19 marca br. na stronie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ogłoszono zasady realizacji Komputera dla Homera 2010, pozwalającego na częściowe sfinansowanie osobom z dysfunkcją wzroku zakupu sprzętu i oprogramowania komputerowego, w tym sprzętu i oprogramowania specjalistycznego, kompensującego wadę wzroku. Udział w programie ma umożliwić niewidomym i słabowidzącym zatrudnienie i samodzielną pracę w różnych dziedzinach, kontynuowanie dotychczasowej pracy zawodowej, podjęcie lub kontynuowanie nauki, pogłębianie wiedzy oraz zdobycie umiejętności pozwalających na usamodzielnienie się. Tak przynajmniej głoszą zasady programu?
Już od 10 lat toczy się spór o kształt Komputera dla Homera i jego główny cel. Pochodzące z lat ubiegłych wypowiedzi władz PFRON wskazują, iż priorytetem programu jest zwiększenie zatrudnienia osób z dysfunkcją wzroku na otwartym rynku pracy i do intensyfikacji działań zmierzających w tym kierunku dążyć będą wszelkie zmiany w procedurach. Czasami bywają to zmiany kosmetyczne, czasem rewolucyjne. Przypuszczalnie są one próbą odpowiedzi władz PFRON na duże zapotrzebowanie na niezwykle kosztowny sprzęt oraz pogodzenia interesów wielu grup: samych niewidomych, którzy zainteresowani są zakupem narzędzi, bez których trudno byłoby im funkcjonować; kierownictwa PFRON, które musi uporać się z roku na rok coraz bardziej z kurczącymi się funduszami oraz głosami napływającymi ze wszystkich stron, jakoby formuła programu była nieefektywna i nieadekwatna do głównego celu Komputera dla Homera, a więc zwiększenia zatrudnienia osób niewidomych i słabowidzących.
Ogłoszenie nowych zasad wywołało burzę w środowisku osób z dysfunkcją wzroku. Na listach dyskusyjnych zawrzało. Padały zarówno głosy ?za?, jak i ?przeciw?, choć tych drugich było zdecydowanie więcej. Oskarżano PFRON o to, iż przez podniesienie progów minimalnego wkładu własnego uniemożliwił wzięcie udziału w programie osobom, których jednym źródłem utrzymania jest renta, ale także o utrudnianie uzyskania pomocy osobom pracującym i uczącym się, co pozostaje w bezpośrednim konflikcie z głównym, ?prozatrudnieniowym? celem programu. Według zwolenników drugiego podejścia ludzie pracujący, samodzielnie się utrzymujący, czy pobierający stypendia z racji nauki będą karani za ?lepszą? sytuację finansową, w jakiej się znajdują, i często nie będzie ich stać na sfinansowanie wysokich wkładów własnych, które mogą wynosić nawet do 75 ? 85% ceny brutto zakupionego sprzętu.
W dyskusji padały również opinie, iż ani zmiany wprowadzane w latach poprzednich, ani tegoroczne nie spowodują zwiększenia prozatrudnieniowego efektu oddziaływania, a wręcz przeciwnie wzmocnią ugruntowaną do tej pory opinię, iż jest to jeszcze jedna forma wsparcia socjalnego, która przysługuje każdemu, niezależnie od aktywności zawodowej bądź chęci jej zwiększenia.
Z pewnością jednak za wcześnie by oceniać, jakie będą efekty tegorocznych modyfikacji w zasadach programu tym bardziej, że Komputer dla Homera de facto jeszcze się nie rozpoczął. Wciąż czekamy na ogłoszenie kluczowego dokumentu, czyli słynnych Procedur do programu, które zawierać będą wzory wniosków i terminy ich składania, a także dokładne wzory algorytmów pozwalających obliczyć np. progi zarobków.
Czekając na opublikowanie Procedur, pozwalamy sobie przybliżyć czytelnikom podstawowe zasady programu.
DLA KOGO?
W programie mogą wziąć udział:
– pełnoletnie, aktywne zawodowo lub uczące się osoby z dysfunkcją wzroku, posiadające aktualne orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem na wzrok (i ewentualnie niepełnosprawności sprzężone) lub orzeczenie równoważne,
– osoby niepełnosprawne z powodu dysfunkcji narządu wzroku lub dysfunkcji narządu wzroku i innych sprzężonych niepełnosprawności w wieku do lat 18, posiadające aktualne orzeczenie o zaliczeniu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności lub aktualne orzeczenie o niepełnosprawności, realizujące obowiązek szkolny,
– kobiety powyżej 60 roku życia i mężczyźni powyżej 65 roku życia, o ile są zatrudnione/zatrudnieni.
Z pomocą w dogłębnym zrozumieniu opisywanego dokumentu mogą przyjść nam kolejne jego punkty. Najważniejszy i zarazem najbardziej tajemniczy termin to ?aktywność zawodowa?, którą wykazać muszą się osoby wnioskujące o pomoc w ramach programu ?Komputer dla Homera?. Oznacza ona zatrudnienie, bądź rejestrację w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy.
I tu pojawiają się kolejne wątpliwości. Po pierwsze kwestie związane z zatrudnieniem? Czy zatrudnienie to tylko umowy o pracę? Czy stażysta to też pracownik? Dalsza lektura rozwieje wszelkie nasze wątpliwości. Zasady programu Komputer dla Homera za zatrudnienie uznaje następujące formy prawne:
– stosunek pracy na podstawie umowy o pracę, zawartej na czas nieokreślony lub określony, jednakże nie krótszy niż 3 miesiące,
– stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę, jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik został powołany na czas określony (okres ten nie może być krótszy niż 3 miesiące),
– działalność rolniczą w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.),
– działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 115, poz. 1095 z późn. zm.),
– zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej na okres nie krótszy niż 6 miesięcy (umowa zlecenie, umowa o dzieło),
– staż zawodowy w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.).
Druga grupa to zagadnienia związane z rejestracją w urzędzie pracy. W roku 2010 wprowadzono dodatkowo konieczność rejestracji w urzędzie prac w ciągu sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Tego typu uregulowanie ma za pewne na celu ograniczenie praktyk rejestracji w urzędzie pracy jedynie w celu wzięcia udziału w Komputerze dla Homera. Oczywiście od zasady półrocznej rejestracji przewidziano wyjątki. Wymóg ten nie dotyczy osób, których stosunek pracy ustał w tym okresie, a pomiędzy tym faktem a rejestracją w urzędzie nie upłynęło więcej niż dwa miesiące. Również absolwenci zwolnieni są z obowiązku sześciomiesięcznej rejestracji, jeżeli od zakończenia szkoły do momentu rejestracji nie minęło więcej niż 2 miesiące. Wymóg rejestracji został również złagodzony dla wnioskodawców, którzy poddawali się długotrwałemu leczeniu (dłuższemu niż 3 miesiące) i zarejestrowali się w urzędzie pracy nie później niż dwa miesiące od zakończenia leczenia. Osoby uczestniczące w kursie lub szkoleniu mającym podnieść ich kwalifikacje zawodowe, który wymagał wykreślenia się z rejestru w UP również nie muszą spełniać w/w wymogu.
Drugą grupą osób, które uprawnione są do korzystania ze wsparcia w ramach programu są osoby uczące się. Rozumie się przez nie:
– uczniów szkół ponadgimnazjalnych,
– słuchaczy kolegiów,
– studentów studiów pierwszego, drugiego stopnia, bądź jednolitych studiów magisterskich, prowadzonych przez szkoły wyższe,
– osoby posiadające dyplomy ukończenia studiów wyższych i kształcące się na studiach podyplomowych, prowadzonych przez szkoły wyższe lub inne uprawnione jednostki,
– uczestnicy studiów doktoranckich,
– studenci uczelni zagranicznych.
KTO NIE MOŻE UCZESTNICZYĆ W PROGRAMIE?
Tradycyjnie już w programie nie mogą uczestniczyć osoby, z którymi w ciągu ostatnich trzech lat, z ich winy rozwiązana została umowa z PFRON, osoby posiadające wymagalne zobowiązania wobec PFRON oraz osoby ubiegające się o ponowne udzielenie pomocy na ten sam cel w ramach programów prowadzonych przez PFRON, jeżeli zawarta umowa (w ciągu ostatnich 10 lat od dnia złożenia wniosku) została rozwiązana z ich winy, przy czym wykluczenie w ostatnim przypadku obowiązuje w ciągu trzech lat od daty wygaśnięcia karencji na środku na ten cel.
KARENCJA
Osoby, które uzyskały dofinansowanie na zakup sprzętu w ramach poprzednich edycji programu, zobowiązane są do zachowania okresu karencji, który wynosi odpowiednio:
– 3 lata dla sprzętu komputerowego, elektronicznego i oprogramowania,
– 6 lat dla urządzeń brajlowskich.
Bieg obu terminów liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym przyznano dofinansowanie.
UWAGA!!! Okres karencji nie dotyczy osób, które w skutek pogorszenia stanu zdrowia nie mogą korzystać z poprzednio otrzymanego sprzętu oraz te, które sprzęt utraciły bądź uległ on zniszczeniu. Oczywiście oba fakty wymagają potwierdzenia i posiadania przez wnioskodawcę stosownych zaświadczeń.
NA CO PIENIĄDZE?
Tradycyjnie w ramach programu dofinansowane będą:
– podstawowy sprzęt komputerowy i oprogramowanie,
– specjalistyczny sprzęt komputerowy, elektroniczny (w tym urządzenia lektorskie) i oprogramowanie,
– urządzenia brajlowskie
oraz szkolenia w zakresie obsługi nabytego w jego ramach sprzętu komputerowego i oprogramowania.
Maksymalna kwota udzielonego dofinansowania zależna jest od wysokości dochodów brutto przypadających na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym wnioskodawcy. Na opublikowanie specjalnego algorytmu przyjdzie nam jednak jeszcze poczekać.
Dodatkowym obwarowaniem jest kwota maksymalnego dofinansowania na sprzęt i oprogramowanie z danej kategorii, będąca wielokrotnością najniższego wynagrodzenia. I tak, maksymalne dofinansowanie na zakupu podstawowego sprzętu komputerowego i oprogramowania wynosić będzie ok. 3951 zł. Specjalistyczny sprzęt komputerowy, elektroniczny (w tym urządzenia lektorskie) i oprogramowanie będziemy mogli dofinansować na kwotę 18438 zł. Maksymalne dofinansowanie na urządzenia brajlowskie będzie wynosić 34242 zł.
SZKOLENIA
Maksymalna kwota dofinansowania na szkolenie nie może przekroczyć nie może przekroczyć czterokrotności najniższego wynagrodzenia za pracę, czyli kwoty 5268 zł.
Wnioskodawcy, których dochód brutto przypadający na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym wnioskodawcy jest równy lub wyższy niż iloczyn trzyipółkrotności najniższego wynagrodzenia i współczynnika zwiększającego wysokość dofinansowania, który zostanie określony w procedurach, mogą uzyskać dofinansowanie w kwocie nie większej niż 25% maksymalnej kwoty dofinansowania, o której mowa w ust. 3.
Wnioskodawcy, których dochód brutto przypadający na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym wnioskodawcy jest równy lub wyższy niż iloczyn trzyipółkrotności najniższego wynagrodzenia i współczynnika zwiększającego wysokość dofinansowania (w tym roku nie został jeszcze ogłoszony), mogą uzyskać dofinansowanie w kwocie nie większej niż 25% maksymalnej kwoty dofinansowania, czyli.
WKŁAD WŁASNY
Jak co roku, by otrzymać dofinansowanie, niezbędny jest udział własny wnioskodawcy. W tej jednak kwestii nowe zasady wprowadzają znaczące zmiany. Do tej pory wkład własny oscylował na poziomie 2 ? 5%, a jego wysokość uzależniona była od wysokości dochodów brutto przypadających na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym wnioskodawcy oraz ceny brutto zakupionego przedmiotu dofinansowania. Szczegóły dotyczące tego aspektu programu uległy w tej edycji znaczącym przeobrażeniom. Przede wszystkim znacząco wzrósł procent wkładu własnego na poszczególne kategorie produktów. Zróżnicowano również wysokość wkładu własnego dla poszczególnych grup osób, przy czym decydującą rolę odgrywa tutaj otrzymana wcześniej w ramach programu pomoc. I tak wydzielić możemy poszczególne pułapy:
– dla osób, które do tej pory nie ubiegały się o pomoc w ramach programu:
a) 30% ceny brutto zakupu dla podstawowego sprzętu komputerowego i oprogramowania,
b) 10% ceny brutto zakupu dla specjalistycznego sprzętu komputerowego, elektronicznego (w tym urządzeń lektorskich) i oprogramowania,
c) 10% ceny brutto zakupu dla urządzeń brajlowskich.
– dla tych, którzy już raz skorzystali z pomocy w ramach programu:
a) 55 % ceny brutto dla podstawowego sprzętu komputerowego i oprogramowania,
b) 15% ceny brutto specjalistycznego sprzętu komputerowego, elektronicznego (w tym urządzeń lektorskich) i oprogramowania – 15% ceny brutto zakupu,
c) urządzeń brajlowskich – 15% ceny brutto zakupu.
– dla osób przynajmniej dwukrotnie korzystających z pomocy PFRON w zakupie sprzętu komputerowego, elektronicznego, oprogramowania oraz urządzeń brajlowskich:
a) 60% ceny brutto zakupu dla podstawowego sprzętu komputerowego i oprogramowania,
b) 20% ceny brutto zakupu specjalistycznego sprzętu komputerowego, elektronicznego (w tym urządzeń lektorskich) i oprogramowania,
c) urządzeń brajlowskich, nie mniej niż 20% ceny brutto zakupu.
Podane powyżej minimalne kwoty wkładu własnego są już i tak bardzo wysokie, zwłaszcza jeżeli porównamy je do poprzednich progów, jednak po przejściu do kolejnego punktu zauważymy, że to nie koniec podwyżek. W przypadku wnioskodawców, których dochód brutto przypadający na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym jest równy lub wyższy niż iloczyn trzyipółkrotności najniższego wynagrodzenia i współczynnika zwiększającego wysokość dofinansowania (współczynnik poznamy dopiero po opublikowaniu procedur), kwota udziału własnego nie może być niższa niż 85% ceny brutto zakupu w przypadku sprzętu i oprogramowania podstawowego, 75% ceny brutto w przypadku sprzętu specjalistycznego, elektronicznego (w tym urządzeń lektorskich) oraz urządzeń brajlowskich.
Ponadto należy uważnie deklarować wysokość wkładu własnego, gdyż rzeczywista jego wysokość, po podpisaniu umowy, nie może być niższa niż ta, którą uwzględniono we wniosku… Z jednym wyjątkiem? Jeżeli PFRON przyzna niższe, niż wnioskowane, dofinansowanie, wysokość wkładu własnego może być wówczas automatycznie zmniejszona.
Dofinansowanie szkolenia nie wymaga wniesienia wkładu własnego, jeżeli umożliwia to wysokość kwoty dofinansowania.
ZABEZPIECZENIE
Dodatkowo, jeżeli łączna wartość uzyskanego dofinansowania w ramach programu przekraczać będzie kwotę 10000 zł, zabezpieczeniem udzielonego dofinansowania jest weksel własny in blanco, wystawiony przez wnioskodawcę, i opatrzony klauzulą ?bez protestu? wraz z deklaracją wekslową.
JAK POWINNY WYGLĄDAĆ WNIOSKI I KIEDY NALEŻY JE SKŁADAĆ?
Na to pytanie nie możemy czytelnikom odpowiedzieć. Jak już wspomnieliśmy, dokładne wytyczne będą znane dopiero po opublikowaniu procedur do programu. Data publikacji nie jest jeszcze znana.
Redakcja Tyfloświata będzie na bieżąco zapoznawać czytelników z najświeższymi informacjami na ten temat.
