Projekt współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Realizacja: Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
Osoba do kontaktu: Małgorzata Domagała, malgorzata.domagala@firr.org.pl, tel. 665 883 603
Cele projektu
Celem głównym projektu jest wsparcie samorządów (głównie szczebla powiatowego) w zakresie prowadzenia polityki na rzecz osób niepełnosprawnych tak, by umożliwić jak najszersze włączenie tej grupy osób we wszystkie dziedziny życia.
Cele szczegółowe, które mają pomóc zbudować system efektywnego wsparcia to:
- Zwiększenie świadomości i wiedzy decydentów samorządowych w zakresie prawa osób niepełnosprawnych do funkcjonowania na równi z resztą społeczeństwa.
- Usprawnienie usług samorządowych (edukacja, transport, informacja, dostęp do obiektów), które dotyczą osób niepełnosprawnych.
- Wytworzenie ?mody? na działania na rzecz osób niepełnosprawnych.
- Zwiększenie wrażliwości społecznej na potrzebę zapewnienia równych szans osobom niepełnosprawnym.
- Zapewnienie możliwości sprawnego korzystania z doświadczenia ekspertów.
- Dostarczenie fachowej informacji.
- Pomoc w eliminowaniu złych rozwiązań i promocja dobrych praktyk.
Działania
Działania realizowane w ramach projektu koncentrują się na trzech głównych obszarach:
- działania rzecznicze,
- działania doradczo-wspomagające,
- relacje z mediami.
Działania rzecznicze
Służą upowszechnianiu problemów związanych z realizacją przez jednostki samorządu terytorialnego zadań na rzecz osób niepełnosprawnych, zapewnieniu dostępu do fachowej informacji oraz mobilizowaniu do podnoszenia standardu świadczonych usług.
Składają się na nie:
- informowanie pracowników samorządów oraz opinii publicznej,
- dyskusja o polityce na rzecz osób niepełnosprawnych podczas wojewódzkich konwentów starostów,
- opracowanie i dystrybucja poradników dotyczących wybranych zagadnień związanych z działaniami samorządów na rzecz osób niepełnosprawnych,
- ustanowienie nagrody “Samorząd równych szans”.
Działania doradczo-wspomagające
Mają wspierać samorządy w ocenie prowadzonej polityki na rzecz osób niepełnosprawnych oraz wskazywać możliwości jej poprawy.
Obejmują:
- opracowanie i analizę ankiet,
- świadczenie usług infolinii,
- prowadzenie monitoringu wybranych aspektów polityki prowadzonej przez samorządy.
Relacje z mediami
Mają na celu aktywizację lokalnej opinii publicznej do wywierania wpływu na samorząd w zakresie realizowanej polityki na rzecz osób niepełnosprawnych:
- publikacja sondy, która umożliwi ocenę dotychczasowej polityki przez mieszkańców,
- monitorowanie wprowadzanych zmian do lokalnej polityki,
- współpraca w zakresie przyznania tytułu “Samorząd równych szans”.
Tło projektu
Samorządy mają w Polsce do odegrania kluczową rolę w tworzeniu warunków dla trwałej integracji osób niepełnosprawnych na swoim terenie.
Od początku 2009 r. zakres zadań, które realizują, ulegnie istotnemu rozszerzeniu. Jest to zatem wyjątkowy moment do podjęcia działań informacyjno-promocyjnych służących ocenie polityki realizowanej przez samorządy na rzecz osób niepełnosprawnych i włączenia partnerów samorządowych do aktywnych starań o zapewnienie osobom niepełnosprawnym równego dostępu do oświaty, transportu, architektury czy informacji.
Problem dotyczy około 4,5 mln osób niepełnosprawnych. Prawie 3 mln z nich to osoby w wieku produkcyjnym, a zatrudnionych jest tylko 14%. Niedostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych komunikacja, bariery architektoniczne i brak dostępu do informacji sprawia, że 2,5 mln obywateli nie może podjąć zatrudnienia.
Dodatkową barierę stanowi system edukacji, który bardzo często skazuje około 200 tys. niepełnosprawnych dzieci wyłącznie na szkoły specjalne.
Tak jest w wielu powiatach, ale tak być nie musi. Samorządy wciąż nie rozumieją, jak realizować zadania, które są im przekazywane. Kierują się stereotypowymi poglądami i przestarzałymi informacjami. Nie brakuje im dobrej woli, a jedynie rzetelnej informacji.
Zamierzamy przekazywać samorządom naszą wiedzę zdobytą w ciągu kilku lat realizacji projektów dotyczących aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. To bardzo specjalistyczna wiedza, której upowszechnienie może dać szansę kilku milionom ludzi na godne życie (takie, jakie mogą prowadzić osoby niepełnosprawne w innych krajach Unii Europejskiej).
Dzięki temu – przykładowo:
- uniknie się wreszcie odmów przyjęcia niepełnosprawnych dzieci do przedszkoli,
- niepełnosprawny uczeń nie będzie traktowany jako ?gorący kartofel?, którego należy podrzucić komuś innemu, najlepiej szkole specjalnej albo w ogóle przestać kształcić, jeśli tylko skończył gimnazjum,
- nowo oddawane obiekty architektoniczne będą dostępne dla osób niepełnosprawnych,
- niepełnosprawni obywatele będą mogli oddawać głosy w dostosowanych punktach wyborczych,
- osoby niepełnosprawne będą mogły dojechać do miejsca pracy,
- a informacja oferowana przez samorządy będzie dostępna dla niepełnosprawnych internautów itp.
Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego prowadzi od kilku lat działania, które służą zwiększeniu możliwości pełnego udziału osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia.
Z uwagi na coraz większą rolę samorządów w tworzeniu i realizowaniu polityki na rzecz osób niepełnosprawnych, Fundacja zaplanowała przeprowadzenie analizy szans i ograniczeń wynikających z praktyki działania samorządów na szczeblu powiatów. Dzięki projektowi ?Rzecznictwo praw osób niepełnosprawnych?, nad którym patronat objął Związek Powiatów Polskich, istnieje wstępne rozeznanie pojawiających się problemów i zainteresowanie obu stron współpracą w zakresie polityki na rzecz osób niepełnosprawnych.
Fundacja chce służyć samorządom informacją i wsparciem, pomagać rozwiązywać problemy i tworzyć programy działań sprzyjających włączaniu osób niepełnosprawnych we wszystkie dziedziny życia. Ze względu na ograniczony czas trwania zadania, w 2009 r. najwięcej inicjatyw związanych będzie z takimi tematami jak:
- dostępność informacji,
- edukacja,
- architektura i
- transport.
Najlepsze samorządy i ich działania będą promowane, a dostrzeżone nieprawidłowości wskazywane w celu ich eliminacji. Jeżeli efektem działań realizowanych w ramach zadania będą propozycje zmian prawnych, to zostaną przedstawione właściwym władzom.
Utrwalenie dobrych praktyk samorządów wymaga współpracy ze strony lokalnej opinii społecznej. Dlatego tak duże znaczenie ma w projekcie promocja rozwiązań we współpracy z lokalnymi mediami. Istotnym elementem efektywnego działania jest zbudowanie podstaw do kontynuowania dyskusji po zakończeniu zadania ? w tym wypadku służyć temu ma uroczystość połączona z przyznawaniem tytułu ?Samorząd równych szans?.
Harmonogram
Projekt jest realizowany od stycznia do grudnia 2009r. na terenie całej Polski.
Innowacyjność projektu
Nowym rozwiązaniem, które zaproponowaliśmy przygotowując ten projekt, jest usytuowanie polityki wobec osób niepełnosprawnych jako integralnej części wszystkich decyzji podejmowanych z myślą o lokalnych społecznościach. W dotychczasowej praktyce samorządy skłaniały się często do traktowania spraw osób niepełnosprawnych tylko w kontekście pomocy społecznej i pomijały specyficzne potrzeby tej grupy w zakresie wielu innych rozwiązań, np. architektonicznych, komunikacyjnych czy edukacyjnych. Prowadziło to do wykluczenia społecznego osób niepełnosprawnych, które ? w konsekwencji braku odpowiedniego wykształcenia, możliwości dojazdu do pracy, uzyskania podstawowych informacji ? stawały się faktycznie klientami pomocy społecznej. Ten zamknięty krąg można jednak przerwać. Wystarczy sprawić, by osoby niepełnosprawne mogły być włączone w inne dziedziny życia, a ich potrzeba korzystania z pomocy społecznej istotnie się zmniejszy. Potwierdzają to dane z innych krajów. Zatem rozpoczynamy namawianie samorządów powiatowych do takiego właśnie, kompleksowego postrzegania potrzeb osób niepełnosprawnych i ich uwzględnienia we wszystkich działaniach na rzecz lokalnych społeczności.
Korzyści dla Beneficjentów/zaangażowanie
Beneficjenci projektu ? przedstawiciele wszystkich samorządów powiatowych ? otrzymają narzędzia do oceny prowadzonej dotychczas polityki wobec osób niepełnosprawnych (ankietę umożliwiającą samoocenę, wyniki sondy przeprowadzonej wśród społeczności lokalnych oraz monitoringu zrealizowanego przez ekspertów FIRR). W przypadku stwierdzenia pewnych niedoskonałości, uzyskają wsparcie umożliwiające ich usunięcie (porady ekspertów infolinii, poradniki, raporty). Jeśli wskazane rozwiązania zostaną wdrożone, to największą korzyścią dla samorządów będzie aktywizacja osób niepełnosprawnych, a w konsekwencji ograniczenie liczby klientów pomocy społecznej. Korzyścią dodatkową będzie możliwość ubiegania się o miano ?samorządu równych szans?.
Cały projekt opiera się na założeniu ciągłej i ścisłej współpracy przedstawicieli starostw z ekspertami FIRR. Zmiana sposobu prowadzenia polityki wobec osób niepełnosprawnych nie jest możliwa bez zaangażowania jej autorów i wykonawców. Sukces projektu zależy od skuteczności przekonania samorządowców, że w tej sprawie warto z FIRR współpracować.
