Android jest systemem mobilnym dobrze znanym już ze swojej otwartości. O niemalże nieograniczonych możliwościach jego personalizacji słyszał prawdopodobnie każdy, kto choć trochę interesuje się rynkiem technologii mobilnych. Z reguły to sam producent dba o to, by jego urządzenie szybko nam się nie znudziło, dając możliwość zmiany motywu, oferując wysoce konfigurowalne elementy zachowania urządzenia czy nawet możliwość wyboru tworzywa, z którego wykonana jest obudowa, jak to ma miejsce w przypadku telefonów firmy Motorola. Nawet jeśli standardowy pakiet funkcji wbudowanych w nasz telefon nam nie wystarcza, szeroką paletę opcji personalizacji oferują aplikacje, które możemy pobrać ze sklepu Google Play. Bardziej zaawansowani użytkownicy, którym nawet i to nie wystarcza, nie zostają tu bynajmniej pominięci. Urządzenia z systemem operacyjnym Google pozwalają, po wykonaniu pewnych operacji, na wgrywanie modyfikacji, zmiany w plikach systemowych, a nawet wgranie nieoficjalnej wersji Androida, będącej przeróbką oryginalnego systemu, zawierającą funkcje, o których gigant z Mountain View nie pomyślał lub z innych przyczyn nie wprowadził.
Polityka producentów wobec takich działań jest niejednorodna. Niektórzy usiłują za wszelką cenę powstrzymać użytkowników przed podejmowaniem tego typu działań, instalując mechanizmy rejestrujące niepożądane zmiany, inni zaś wręcz zachęcają podając oficjalne instrukcje odblokowywania urządzeń oraz sprzedając specjalne, tzw. developerskie ich wersje, przeznaczone głównie do tego celu.
W niniejszym artykule postaram się opisać podstawy procesu rootowania (uzyskiwania uprawnień pełnego dostępu do urządzenia z Androidem) oraz flashowania romów (wgrywania nieoficjalnych dystrybucji Androida).
Niniejszy tekst jest opracowaniem artykułu w języku angielskim autorstwa Tamasa Geczy, jednego z redaktorów amerykańskiego portalu Coolblindtech. Osobiście nie testowałem wszystkich metod opisanych w tym artykule, jednak wierzę w rzetelność tego źródła.
Artykuł zawiera instrukcje dla najpopularniejszych producentów urządzeń. Są to też instrukcje ogólnikowe, mające na celu przedstawienie czytelnikowi, z jakiej trudności zadaniem chce się on zmierzyć. Instrukcje otwierania bootloadera oraz rootowania dla konkretnego modelu urządzenia najlepiej jest znaleźć samodzielnie.
Ani autor niniejszego tekstu, ani wydawca Tyfloświat nie odpowiada za szkody poniesione w wyniku błędnego zastosowania któregokolwiek z kroków. Mimo, iż wszystkie opisane w niniejszym artykule operacje są odwracalne, zaleca się szczególną ostrożność jako, że telefon może być narażony na niewłaściwe działanie.
Do dzieła!
Kilka słów objaśnienia
Każde urządzenie mobilne z systemem Android, podobnie jak komputer, posiada dwa typy pamięci: RAM oraz ROM. Ram jest pamięcią operacyjną, stosowaną do przechowywania danych tymczasowych, czyszczoną przy każdym ponownym uruchomieniu. ROM jest pamięcią wszczepioną w czip telefonu, zawierającą oprogramowanie konieczne do funkcjonowania urządzenia. Każde urządzenie posiada ROM stworzony przez jego producenta. Takie rozwiązanie posiada pewne wady, np. dodawanie zbędnych aplikacji, których nie da się odinstalować, co z czasem może wpłynąć na zmniejszenie wydajności naszego urządzenia. Zdarza się także, iż oprogramowanie producenta zawiera funkcje, które nie tylko nie są nam potrzebne, ale odbierają komfort korzystania z naszego telefonu czy tabletu. Wiadomo także, że im więcej zbędnych elementów, tym mniej pamięci dostępnej dla użytkownika. Romy niestandardowe mają na celu wyeliminowanie tych i wielu innych problemów.
Zalety wgrywania niestandardowych ROM-ów
1) Lepsza stabilność – z reguły dotyczy to starszych urządzeń, dla których nieoficjalny ROM jest aktywnie rozwijany. Może zdarzyć się, iż ROM zostanie z czasem porzucony. Warto zainteresować się aktywnie rozwijanymi ROM-ami takimi jak Cyanogen Mod.
2) Personalizacja za pomocą motywów i widżetów – niektóre ROM-y mogą poszczycić się personalizacją przekraczającą możliwości czystego Androida.
3) Dłuższa żywotność baterii – podobnie jak w przypadku stabilności, nie można być całkowicie pewnym tego, jak długo nasza bateria wytrzyma bez ładowania po instalacji konkretnego ROM-u, jednak optymalizacja jest wysoce prawdopodobna, jeśli developer sam posiada urządzenie, dla którego tworzy konkretny ROM i sam jest go w stanie przetestować.
4) Uprawnienia roota: znaczna większość nieoficjalnych ROM-ów posiada domyślnie włączone uprawnienia root, co pozwala użytkownikowi na modyfikację plików systemowych. W praktyce daje nam to możliwość wykonywania takich operacji, jak instalacja motywów zmieniających standardowe animacje i dźwięki, modyfikacja rozmiaru pamięci, którą możemy wykorzystać na przechowywanie danych, uruchamianie zaawansowanych narzędzi zarządzania urządzeniem czy serwerów do gier. Wszystkie aplikacje ze sklepu Play, które w swoim opisie zawierają wzmiankę o wykorzystywaniu tego typu uprawnień, wymagają takiego dostępu do poprawnego działania.
Najnowsza wersja Androida: zwłaszcza w przypadku osób z dysfunkcją wzroku ta zaleta ma niemałe znaczenie. Jedną z wad telefonów z Androidem jest szybkie porzucanie ich przez producenta, szczególnie jeśli jest to telefon ze średniej lub niższej półki. Nowy ROM może nie tylko tchnąć nowe życie w kilkuletni telefon czy zapewnić kompatybilność z najnowszymi wersjami wszystkich aplikacji, lecz także zapewnić dostęp do najnowszych rozwiązań z dziedziny dostępności oferowanych przez Androida.
Jako, że nie ma rzeczy idealnych, takie rozwiązanie ma także swoje wady. Instalacja ROM-ów jest zajęciem dość stresującym, jest wysoce prawdopodobne, że któraś z opisanych tutaj operacji się nie powiedzie, ROM będzie uszkodzony, telefon się nie włączy itp. Mimo, że jest to operacja całkowicie odwracalna, nie zaleca się jej wykonywania osobom o słabych nerwach. Kolejną rzeczą, którą warto wziąć pod uwagę, jest utrata gwarancji. Wielu producentów stworzyło swoje mechanizmy rejestrujące wszelkie nieautoryzowane zmiany np. nowsze modele Samsunga posiadają zabezpieczenie w postaci flagi KNOX, której naruszenie poprzez operacje takie jak rootowanie, otwieranie bootloadera czy wgrywanie własnego recovery i własnych ROM-ów, powoduje utratę gwarancji, HTC i Motorola wymagają wprowadzenia telefonu do swojej internetowej bazy w celu otwarcia bootloadera itp.
Pogorszenie się wydajności, stabilności i (lub) żywotności baterii to kolejna z możliwych konsekwencji wgrywania niestandardowych ROM-ów dlatego ważne jest, aby zapoznać się ze wszystkimi komentarzami, postami lub opiniami wyrażonymi w inny sposób u źródła, gdzie znaleźliśmy interesujący nas ROM.
Mając to wszystko na uwadze, możemy rozpoczynać zabawę.
Co jest potrzebne?
Na każdym etapie, opisanym w niniejszym artykule, potrzebne nam będzie połączenie telefonu z komputerem poprzez kabel i najprzeróżniejsze narzędzia. Naszym podstawowym narzędziem pracy będzie ADB (Android Debug Bridge), środowisko pozwalające na wykonywanie zaawansowanych komend terminala na naszym smartfonie. Instalator ADB oraz jego sterowniki możemy pobrać pod adresem: http://d-h.st/IRd
Po otwarciu instalatora ukaże się okno wiersza poleceń, gdzie będziemy mogli zdecydować, czy jesteśmy zainteresowani instalacją samego ADB czy też jego sterowników.
Telefon musi również zostać wprowadzony w tryb debugowania, aby móc komunikować się z komputerem. W tym celu przechodzimy do ustawień naszego telefonu, wybieramy opcję „Informacje o telefonie”, a tam siedmiokrotnie stukamy w numer kompilacji, by uaktywnić opcje programistyczne. Następnie należy wrócić do ustawień i przejść do tych właśnie opcji, gdzie już można włączyć tryb debugowania.
Następnym, bardzo ważnym krokiem jest znalezienie sterowników USB dla naszego konkretnego urządzenia. Poniżej zamieszczonych jest kilka odnośników do sterowników najpopularniejszych producentów. Powinny one być kompatybilne z większością oferowanych przez nich telefonów, jednakże może się okazać, iż pobrane sterowniki nie będą działać. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie sterowników dla naszego konkretnego modelu poprzez Google. Przykładowe zapytanie, jakie możemy wpisać to: „Samsung Galaxy S4 USB drivers”.
Samsung:
http://androidxda.com/download-samsung-usb-drivers
HTC
http://www.htc.com/us/support/software/htc-sync-manager.aspx
LG:
http://androidxda.com/download-lg-usb-drivers
Sony:
http://developer.sonymobile.com/downloads/drivers/
Rootowanie – dlaczego warto?
Każde urządzenie z Androidem domyślnie wyposażone jest w mechanizmy blokujące wszelkie operacje nadpisywania plików systemowych i pamięci ROM. Po zrootowaniu telefonu możliwe jest zainstalowanie nieoficjalnego recovery – podstawowego oprogramowania, pozwalającego na przywrócenie ustawień fabrycznych bądź inicjalizację systemu plików w przypadku, gdy telefon nie jest w stanie załadować systemu operacyjnego.
Proces rootowania składa się z dwóch elementów: samego rootowania oraz otwierania bootloadera. Element pierwszy daje nam uprawnienia do modyfikowania plików systemowych, ale nie pozwala na nadpisywanie pamięci ROM, co jest wymagane w celu wgrania nieoficjalnej dystrybucji Androida.
Jakie recovery wybrać?
TWRP dzięki wsparciu komend ADB pozwala osobie niewidomej na samodzielne wgranie ROM-u bez konieczności asysty osoby widzącej. Nie potrafi tego żadne inne dostępne recovery. Clockwork Mod to druga pod względem popularności alternatywa, jednak wsparcie dla niej nie jest aż tak rozwinięte, a i samo recovery dostępne jest dla mniejszej ilości urządzeń.
Nexus Root Toolkit
Telefony Google z serii Nexus to prawdopodobnie najłatwiejsze w modyfikacji urządzenia. Wystarczy pobrać program Nexus Root Toolkit ze strony http://www.wugfresh.com/nrt/ i zainstalować go. Po otwarciu wybieramy model naszego Nexusa oraz posiadaną wersję Androida, a następnie naciskamy przycisk Root. To wszystko, od teraz, również za pomocą narzędzia, możemy instalować ROM-y, tak więc większość zaawansowanych kroków opisanych w dalszej części tego artykułu nie jest konieczna.
Aby wgrać jakikolwiek ROM, należy przejść w specjalny tryb, zwany trybem bootloadera. Każdy telefon posiada swoją procedurę wchodzenia w ten tryb, jednakże istnieje jedna, uniwersalna dla wszystkich telefonów, zapewniająca pełny przebieg bez konieczności używania wzroku lub domyślania się, co w danej chwili pokazuje się na ekranie. Na początek, po połączeniu telefonu z komputerem, potwierdzamy, iż zgadzamy się na dostęp, zaznaczając pole „Zawsze zezwalaj” i klikając przycisk OK w oknie, które się pojawi. Jeśli telefon nie wykazuje żadnych zmian po podłączeniu kabla, otwieramy wiersz poleceń i wpisujemy komendę „adb shell”. Wtedy komunikat pojawi się na pewno. Następnie przełączamy telefon w wyżej wspomniany już tryb bootloadera, wpisując „adb reboot bootloader”.
Rootowanie Samsunga
Rozpoczynamy, wprowadzając nasz telefon w tryb bootloadera. W tym celu wyłączamy go, a następnie przytrzymujemy przez około pięć sekund przyciski zmniejszania głośności, home oraz włącznik. Po puszczeniu wszystkich trzech przycisków, naciśnięcie przycisku zwiększania głośności wprowadzi telefon w tryb boot loadera. Następnie należy pobrać paczkę CF Autoroot ze strony: https://autoroot.chainfire.eu/
Uwaga: modele telefonów podane na stronie nie są przyjaznymi nazwami konkretnych telefonów. Nie znajdziemy tu np. pozycji takich jak Galaxy S4, a jedynie modele składające się z dwóch liter i cyfr np.GT-I9505.Warto sprawdzić, jakim modelem jest nasz telefon, wpisując odpowiednie zapytanie w Google.
Archiwum zip będzie zawierało dwa pliki. Jednym z nich będzie Odin v xx.exe, gdzie xx to numer wersji. Należy go otworzyć. Odin to narzędzie służące do flashowania plików na telefonach firmy Samsung. Po otwarciu Odina naciskamy przycisk PDA i wskazujemy plik o rozszerzeniu .tar, będący także zawartością pobranego zipa. Po wybraniu właściwego pliku, naciskamy przycisk Start i czekamy 15 sekund, po których telefon się zrestartuje i uruchomi już jako zrootowane urządzenie.
Samsung – wgrywanie własnego recovery
Ze strony http://teamw.in/twrp_view_all_devices/ pobieramy odpowiednią dla naszego modelu wersję TWRP. Ta strona oferuje już na szczęście listę urządzeń pod bardziej znanymi nazwami. W przypadku urządzeń Samsunga interesować nas będzie recovery w wersji tar, ponieważ podobnie jak w przypadku Autoroota będziemy wgrywać je Odinem. Po pobraniu najnowszej wersji, ponownie wprowadzamy telefon w tryb boot loadera, przytrzymując wyłącznik przez 15 sekund, dociskając następnie zmniejszanie głośności oraz home na kolejne 5 sekund, a później wciskając klawisz głośności w górę.
Triangle Away
Firma Samsung wyposażyła swoje telefony w dodatkowe mechanizmy ochronne mające na celu zniechęcenie użytkowników do eksperymentów z pamięcią rom. Jeden z nich polega na umieszczaniu małej ikony trójkąta na ekranie pokazującym się podczas ładowania systemu za każdym razem, gdy wgrywamy nowy ROM. Jest to swego rodzaju licznik, który warto zresetować przed wgraniem własnego ROM-u. Można tego dokonać za pomocą aplikacji Triangle Away (do pobrania w sklepie Play), której cena to w chwili pisania artykułu 9,49 zł.
Po jej uruchomieniu zostaniemy poproszeni o zgodę na udzielenie uprawnień roota przez aplikację Super User. Należy się zgodzić, a następnie wcisnąć „Continue” po potwierdzeniu naszego modelu telefonu. Teraz wystarczy wcisnąć przycisk „Reset the Flash Counter” zostaniemy poproszeni o włączenie telefonu za 10 sekund. Gdy telefon już się włączy, naciskamy przycisk głośności w górę, by rozpocząć czyszczenie. Proces może potrwać nawet do dwóch minut, zalecana jest więc cierpliwość.
Motorola
Jest to jeden z producentów, którzy wymagają rejestracji urządzenia poprzez stronę internetową w celu jego odblokowania.
Można tego dokonać pod adresem: https://motorola-global-portal.custhelp.com/app/standalone/bootloader/unlock-your-device-a
Na stronie znaleźć znajdziemy instrukcje krok po kroku, co należy robić, aby odblokować bootloader. Znajdziemy tam ostrzeżenia dotyczące ryzyka, jakie podejmujemy, oraz instrukcje przywracania domyślnego oprogramowania. Wymagane będzie założenie konta Moto Care.
Gdy zostaniemy poproszeni o kod odblokowujący, należy przełączyć telefon w tryb bootloadera za pomocą wspomnianej już komendy „adb reboot bootloader”. Następnie wpisujemy kolejną komendę „fastboot oem get_unlock_data”. Zostanie wyświetlona seria liczb, które należy skopiować, używając funkcji wirtualizacji okna naszego screenreadera. W przypadku NVDA warto użyć trybu przeglądu ekranu oraz skrótów NVDA+F9 oraz NVDA+F10, aby zaznaczyć blok tekstu rozpoczynający się słowem [bootloader], aż do końca. Następnie wklejamy skopiowany tekst do notatnika i usuwamy wszystkie wystąpienia słowa [bootloader], tak aby powstał jeden ciąg liter i cyfr. Taki ciąg należy wkleić na stronie Motoroli. Pod adres email, na który zarejestrowaliśmy się w Moto Care zostanie przysłany nasz unikalny, 20-cyfrowy kod odblokowujący. Aby dokończyć odblokowanie bootloadera, w wierszu poleceń wpisujemy „fastboot oem unlock xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx”, gdzie „xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx” to nasz kod odblokowujący.
Motorola – rootowanie
Każde urządzenie tej firmy posiada swój własny skrypt rootujący. Nie istnieje scentralizowana baza takich skryptów, więc najlepiej jest poszukać ich w Google. Dobrym tropem jest portal XDA Developers. Przykładowo, zapytanie w Google „Site:xda-developers.com Motorola Droid 4 root” pomoże nam znaleźć informacje o rootowaniu Motoroli Droid 4. Taki skrypt powinien także zainstalować odpowiednie recovery. Gdyby tak się jednak nie stało, z pomocą przychodzi nam wspomniana już wcześniej oficjalna strona TWRP.
HTC
HTC – odblokowanie bootloadera
Do roku 2009 i wejścia na rynek urządzeń z systemem Android HTC było marką znaną z popierania wgrywania własnych ROM-ów. Wraz ze zmianą preferowanego mobilnego systemu operacyjnego zmieniła się też polityka firmy względem zaawansowanego modyfikowania ich produktów. Podobnie jak w przypadku Motoroli, nasz telefon musimy zarejestrować w HTC Dev. Możemy to uczynić pod adresem: http://www.htcdev.com/bootloader
Sytuacja wygląda podobnie, jak w przypadku Motoroli. Komendą, której użyjemy do wygenerowania kodu dla HTCdev to „fastboot oem get_identifier_token”. Tu na szczęście wygenerowany kod możemy przekleić bezpośrednio na stronę bez obcinania czegokolwiek. W rezultacie na maila zostanie przysłany plik odblokowujący, który umieszczamy na pulpicie. Aby dokończyć proces, należy wpisać komendę „fastboot flash unlocktoken Unlock_token.bin”
Warto wspomnieć, iż we wszystkich przypadkach odblokowanie bootloadera usuwa wszystkie dane z naszego urządzenia, zaleca się więc stworzenie kopii zapasowej.
HTC – rootowanie
W przypadku tych telefonów proces rozpoczynamy od wgrania TWRP. W tym celu pobieramy stosowne dla naszego modelu recovery z pod podanego już adresu, a następnie w wierszu poleceń wpisujemy „fastboot flash” i tu nazwę pliku z Recovery. Po kilku sekundach recovery będzie już zainstalowane. Następnie przytrzymujemy włącznik telefonu, by całkowicie go zresetować. Gdy telefon się włączy, w wewnętrznej jego pamięci umieszczamy plik Super SU Update (do pobrania z: https://download.chainfire.eu/641/SuperSU/UPDATE-SuperSU-v2.40.zip) Kolejnym krokiem jest przejście do recovery za pomocą komendy „adb reboot recovery”. Gdy już się tam znajdziemy, wprowadzamy komendę „adb shell”, która przeniesie nas do terminala telefonu. Jeśli sterowniki USB zostały zainstalowane poprawnie, ujrzymy napis [6n]. Wtedy wpisujemy kolejne dwie komendy:
„cd sdcard”
„twrp install UPDATE-SuperSU-v2.40.zip”
Uwaga: Należy zwrócić szczególną uwagę na duże i małe litery w nazwie pliku!
Po udanej operacji ujrzymy stosowny komunikat, a wtedy wystarczy już jedynie wpisać reboot, aby ponownie uruchomić nasz telefon.
Jak widać procedury otwierania bootloadera i rootowania są różne dla różnych producentów telefonów, a ten artykuł zawiera opis małej ich części. Zachęcam do samodzielnych poszukiwań instruktarzy wykonania tej procedury dla nieopisanych tu telefonów.
Instalacja ROM-ów
Jako, że uporaliśmy się już z prawdopodobnie najtrudniejszą częścią całej zabawy, pora na instalację alternatywnego oprogramowania. Na szczęście proces ten jest uniwersalny dla wszystkich urządzeń.
Znajdujemy w Internecie ROM, którego instalacją jesteśmy zainteresowani i pobieramy go. Jako, że aplikacje Google nie mogą być dostarczane wraz z nieoficjalnymi ROM-ami, ponieważ naruszałoby to warunki licencji Google, tak zwany pakiet Gapps, Google Apps gdzie znajdziemy wszystkie aplikacje, które telefony z Androidem posiadają domyślnie takie jak usługi Google Play, sklep Play, Gmail, Youtube itp, musimy pobrać osobno. Możemy go znaleźć np. na stronie Cyanogen Mod pod adresem http://wiki.cyanogenmod.org/w/Google_Apps. Obydwa pliki: ROM i Gapps wklejamy do wewnętrznej pamięci telefonu. Następnie przełączamy telefon w tryb recovery za pomocą komendy „adb reboot recovery”. Gdy telefon uruchomi się ponownie we wskazanym trybie, wpisujemy „adb shell”, by przejść do terminala. Jeżeli ukaże się linia tekstu [6n], wszystko jest w porządku i nie musimy się martwić o błędnie zainstalowane sterowniki. Jesteśmy gotowi do flashowania. Będąc w terminalu, wpisujemy serię komend, każdą osobno „cd sdcard”, „twrp install moja-nazwa-romu.zip”, „TWRP install gapps-xx-xxxxxxxx.zip”, „wipe cache”, „wipe data”
Nazwy plików w komendach zamieniamy na nasze.
Za każdym razem otrzymamy komunikat zwrotny, informujący o powodzeniu operacji. Jeżeli po wykonaniu wszystkiego telefon się nie włącza, prawdopodobnie wybrany został zły ROM dla konkretnego modelu, dlatego warto upewnić się kilkakrotnie, że pobieramy oprogramowanie właściwe dla naszego telefonu.
Aktywacja Talkbacka w ROM-ach, gdzie wyłączony jest skrót dostępności
Niektóre ROM-y, takie jak Cyanogen Mod, stosując własny kreator pierwszego uruchomienia, uniemożliwiają aktywację Talkbacka poprzez położenie dwóch palców na ekranie. Warto w miarę możliwości informować autorów takich ROM-ów o zaistniałym problemie, jednakże istnieje inny sposób aktywacji screenreadera przy pierwszym uruchomieniu telefonu, a polega on na modyfikacji pliku bazy danych zawierającego wszystkie ustawienia.
Musimy pobrać dwa pliki: edytor baz danych (http://eurpod.net/sqlite3) oraz skrypt aktywujący Talkbacka (http://eurpod.net/Talkback_enable.bat)
Przechodzimy do trybu recovery naszego telefonu, albo za pomocą dobrze znanej już komendy „adb reboot recovery” albo sekwencji klawiszy właściwej dla naszego telefonu. Będąc w wierszu poleceń, przechodzimy do folderu, gdzie zapisaliśmy pliki np. jeśli jest to pulpit, wpisujemy cd desktop, a następnie komendy: „adb push sqlite3 /sbin”, „adb shell chmod 755 /sbin/sqlite3”, „talkback_enable”
To wszystko! Na wszystkich telefonach z Androidem skrypt ten powinien zadziałać i po ponownym uruchomieniu usłyszymy już Talkbacka.
Zakończenie i linki
Artykuł jest poradnikiem, opisującym dość skomplikowaną operację, jednakże znajomość komputera w stopniu średniozaawansowanym, uważne podążanie za zawartymi w tekście instrukcjami, a przede wszystkim spora dawka odwagi powinny wystarczyć, by podjąć się tego zadania. Artykuł ten nie miał na celu rozjaśnienia wszystkich wątpliwości w temacie, a jedynie wprowadzenie i zachęcenie do własnych poszukiwań. Temat ten jest na tyle szeroki, że nawet kilku artykułów nie wystarczyłoby, by wszystko dokładnie opisać, więc im więcej samodzielnego szukania ROM-ów, narzędzi i poradników, tym lepiej dla użytkownika, a na tym właśnie polega otwarta natura Androida, by każdy mógł stworzyć coś swojego, stąd duża ilość różnorodnych alternatyw.
Osobiście mogę polecić portal XDA Developers oraz ich forum, prawdziwą skarbnicę wiedzy na temat modyfikowania telefonów z Androidem, i nie tylko, na wszelkie możliwe sposoby. Ich adres to http://forum.xda-developers.com
Większość telefonów ma tam swoje podfora z działem „Development”, gdzie ROM-ów i innych modyfikacji jest pod dostatkiem.
Kolejnymi źródłami, na które natrafiłem przypadkiem, pisząc ten artykuł, są www.rootjunky.com oraz www.rootjunkysdl.com. Znajdziecie tam opisy, pliki do pobrania, a nawet kanał Youtube z instrukcjami w języku angielskim na temat modyfikacji telefonów.
Polskie źródła również istnieją, ale niestety nie są aż tak rozbudowane i ciężko polecić coś konkretnego. Sprawdza się tu często przytaczana prawda, iż najlepszym przyjacielem człowieka w Internecie jest Google. Tak jest też i w tym przypadku. Dużą część poszukiwanych informacji i plików można znaleźć, odpowiednio formułując zapytanie w wyszukiwarce.
Powiedziawszy to wszystko, zachęcam do podejmowania własnych prób flashowania ROM-ów. Kto wie, co jeszcze da się wycisnąć ze starego telefonu lub nowego Androida.
Powodzenia!
Paweł Masarczyk
