XVI edycja konferencji Pełno(s)prawny Student, która odbyła się 6 grudnia w formule stacjonarnej w Krakowie, przyniosła odpowiedzi na wiele trudnych pytań, ale i skłoniła do refleksji.
O czym mówili prelegenci i na czym skoncentrowała się dyskusja, wieńcząca konferencję?
Sprawdźcie w naszym podsumowaniu!
Gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy – perspektywy dalszego rozwoju systemów wsparcia osób z niepełnosprawnościami na uczelniach
Konferencję otworzyło wystąpienie Pawła Wdówika, Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Paweł Wdówik zwrócił uwagę na znaczenie oraz rolę edukacji włączającej w procesie nauczania, a także podkreślił, jak ważna jest projektowana Ustawa o wyrównywaniu szans. Ona bowiem pozwoli na pełne wdrożenie Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, a także zwróci większą uwagę na często pomijaną grupę osób z niepełnosprawnościami w stopniu lekkim.
Paweł Wdówik podkreślił także wagę asystencji osobistej oraz wymienił kierunki prac rządu w zakresie polepszania sytuacji OzN na uczelniach wyższych i nie tylko. Najbardziej palące tematy to:
- asystencja osobista,
- orzecznictwo,
- dostęp do nowoczesnych technologii,
- programy dla absolwentów,
- rynek pracy dla absolwentów,
- mieszkalnictwo dla absolwentów,
- budowanie podmiotowości i niezależności.
Wystąpienie Pawła Wdówika spotkało się z pozytywnym szerokim odzewem.
Efekty trzech edycji konkursu „Uczelnia Dostępna”
Kolejno głos zabrał Jakub Ardyn, dyrektor Działu Współpracy z Beneficjentem Europejskiego Funduszu Społecznego w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Prelegent omówił efekty trzech edycji konkursu „Uczelnia Dostępna”, zwracając uwagę na ich bardzo pozytywny charakter.
Jakub Ardyn przedstawił uczestnikom konferencji cztery ścieżki, które mogły wybrać ośrodki uczelniane w ramach konkursu „Uczelnia Dostępna„.
Jest to ścieżka:
- mini (56 projektów),
- midi (104 projekty),
- maksi (15 projektów),
- mini plus midi (27 projektów).
Następnie prelegent przytoczył dane statystyczne, dotyczące procentowej realizacji wskaźników projektu.
I tak, liczba pracowników kadry dydaktycznej, objętych wsparciem EFS w zakresie procesu kształcenia wyniosła 55%, liczba pracowników kadry kierowniczej i administracyjnej uczelni objętych wsparciem w zakresie zarządzania uczelnią wyniosła 66%, a liczba przedstawicieli kadry uczelni objętych wsparciem w Programie w zakresie edukacji włączającej wyniosła 65%.
Jakub Ardyn przypomniał również główne tematy niedawno odbywającej się konferencji „Polskie uczelnie coraz bardziej dostępne”. Były to:
- Świadomość niepełnosprawności.
- Trzy wymiary zapewnienia dostępności.
- Dostępność jako proces.
- Współpraca ze środowiskiem OzN.
Przytoczone wnioski z konferencji „Polskie uczelnie coraz bardziej dostępne” były niezwykle interesujące.
Okazało się, że realizacja projektów zmienia podejście do niepełnoprawności oraz dostępności. W obszarze dostępności małe zmiany prowadzą do dużych, a sama dostępność jest procesem. Dalsze finansowanie jest niezbędne, z czego zdają sobie sprawę decydenci. W ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego Priorytet III Dostępność i usługi dla osób z niepełnosprwnościami, zaplanowano finasowanie w wysokości 800 mln złotych.
Ostatnim elementem wystąpienia Jakuba Ardyna było przedstawienie komponentu ukraińskiego w projektach „Uczelnia dostępna”.
Wsparcie finansowe dla osób z niepełnosprawnościami oraz działań dostępnościowych na uczelniach
O wsparciu finansowym dla osób z niepełnosprawnościami oraz działaniach dostępnościowych na uczelniach mówili Edyta Paś i Katarzyna Korzinek-Dec z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Prelegentki podsumowały efekty prac, poświęcając sporo czasu zagadnieniu zatrudnienia wspomaganego. Zwróciły uwagę na wydłużenie okresu realizacji projektów i dofinansowaniu od razu na trzy lata.
Małgorzata Dróżdż i Wojciech Święch z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie skupili się natomiast na asystencji osobistej, w tym maksymalnym uelastycznieniu usługi, jej dopasowaniu do odbiorcy, wsparciu w codziennych czynnościach. Mówili również o pomocy finansowej dla OzN oraz programie Aktywny Samorząd.
Organizacja praktyk studenckich z uwzględnieniem szczególnych potrzeb ich uczestników
Kolejną osobą, która zabrała głos w pierwszej części konferencji była Agnieszka Zborowska z Fundacji Grupy ERGO Hestia Integralia. Swój czas poświęciła na opowiedzenie o stażach i praktykach, organizowanych przez Fundację. Są one maksymalnie dopasowane do odbiorcy: uwzględniają indywidulane potrzeby, oferują różnorodność branż, wsparcie opiekuna, dłuższy okres adaptacji, a także mentoring. Opisany przez Agnieszkę Zborowską program Sprawny Staż łączy duże firmy z pracownikami z niepełnoprawnościami. Niesie on korzyści zarówno dla pracodawcy, jak i studenta oraz jego macierzystej uczelni. Staż może być stacjonarny, zdalny lub hybrydowy.
Zgodnie ze statystykami, przytoczonymi przez przedstawicielkę Fundacji Grupy ERGO Hestia Integralia 85% stażystów to osoby ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.
Joanna Puła z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie z kolei przedstawiła strukturę pomocy studentom z niepełnosprawnościami na uczelni, a także przytoczyła niezwykle ciekawe, a zarazem niepokojące statystyki, zgodnie z którymi coraz więcej studentów przedstawia orzeczenia o niepełnosprawności, powiązane z niepełnosprawnościami psychicznymi i neurologicznymi.
Zwróciła również uwagę na to, że zawsze w miejscu odbywania praktyki każdy student ma przydzielonego asystenta, pomagającego w trudnych dla niego sytuacjach.
Prawa studentów z niepełnosprawnościami – uwagi na tle spraw, kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich w kontekście wdrażania Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami
O sprawach, kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich w kontekście wdrażania Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, mówiła Monika Wiszyńska-Rakowska.
Problemem jest zatem traktowanie przez pracowników uczelni niepełnosprawności jedynie jako cech widocznych „gołym okiem”, a także wymaganie przez nich udokumentowania niepełnoprawności w postaci orzeczenia. Wykładowcy często również nie widzą niepokojących sygnałów, wysyłanych przez studentów.
Problemem jest również nieuwzględnianie przez wykładowców usprawnień na poziomie przedmiotu, nie tylko całej uczelni.
Postawa pracowników często nie jest zgodna z Konwencją OZNZ, zgodnie z którą niepełnosprawność wynika z barier otoczenia, a nie cech danej osoby. Co więcej, zgodnie z Konwencją, nie można wymagać od studenta przedłożenia orzeczenia o niepełnosprawności. Wystarczy jakkolwiek dokument ją stwierdzający. Ponadto z Ustawy nie wynika, aby wsparcie udzielane studentowi było zależne od posiadania orzeczenia lub nie.
Monika Wiszyńska-Rakowska wspomniała również o trudnościach, z jakimi borykają się osoby, uczęszczające na studia podyplomowe. Trudności te wynikają ze stosowanego nazewnictwa, zgodnie z którym posiadają one status „słuchacza”, nie „studenta”. Trudności te pociągają za sobą na przykład niemożność otrzymania przez te osoby stypendium.
Czy Twoi studenci oglądają YouTube? Dlaczego jeszcze tam Cię nie ma? Czyli jak docierać do studentów w cyfrowym świecie
Pierwszą część konferencji zakończyło niezwykle dynamiczne wystąpienie Ariela Fecyka i Piotra Gajdy ze Stowarzyszenia Twoje Nowe Możliwości. Poświęcone było ono sposobowi tworzenia treści w mediach społecznościowych przez ngo w taki sposób, aby były one zarazem atrakcyjne dla odbiorcy i dostępne.
Warto przy tym pamiętać, że treści te powinny być:
- angażujące,
- zabawne,
- szybkie,
- dynamiczne,
- w formie video,
- bezpośrednie,
- spontaniczne.
Należy pamiętać również o:
- odpowiednim sposobie komunikowania niepełnosprawności,
- audiodeskrypcprcji,
- napisach,
- audiowstępie,
- możliwości wyboru opcji przez użytkownika,
- uporządkowaniu i usystematyzowaniu prezentowanych treści,
- przykuwaniu uwagi poprzez dodatkowe elementy graficzno-wizualne,
- uniwersalności.
Osoby w kryzysach psychicznych na uczelni – potrzeby i modele wsparcia
Pierwsza część konferencji wypełniona była wystąpieniami prelegentów, w części drugiej zaplanowano dyskusję „Osoby w kryzysach psychicznych na uczelni – potrzeby i modele wsparcia”, w której udział wzięli:
- Urszula Szczocarz Uniwersytet Jagielloński w Krakowie,
- Anna Rutz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
- Damian Liśkiewicz, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.
Moderatorem dyskusji był Mateusz Kobryn (Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego).
Dyskutanci podkreślali, jak ważne jest wsparcie psychologiczne na uczelni kierowane nie tylko do studentów, lecz również do pracowników wszystkich szczebli, w tym do pracowników z niepełnosprawnościami. Ważna jest uważność otoczenia i empatia.
Dyskutanci wspominali również o niezwykle ważnej roli, jaką pełnią BONy oraz centra rozwoju i psychoterapii na uniwersytetach, a także o roli działań integracyjnych we wsparciu studentów z problemami natury psychicznej. Słusznie zauważono, że dostęp do psychologa na uczelni można i należy traktować jako element decentralizacji systemy pomocy psychicznej, przy czym warto pamiętać, że uczelnia nie może leczyć ani diagnozować. Nie może być również traktowana jako centrum interwencji kryzysowej. Jej zadaniem jest wspierać.
Uczestnicy dyskusji zgodzili się również co do tego, że niepokojące objawy kryzysu psychicznego u studenta często mogą być niewidoczne. Nierzadko wyłapywane są w pierwszej kolejności przez pracowników administracyjnych lub niższego szczebla. Dlatego warto za każdym razem upewnić się, czy dana osoba ma dostęp do terapii i pomocy psychologicznej poza uczelnią.
Przedmiotem refleksji było także to, jak zachęcić studentów i wykładowców do korzystania z BON. Zawracano uwagę na konieczność zmiany języka i zrezygnowania z dychotomii osoba zdrowa/osoba chora.
Podczas konferencji głos zabrał również Bogdan Dąsal (Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Osób z Niepełnosprawnościami).
Gorąco dziękujemy wszystkim prelegentom i dyskutantom.
Wydarzenie patronatem honorowym objęli:
Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski
Patroni medialni:
