[fot. xnunox, Pokrętła w odbiorniku radiowym]
Internet na samym początku swego istnienia był siecią, w której dominował przede wszystkim tekst. Serwery FTP czy Gopher były podstawowymi składnicami informacji, dokumentów czy nawet rysunków tworzonych za pomocą znaków, tzw. ASCII Art. Na początku lat 90-tych, w momencie pojawienia się systemu WWW wiele się zmieniło. Kiedy powstały graficzne przeglądarki, strony internetowe zaczęła opanowywać wszechobecna grafika, a kiedy łącza zyskały oszałamiającą przepustowość, pojawił się także i dźwięk.
Michał Dziwisz*
Dźwięk w Internecie może mieć dwojaką postać.
Przekaz audio może istnieć jako konkretny plik, który możemy odtworzyć lub pobrać na dysk naszego komputera w zależności od tego, jak skonfigurowany jest duet – strona internetowa i serwer, na którym ta strona się znajduje.
Przekaz dźwiękowy może mieć także formę ciągłą, tzw. Streammingu. Takiego przekazu nie jesteśmy w stanie pobrać w całości, możemy jedynie, za pomocą specjalnych aplikacji, zapisać jakiś jego fragment na dysku twardym naszego komputera.
Streamming może być wykorzystywany w wielu różnych sytuacjach, na przykład do transmitowania na żywo rozmaitych konferencji czy koncertów. Nie ulega jednak wątpliwości, że przede wszystkim przekazu audio na żywo używają rozmaite stacje radiowe, udostępniając tym samym program emitowany naziemnie na niewielkim obszarze całemu światu. W niniejszym artykule postaram się opisać dostępne dla osób niewidomych aplikacje, dzięki którym możliwe jest słuchanie radia internetowego oraz miejsca, z których możemy pobrać specjalne odnośniki do słuchania konkretnych stacji.
[fot. Hisks, Stary radioodbiornik]
JAK TO DZIAŁA?
Realizacja cyfrowego przekazu audio składa się tak naprawdę z trzech komponentów – nadajnika, serwera dystrybucyjnego i odbiornika.
Nadajnikiem jest specjalny program, pobierający sygnał audio i wysyłający go do serwera dystrybucyjnego. Serwer taki może być zlokalizowany w zupełnie innym miejscu niż nadajnik, np. za granicą. Nadajnik musi posiadać stabilne połączenie z serwerem, przynajmniej o takich parametrach, w jakiej jakości przekazywany jest sygnał (tzw. bitrate). Serwery dystrybucyjne zazwyczaj znajdują się na solidnych łączach, oferowanych przez duże serwerownie. Nadajniki często ulokowane są na zdecydowanie słabszych połączeniach, doprowadzonych do studia radiowego danej stacji.
Odbiornik to każdy program, który jest w stanie zdekodować sygnał dystrybuowany przez serwer i odtworzyć go.
Zanim przejdziemy do opisu poszczególnych odbiorników, dodam jeszcze tylko, że sygnał audio przesyłany jest za pomocą kilku formatów muzycznych:
– MP3 – najpopularniejszym, a przy tym wspieranym przez większość urządzeń i programów, będących w stanie odtwarzać radia internetowe,
– AAC+ – stosunkowo nowy format, przeznaczony do dystrybucji sygnałów audio o niskich bitrate’ach, ale przy stosunkowo dobrej jakości, używany przede wszystkim do dostarczania sygnałów stacji radiowych dla urządzeń mobilnych, takich jak telefony komórkowe,
– OGG Vorbis – otwarty, niestety mało popularny format, charakteryzujący się bardzo dobrą jakością przy stosunkowo niskich bitrate’ach, jednakże jego minus stanowi duża podatność na problemy z transmisją,
– Windows Media Audio – format Microsoftu, który nadal cieszy się niemałą popularnością, przede wszystkim szeroko używany przez stacje nadające w USA czy Australii – niestety, bardzo często nieumiejętnie wykorzystywany w bardzo niskich bitrate’ach, z którymi niezbyt dobrze sobie radzi,
– Real Audio – format, który w czasach, gdy łącza internetowe charakteryzowały się niską przepustowością był bardzo chętnie używany przez wiele stacji radiowych do transmisji swoich przekazów w Internecie. W chwili obecnej z Real Audio korzysta już coraz mniej rozgłośni, a sam producent skupia się bardziej na transmisji wideo.
Skoro już wiemy, z czym mamy do czynienia, przyjrzyjmy się, za pomocą jakich aplikacji możemy posłuchać naszych ulubionych rozgłośni w sieci.
WINDOWS MEDIA PLAYER, CZYLI POD LATARNIĄ NAJCIEMNIEJ
Stworzony przez Microsoft, Windows Media Player może być bardzo dobrym rozwiązaniem, jeśli chcemy posłuchać naszego ulubionego radia. Program charakteryzuje się dużą odpornością na problemy z Internetem, więc jeśli w naszej sieci dojdzie do chwilowego spadku transferu może się zdarzyć, że nawet tego nie odczujemy.
Aplikacja sama w sobie jest stosunkowo dobrze dostępna, jednak mnogość przycisków w jej interfejsie nie ułatwia pracy. Jeśli znajdziemy gdzieś odnośnik do stacji, której będziemy chcieli posłuchać za pomocą WMP, najlepiej użyć skrótu ‘Ctrl+u’, a w okienku, które się pojawi, wkleić lub wpisać ten adres i nacisnąć Enter. Po chwili radio zacznie grać.
Windows Media Player wyposażony jest również w tzw. ‘Przewodnik po stacjach radiowych’, dzięki któremu możemy przeszukiwać bazę stacji oferowanych przez aplikację i wybrać interesujące nas radio. Niestety, wyszukiwanie we wspomnianej bazie jest dość problematyczne, o ile sortowanie według gatunków odnosi efekt, o tyle wyszukiwanie polskich lub nadających w języku polskim stacji kończy się niepowodzeniem.
Windows Media Player odtwarza radia nadające w formatach MP3 i Windows Media, jeśli chcemy korzystać ze strumieni OGG czy AAC+ musimy zaopatrzyć się w stosowne dodatki. Niestety, odtwarzanie strumieni Real Audio przy pomocy Windows Media Playera jest niemożliwe.
WINAMP DOBRY NA WSZYSTKO
Multimedialny odtwarzacz plików dla systemu Windows o nazwie Winamp jest aplikacją, dzięki której możemy bardzo wygodnie słuchać naszych ulubionych stacji. Fakt, że Winamp wyposażony jest w mechanizm tzw. zakładek, sprawia, że możemy w prosty sposób stworzyć listę swoich ulubionych rozgłośni, a co za tym idzie mieć do nich szybki dostęp. Chcąc posłuchać radia, którego adres strumieniowy jest nam znany, wystarczy w głównym oknie Winampa użyć skrótu ‘Ctrl+l’. W okienku, które się pojawi podajemy adres, a swój wybór zatwierdzamy klawiszem Enter.
[fot. Nullsoft Inc, Screener programu Winamp, podpis: Winamp]
Winamp wyposażony jest także w katalog stacji radiowych, jednak od pewnego czasu stał się on zdecydowanie mniej przyjazny dla użytkownika niż w początkach jego istnienia. Na szczęście mechanizm zakładek sprawdza się znakomicie, chcąc zatem dodać aktualnie słuchaną stację do naszych ulubionych, wystarczy skorzystać ze skrótu ‘Ctrl+Alt+B’. Jeśli natomiast będziemy chcieli dokonać zmian w naszych zakładkach lub posłuchać którejś z ulubionych stacji, wystarczy nacisnąć kombinację klawiszy ‘Ctrl+Alt+I’. Po wydaniu tego polecenia pojawi się lista, po której przemieszczać będziemy się za pomocą klawiszy strzałek. Za pomocą przycisków dostępnych pod klawiszem Tab, możemy również dokonać edycji naszej zakładki, umieścić ją w kolejce do odtworzenia lub zupełnie usunąć z naszego dysku.
Winamp radzi sobie ze strumieniami w formatach MP3, OGG, AAC+, a także Windows Media i to bez stosowania dodatkowych zabiegów. Jedynie Real Audio będzie od nas wymagało doinstalowania wtyczki, niestety, konieczna będzie również obecność w systemie Real Playera lub Real Alternative, o którym w dalszej części niniejszego artykułu.
FOOBAR 2000
Foobar jest kolejnym odtwarzaczem muzycznym, umożliwiającym odbieranie strumieni audio. Program cechuje duża wygoda użytkowania dla posiadaczy czytnika ekranu Jaws, wsparcie dla wielu formatów muzycznych oraz możliwość rozszerzania jego funkcjonalności poprzez instalowanie dodatkowych wtyczek, dzięki którym będziemy mogli np. odtwarzać materiały umieszczone w skompresowanych archiwach.
[fot. Foobar 2000, Screener programu Foobar 2000, podpis: Menu główne programu Foobar 2000 w dwóch wersjach kolorystycznych]
By posłuchać naszego ulubionego radia za pomocą Foobara, należy w jego głównym oknie skorzystać z kombinacji ‘Ctrl+u’, a następnie wpisać lub wkleić adres strumienia i zatwierdzić całość klawiszem Enter.
Odtwarzacz nie jest wyposażony w mechanizm zakładek, ale nie oznacza to bynajmniej, że nie możemy zachować listy swoich ulubionych stacji. Foobar, w przeciwieństwie do Winampa, umożliwia pracę z kilkoma playlistami jednocześnie. Między kolejnymi playlistami przełączamy się za pomocą skrótów ‘Ctrl+Tab’ ( do przodu) i ‘Ctrl+Shift+Tab’ (do tyłu). Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby jedną z playlist przeznaczyć na składowisko naszych ulubionych radiostacji.
W Foobarze bez problemu posłuchamy strumieni nadawanych w formatach MP3, OGG, AAC+ i Windows Media. W chwili obecnej nie jest dostępna wtyczka, umożliwiająca odtwarzanie przekazu nadawanego w formacie Real Audio.
REAL ALTERNATIVE
Wprawdzie format Real Audio największą świetność ma już za sobą, jednak nadal znajdują się w Internecie radia, które nadają z wykorzystaniem tej właśnie technologii. Oryginalny odtwarzacz o nazwie Real Player to zdecydowany przerost formy nad treścią, a swoim wyglądem przypomina wielki baner reklamowy. Chcąc zatem skorzystać z Real Audio, najlepiej wyposażyć się w oprogramowanie zastępcze o wszystko mówiącej nazwie Real Alternative.
Aplikacja dostępna jest na wielu stronach internetowych, również na polskich portalach z rozmaitym oprogramowaniem. Oprócz odpowiednich kodeków, umożliwiających odtwarzanie Real Audio, m.in. w programie Winamp, Real Alternative dostarcza także program Media Player Classic, dzięki któremu możemy słuchać strumieni w formacie Real Audio, a także innych, których dekodery znajdują się w systemie. Standardowo obsługiwane będą formaty MP3 i Windows Media.
Rozwiązania dedykowane słuchaniu stacji radiowych
Oprócz programów, które przeznaczone są do odtwarzania muzyki, a możliwość słuchania internetowych rozgłośni jest w nich wartością dodaną, istnieją także aplikacje, których priorytetem jest wygodne słuchanie, a także nagrywanie stacji internetowych.
TAPIN RADIO
Dostępny pod adresem http://www.raimersoft.com/tapinradio.aspxprogram jest niewielkich rozmiarów aplikacją, dzięki której w wygodny sposób możemy słuchać internetowych stacji radiowych, a także odkrywać nowe.
Program wyposażony jest w na bieżąco aktualizowany katalog stacji radiowych, zawierający rozgłośnie z całego świata. Stacje możemy filtrować według kraju oraz gatunku prezentowanej muzyki. Na szczególną uwagę zasługuje obecność przekazów m.in. z wież kontroli lotów z całego świata, co będzie nie lada gratką dla pasjonatów lotnictwa.
Główne okno programu stanowią: pole do wyszukiwania interesujących nas rozgłośni, widok drzewa z wynikami, a także kontrolki sterujące zachowaniem aplikacji. Możemy tu m.in. zatrzymać odtwarzanie radia, rozpocząć nagrywanie, ustawić głośność odtwarzanej muzyki czy też całkowicie wyciszyć dźwięk.
[fot. Raimersoft, Screener z programu TapinRadio, podpis: TapinRadio]
Skorzystanie z przycisku ‘Opcje’, znajdującego się w głównym oknie programu, otworzy przed nami kolejne interesujące możliwości, m.in. odtwarzanie strumieniowe czy też wysłanie informacji o aktualnie słuchanej rozgłośni do Twittera lub Facebooka.
Jak już wspomniałem, Tapin umożliwia także nagrywanie aktualnie słuchanej przez nas rozgłośni. Jeśli dana stacja wyświetla tytuły odtwarzanych piosenek, możemy nagrać konkretny utwór, uruchomić rejestrację sygnału w ten sposób, że każda piosenka stanowić będzie odrębny plik, a także, jeśli tylko taka nasza wola, nagrać całość przekazu do jednego pliku.
W menu ‘Ulubione’ możemy skorzystać z tzw. planowania zaawansowanego, dzięki któremu zaprogramujemy nagrywanie interesującego nas programu w danej stacji z wyprzedzeniem. Interesujące w tym rozwiązaniu jest to, że aby zaprogramowane zadanie zostało uruchomione, nie jest nawet konieczne, by Tapin działał w tle. Kiedy nadejdzie odpowiednia pora, program uruchomi się automatycznie, a kiedy podany przez nas czas nagrania upłynie, aplikacja może nawet wyłączyć komputer. Jedynym problemem, na jaki natrafiłem w momencie programowania daty nagrania, był wybór dnia, miesiąca i roku. Wartości te należy wprowadzać z klawiatury, a po wpisaniu jednej, by przejść do następnej, należy wcisnąć prawą strzałkę.
Tapin to bardzo przyjemna aplikacja, z której zadowoleni będą z pewnością nawet i bardzo wymagający słuchacze radia internetowego. Niestety, jak większość programów, program ten nie radzi sobie z sygnałami w formacie Real Audio. W przypadku pracy z programem Window-Eyes, zauważalne jest lekkie opóźnienie względem wciskanych klawiszy, bywa też, że aplikacja ma problem z odczytywaniem niektórych kontrolek, jak widoki drzewa, lub zawartości pól edycyjnych, znak po znaku.
RADIO SURE
Kolejny program, zaprojektowany przede wszystkim z myślą o słuchaniu radia internetowego, to Radio Sure. Aplikacja dostępna jest w dwóch odmianach – darmowej oraz płatnej. Różnice w wersjach dotyczą przede wszystkim częstotliwości aktualizacji katalogu, bowiem w wersji darmowej nowe radiostacje dodawane są do listy co tydzień, wersja płatna zapewnia codzienne aktualizacje. Różna jest także ilość stacji radiowych, jakie możemy rejestrować jednocześnie, wersja darmowa to możliwość prowadzenia dwóch jednoczesnych nagrań, a wersja płatna dziesięciu.
Radio Sure posiada niezwykle prosty interface, zawierający listę wszystkich dostępnych stacji radiowych oraz pole combo, za pomocą którego możemy te stacje filtrować według wybranej przez nas frazy.
Lista stacji w chwili pisania niniejszego artykułu liczy sobie ponad 20 tysięcy rozgłośni, zatem jest w czym wybierać. Kiedy zainteresuje nas dana rozgłośnia, wystarczy, że naciśniemy na niej klawisz Enter, a już po kilku sekundach będziemy mogli cieszyć się dźwiękami z wybranej przez nas stacji. Jeśli interesującego nas radia nie ma w katalogu, możemy dodać je ręcznie. W tym celu wybieramy listę stacji i używamy klawisza menu kontekstowego, a następnie wybieramy pozycję ‘Add New Station’ i wypełniamy potrzebne pola. Radio Sure umożliwia wprowadzenie kilku strumieni danej stacji np. o różnych jakościach i formatach, więc jeśli są nam one znane, możemy je wpisać za jednym zamachem w kolejnych polach okna dodawania nowej stacji.
[fot. The Best Ware Studio, Screener programu Radio Sure, podpis: Radio Sure]
Pozostałe funkcje Radio Sure należą raczej do standardowych, program umożliwi nam m.in. rejestrowanie sygnałów interesujących stacji (również z podziałem na konkretne piosenki). Producent deklaruje, że wersja płatna jest w stanie automatycznie wycinać reklamy z takich nagrań.
Radio Sure odtwarza strumienie w formatach MP3, OGG, AAC+ i Windows Media.
KLANGO
Nie zapominajmy o rodzimym produkcie. Aplikacja, która wyszła spod palców toruńskich programistów, to również wygodne narzędzie do słuchania radia internetowego. Klango wyposażone jest w obszerny katalog rozmaitych stacji radiowych z całego świata, do którego każdy użytkownik również może zgłaszać swoje propozycje. System oceniania elementów katalogu pozwala także na przeglądanie zbiorów według kryterium popularności wśród słuchaczy, m.in. wyświetlenie najwyżej ocenianych pozycji katalogu. Pamiętajmy jednak, że w Otwartym Katalogu Mediów Klango znajdują się nie tylko stacje radiowe, ale również podcasty, książki audio czy nawet strony internetowe. Każda kategoria ma swój charakterystyczny dźwięk, którym poprzedzone jest odczytanie nazwy aktualnie podświetlonego elementu w katalogu.
Klango jest w stanie poradzić sobie ze strumieniami w formatach MP3, OGG, Windows Media oraz AAC+. To, co zasługuje na uwagę w przypadku Klango to bardzo duży bufor tej aplikacji. Mimo, że w większości programów możemy konfigurować, ile materiału ma zostać pobranego „na zapas”, to w przypadku Klango opcja ta działa niejako w dwie strony. Jeśli chcemy jeszcze raz usłyszeć wypowiedź prezentera na temat zagranej przed momentem piosenki, nic prostszego, wystarczy przytrzymać przez chwilę strzałkę w lewo i interesujący fragment zostanie ponownie odtworzony.
RADIO INTERNETOWE W URZĄDZENIACH MOBILNYCH
W przypadku użytkowników telefonów Nokia, wyposażonych w system Symbian, najprościej będzie skorzystać z aplikacji Nokia Internet Radio. Od pewnego czasu program jest preinstalowany na nowszych modelach Nokii, posiadacze starszych telefonów mogą, zupełnie bezpłatnie, pobrać tę aplikację z Ovi Sklepu. Dzięki Nokia Internet Radio możliwe jest słuchanie strumieni w formatach MP3 oraz AAC+.
Warto przy tej okazji nadmienić, że przed zabawą z radiem internetowym na własnej komórce dobrze jest zaopatrzyć się w odpowiedni internetowy pakiet danych, w przeciwnym bowiem wypadku zabawa taka może mieć zgubne skutki dla naszego portfela. Alternatywą jest oczywiście korzystanie z łączności Wi-Fi tam, gdzie mamy taką możliwość. Jest to rozwiązanie dobre szczególnie w przypadku słuchania strumieni w formacie MP3. Łączność mobilna, mimo, że coraz lepsza, niestety nie zapewnia nam jeszcze bardzo stabilnej transmisji, a co za tym idzie, strumienie MP3 mogą się zacinać w najmniej oczekiwanych momentach. Opisane problemy nie powinny mieć miejsca w przypadku strumieni w formacie AAC+, dlatego jeśli wiemy, że dana stacja nadaje w obu tych formatach, najbezpieczniej jest wybierać zawsze AAC+, gdy słuchamy radia za pomocą mobilnego Internetu.
IOS A RADIO INTERNETOWE
W systemie mobilnych urządzeń Apple do dyspozycji mamy wiele aplikacji, dzięki którym możemy słuchać radia internetowego. Część z nich jest darmowa, część płatna, różnie także bywa z ich dostępnością. Ze swojej strony polecam dwie aplikacje, obie darmowe:
[fot. AOL Inc, Screener programu SHOUTcast Radio, podpis: SHOUTcast Radio]
– SHOUTcast – program umożliwiający słuchanie stacji radiowych, które nadają w technologii o nazwie takiej samej, jak nazwa aplikacji. SHOUTcast to jeden z popularniejszych, a przy tym darmowy serwer dystrybucyjny, nie dziwi więc, że do dyspozycji mamy naprawdę dużo rozgłośni. Stacje możemy przeszukiwać korzystając z katalogu lub poszukując konkretnego radia, wpisać jego nazwę. Jeśli dane radio wzbudzi nasze zainteresowanie, możemy dodać je do ulubionych.
– Radio Lite to kolejny program, dzięki któremu na iPodzie, iPadzie czy iPhone’ie możemy posłuchać radia internetowego. Aplikacja udostępnia nam katalogi serwerów zarówno SHOUTcast, jak i Icecast, co zwiększa jeszcze bardziej szansę odnalezienia ciekawie grającego radia. Program pozwala także na dodawanie własnych strumieni, w przeciwieństwie do opisywanego wyżej SHOUTcasta.
[fot. martwork, Wyświetlacz z napisem “ON AIR”]
GDZIE SZUKAĆ ODNOŚNIKÓW DO STRUMIENI STACJI RADIOWYCH?
Wydawać by się mogło, że najprostszym rozwiązaniem będzie odwiedzenie strony internetowej danego radia i poszukanie na niej interesującego nas odnośnika. Niestety, obecnie coraz częściej możemy mieć z tym problem. Właściciele rozgłośni wolą, kiedy ich internetowego przekazu słucha się za pomocą przeglądarki, mogą nam bowiem dzięki temu serwować rozmaite wizualne reklamy, co jest nie bez znaczenia dla finansów stacji. Dla osób niewidomych minusem takiego rozwiązania jest fakt, że większość odtwarzaczy zbudowana jest w oparciu o technologię Flash, a co za tym idzie, najczęściej jest niedostępna dla naszych czytników ekranu. Najlepiej jest więc poszukać stron internetowych, które gromadzą odnośniki do różnych stacji radiowych, w przypadku rozgłośni polskich polecam stronę http://one.xthost.info/emsoft/med1r.htm lub www.radiostacje.com.
Jeśli ktoś czuje się na siłach, może oczywiście próbować zaglądać w źródło strony i próbować wyłuskać adres do interesującego go radia.
Aplikacji do słuchania internetowych stacji radiowych jest wiele i z pewnością każdy znajdzie takie rozwiązanie, jakie spełniać będzie jego oczekiwania. Coraz szybsze łącza i coraz większa dostępność Internetu sprawiają, że każde, najmniejsze nawet radio stara się zaistnieć w sieci. Dla nas to po prostu szansa na wychwycenie interesujących brzmień, możliwość poznania nowego gatunku muzycznego czy doskonały sposób na naukę języka. Życzę zatem wszystkim dobrego odbioru i interesujących eksperymentów z opisanymi w tym artykule oraz odkrytymi osobiście aplikacjami.
* Michał Dziwisz jest absolwentem informatyki w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Prowadzi własną firmę, specjalizującą się w usługach komputerowych. Jego pasją jest, szeroko pojęte, radio. Hobby to pociągnęło za sobą podjęcie misji tworzenia pierwszego w Polsce podcastu skierowanego do osób niewidomych.
