[fot. Zdjęcie przedstawia mikrofon radiowy na statywie]
Początkowo dostępny tylko dla wybranych, będący z założenia siecią służącą przekazywaniu danych pomiędzy armią, uczelniami i jednostkami administracji publicznej, Internet ewaluował i stał się ogólnoświatowym forum wymiany informacji. Wraz ze wzrostem liczby użytkowników, pojawiły się nowe sposoby prezentowania treści, takie jak blogi czy listy dyskusyjne. Jedną z takich form jest podcast.
Michał Dziwisz
NIE TAKI PODCAST STRASZNY, JAK GO MALUJĄ
Podcast, jest niczym innym jak nagraną i opublikowaną na stronie www audycją. Podcasterem może być każdy, kto czuje, że ma coś do powiedzenia szerszemu gronu odbiorców i dysponuje odpowiednim sprzętem, a więc mikrofonem, komputerem z kartą dźwiękową oraz programem, który umożliwia zapisanie nagranego głosu do pliku mp3. Podcasty, jak prawie wszystkie nowości, narodziły się w USA i stopniowo zaczęły pojawiać się także w Polsce. Większość polskich podcastów to audycje profesjonalnych stacji radiowych. Moda na amatorski podcasting nie jest jeszcze w Polsce zbyt powszechna.
Osoby niewidome, jak pokazuje doświadczenie, najlepiej przyswajają sobie to, co usłyszą. Skoro nie posiadają zmysłu wzroku, słuch jest przekaźnikiem większości bodźców, jakie otrzymują od świata zewnętrznego. Przeglądając zagraniczne strony internetowe natrafiłem na ciekawą witrynę www.blindcooltech.com. Na łamach tej strony, niewidomi dzielili się spostrzeżeniami, refleksjami na temat używanego sprzętu, oprogramowania, zamieszczali tam także poradniki dla początkujących i zaawansowanych użytkowników komputerów.
[fot. Screener strony blindcooltech, podpis: Strona amerykańskiego podcastu dla niewidomych]
Wszystkie publikacje przybierały formę wspomnianych podcastów. Kilka dni zajęło mi przesłuchanie niewielkiej części dorobku koleżeństwa zza oceanu. Później przyszła myśl: „A może by coś takiego zrobić na naszym, rodzimym podwórku?”. W końcu Polacy nie gęsi, język, a i wiedzę, którą mogliby się dzielić, mają.
Od pomysłu do realizacji upłynęło kilka dni i powstał Tyflopodcast, czyli pierwszy polski podcast dla niewidomych, dostępny pod adresem www.tyflopodcast.net.
TEMATYKA AUDYCJI
Na łamach Tyflopodcastu publikować może każdy, kto tylko ma do powiedzenia coś, co dotyczy szeroko pojętej tematyki osób niewidomych. Obecnie podcast zawiera materiały ściśle związane z informatyką.
Pierwsze audycje dotyczą spraw elementarnych. Opisują podstawy podcastingu, a więc informują, czym jest podcast i czym go się je, a zainteresowanych tworzeniem tej formy wprowadzają w szczegóły techniczne dotyczące etapów jego produkcji.
Kolejna kategoria podcastów, znajdujących się na stronie, to opisy różnego rodzaju sprzętu „tyflo”. Możemy tu trafić na odcinki: „kajetek”, opisujący ten polski mówiący notatnik, „pac-mate” na temat zaawansowanego palmtopa z linijką brajlowską i Jawsem na pokładzie, a także „Victor Reader Stream”, gdzie omówiony został czytnik książek elektronicznych w formacie Daisy.
Dzięki prezentacji Optacon, czyli sprzętu, który kilkadziesiąt lat temu był jednym dostępnym dla niewidomych narzędziem, umożliwiającym czytanie książek w czarnym druku, możemy dowiedzieć się czegoś o historii tyfloinformatyki.
Mając na uwadze, że synteza mowy to nie jedyny, dostępny dla niewidomych, środek komunikacji z komputerem, na stronie zamieściliśmy również prezentacje droższych od syntezatorów, choć często zdecydowanie wygodniejszych w obsłudze, monitorów brajlowskich. Obecnie można zapoznać się z opisem modelu Supervario 80.
Mówiące telefony komórkowe nikogo już nie zaskakują, wielu niewidomych z takich aparatów korzysta. Jak jednak wybrać najodpowiedniejszy dla siebie model? Warto posłuchać kilku odcinków, w których autorzy Tyflopodcastu dzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat modeli komórek i oprogramowania udźwiękawiającego takie telefony. Można zatem wysłuchać opisu aparatu Nokia E51, Nokia N82 oraz Nokia 6120 Classic. Nie zabrakło szczegółów na temat oprogramowania Talks i Mobilespeak, również w ich najnowszych wersjach.
Niektórych z nas pasjonuje dźwięk i muzyka. Skoro już tak jest, dzielimy się swoimi zainteresowaniami z pozostałymi słuchaczami. Na łamach Tyflopodcastu wysłuchać można audycji na temat tworzenia radia internetowego, niezbędnego do tego sprzętu i oprogramowania. Prezentujemy również urządzenia, które mogą zostać wykorzystywane przez muzyków, m.in. kontroler midi Novation remote 61 sl, opowiadamy o technologii VST, która zdecydowanie ułatwia komponowanie czy mastering. Wspominamy także o rejestratorach i dyktafonach, takich jak Zoom H2 czy Olympus DS 50.
Oprogramowanie specjalistyczne, choć coraz bardziej przyjazne, może czasem sprawiać kłopoty najbardziej doświadczonym użytkownikom komputera. W gąszczu proponowanych rozwiązań nowicjusze nie są świadomi istnienia szeregu aplikacji, które mogą ogromnie ułatwić im życie. Na stronie Tyflopodcastu prezentujemy programy zasługujące, naszym zdaniem, na szczególną uwagę.
Najpopularniejszą obecnie formą wymiany plików, jest bez wątpienia sieć torrent. Do niedawna panowała opinia, iż oprogramowanie, służące do korzystania z niej, nie jest dostępne dla osób niewidomych. W Tyflopodcastcie obalamy ten mit. Prezentujemy Utorrenta, który współpracuje ze screenreaderami.
Paragon Drive Backup to narzędzie, który wzbudziło największą sensację na rynku programów archiwizujących i zostało przyjęte z dużym zainteresowaniem. Jest to aplikacja, która umożliwia bezwzrokowe wykonanie kopii zapasowej dysku twardego, a co ważniejsze, również i jej przywrócenie w przypadku awarii systemu.
Outlook Express’a wszyscy znamy, czy jednak jest to najlepszy darmowy program do obsługi poczty elektronicznej? Na to pytanie odpowiada kolejny odcinek podcastu, w którym zaprezentowano aplikację Thunderbird.
Tworząc podcasty, staramy się zaznajomić użytkowników z alternatywnymi, do promowanych przez media oraz producentów, rozwiązaniami. Należą do nich: dostosowana do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku wersja systemu Linux oraz protokół Jabber, zastępujący komunikator Gadu-Gadu.
Wychodząc z założenia, że komputer ma służyć nie tylko do nauki i pracy, ale może być również źródłem doskonałej rozrywki, postanowiliśmy zaprezentować gry, jakie rynek oferuje osobom niewidomym. Obecnie na łamach Tyflopodcastu dostępne jest omówienie sieciowej gry strategicznej o nazwie Sound RTS, nie jest to jednak nasze ostatnie słowo w tej dziedzinie.
Na stronie tyflopodcast.net znajdują się artykuły o charakterze technicznym jednakże, jeśli ktoś chce poruszyć tematykę innego rodzaju, chociażby zademonstrować, jak bez użycia wzroku przygotować sobie obiad, czy pokazać jakiś interesujący, dźwiękowy eksperyment, jesteśmy otwarci na współpracę. Im więcej publikacji i im szersze spectrum ich tematyki, tym większa szansa, że każdy znajdzie tu coś dla siebie.
JAK ZOSTAĆ PODCASTEREM
By nagrać własny podcast, wystarczy mikrofon i dobre chęci. Jednakże, jeśli chcemy zademonstrować jakąś czynność wykonywaną na komputerze, wymaga to kilku dodatkowych zabiegów, szczegółowo opisanych w jednym z pierwszych odcinków naszych audycji. Do nagrywania nie jest konieczny sprzęt wysokiej klasy, choć oczywiście, używając takowego, mamy większe możliwości, a i jakość naszego nagrania z pewnością będzie lepsza. Jeśli jednak w trakcie naszej audycji coś zaszumi, zatrzeszczy, a nie wpłynie to drastycznie na jasność przekazu, nie musimy się tym przejmować. Nie nagrywamy audycji dla Polskiego Radia, a dla koleżanek i kolegów, z którymi chcemy podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami. By stać się jednym z twórców Pierwszego Polskiego Podcastu Dla Niewidomych, wystarczy się ze mną skontaktować, np. wysyłając e-mail na adres: michal@dziwisz.net W mailu, należy zawrzeć proponowany przez siebie login i hasło, które umożliwi publikowanie swoich audycji. Konta zwykle zakładane są na bieżąco. Materiały dźwiękowe utrzymywane są na bardzo interesującym amerykańskim serwerze archive.org, który daje nam nieograniczoną ilość miejsca na publikowane pliki, nie pobierając za to żadnych opłat. Konieczne jest, zatem, założenie konta również i w tym serwisie. Strona spełnia wymogi dostępności, więc osoba korzystająca ze screenreadera nie będzie miała z tym problemów.
[fot. Screener strony Tyflopodcastu, podpis: Strona projektu]
SPOSOBY KORZYSTANIA Z PODCASTU
Tyflopodcastu, jak i innych podcastów, można słuchać na wiele sposobów. Najprostszym, ale i nie najefektywniejszym z nich, jest wejście na stronę www.tyflopodcast.net i ściągnięcie na twardy dysk komputera poszczególnych odcinków. Dzięki specjalnej funkcji, tzw. kanałowi RSS, można sobie nieco ułatwić życie. Używając programu zwanego czytnikiem RSS, zamawiamy plik w formacie XML, zawierający tytuły i skrócone opisy pojawiających się audycji. Aplikacji tego typu, dostępnych również dla osób niewidomych, jest kilka. Wystarczy skorzystać z darmowego i udźwiękowionego narzędzia, jakim jest Klango Player, którego najnowszą wersję można pobrać ze strony http://setup. klango.net. Tyflopodcast został udostępniony w tzw. katalogu mediów tej aplikacji, wystarczy poszukać i słuchać. Klango Player nie jest jedynym dostępnym czytnikiem, ciekawymi pozycjami są również Accessible Podcatcher oraz Juice, proponuję, więc, przetestować te narzędzia i wybrać najbardziej nam odpowiadające.
[fot. Screenery programu Accessible Podcather, podpisy: Accessible Podcather – narzędzie do odbioru podcastów, Tematyczne wyszukiwanie podcastów za pomocą Accessible Podcather]
SPOŁECZNOŚĆ PODCASTEROW
Tyflopodcast to zdecydowanie więcej, niż zbiór audycji zapisanych na twardym dysku komputera i udostępnionych użytkownikom sieci, to społeczność pasjonatów gotowych dzielić swoją wiedzą z resztą świata. Każdy, kto chce stać się członkiem tej grupy, może to zrobić w bardzo prosty sposób, wystarczy po prostu podzielić się swoim doświadczeniem, nagrywając jakąś audycję. Nie jest to, jednak, jedyny sposób… Strona to jedno, a tzw. rozmowy po godzinach, niekiedy bardzo późnych, to drugie. Przy Tyflopodcastcie funkcjonuje serwer komunikatora TeamTalk, na którym można spotkać się z autorami audycji, wymienić doświadczenia, zadać pytania, słowem przyjemnie spędzić czas. Sposób korzystania z TeamTalk’a został omówiony w jednej z audycji i można go określić jako dziecinnie prosty. Team-Talk jest bowiem narzędziem niezwykle przyjaznym dla niewidomych. Zapraszam serdecznie na serwer tt.tyflopodcast.net, na którym można odbyć wiele ciekawych dyskusji, bardziej lub mniej poważnych, na tematy przeróżne, od wyższości Window – Eyes’a nad Jaws’em, po rozmowy o elektroakustyce, muzyce czy książkach.
PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Cały czas się rozwijamy i nie zamierzamy przestać. Dzięki bardzo wydajnemu serwerowi, jaki zapewnia nam stowarzyszenie Rootnode, istnieje możliwość instalacji różnego rodzaju serwerów gier internetowych, streammingowych i innych usług, które mogą wzbogacić i uatrakcyjnić Tyflopodcast. Obecnie tworzymy radio internetowe, które będzie oferowało swoim odbiorcom coś zupełnie innego, niż wszystkie komercyjne i publiczne rozgłośnie.
Pragnę podziękować wszystkim autorom artykułów zamieszczonych na łamach Tyflopodcastu, a więc: Mikołajowi Rotnickiemu, Tomaszowi Bileckiemu, Hubertowi Meyerowi, Pawłowi Masarczyk, Rafałowi Kiwakowi, Tomkowi Kowalikowi, Arturowi Rutkowskiemu, Michałowi Kasperczykowi, Rafałowi Charłampowiczowi, Adamowi Ostrowskiemu oraz Robertowi Grabce.
