Ci z nas, którzy mają problemy ze wzrokiem i zajmują się tłumaczeniami wiedzą, jak wiele trudności wiąże się z wykonywaniem tej pracy. Nadarza się okazja, by – na forum międzynarodowym – podzielić się Waszym doświadczeniem jako tłumaczy. Badaczki z uniwersytetów w Genewie i Rzymie opracowały internetowy kwestionariusz, którego celem jest zebranie opinii tłumaczy pisemnych na temat wykonywania tego zawodu przez osoby niewidome i niedowidzące.
Gorąco zachęcam wszystkich, którzy pracują bądź pracowali jako tłumacze, do wypełnienia tej ankiety. Nie jest to proces krótki, ale na pewno warto poświęcić trochę czasu na udział w tym badaniu. Grupa tłumaczy z dysfunkcją narządu wzroku, jak do tej pory, nie była przedmiotem żadnych, systematycznych badań naukowych. Obecnie w Europie prowadzonych jest kilka projektów badawczych, które mają zmienić ten stan rzeczy. Korzyści dla nas są oczywiste. Dzięki nagłośnieniu wyzwań, którym musimy sprostać jako tłumacze niedowidzący i niewidomi, możliwe będzie zabieganie o poprawę naszych warunków pracy.
Autorki kwestionariusza w szczególności skupiają się na doświadczeniach osób niewidomych z tzw. narzędziami CAT. (ang. Computer-assisted translation). Dzięki programom tym można, do pewnego stopnia, uprościć i zautomatyzować proces tłumaczenia. Posługiwanie się tym software’em jest standardem dla tłumaczy, a do współpracy z biurem tłumaczeniowym – niemal warunkiem koniecznym. Tymczasem wiele osób niewidomych zajmujących się tłumaczeniami informuje, że najpopularniejsze narzędzia CAT są w ogóle niedostępne dla programów do odczytu ekranu. Sprawa ta, mimo prób podejmowanych przez międzynarodową społeczność niewidomych tłumaczy „The Round Table”, jak do tej pory nie została należycie nagłośniona. Obecnie prowadzona ankieta daje nam kolejną szansę na pokazanie szerszej społeczności akademickiej i tłumaczy, w jaki sposób pracujemy w tym zawodzie i z jakimi problemami musimy się mierzyć. Wypełnienie ankiety przez reprezentatywną grupę tłumaczy niewidomych umożliwi również stworzenie socjologicznego portretu osoby niewidomej zajmującej się tłumaczeniami. A pokonywanie barier może zachęcić młode osoby niewidome do zainteresowania się kształceniem w zakresie tłumaczeń.
Niektórzy z Czytelników wiedzą, że autor niniejszej notatki prowadzi badania na temat niewidomych tłumaczy. Prezentowana tu ankieta nie ma związku z moim własnym projektem. Jest to inna, bardzo wartościowa, próba nagłośnienia tematu. Im więcej takich projektów, tym większa szansa na to, żeby nasza sprawa została rozpropagowana.
Kwestionariusz można znaleźć pod następującym adresem: https://www.surveymonkey.com/r/visually-impaired-translation-professionals .
Formularz jest w języku angielskim. Ankieta została przygotowana z myślą o użytkownikach czytników ekranu. Zbierane dane mają charakter anonimowy. Nie trzeba odpowiadać na wszystkie pytania, a formularz nie musi zostać wypełniony w trakcie jednej sesji. Jego uzupełnianie można rozłożyć na kilka godzin czy dni. Czasu jest wciąż dużo, gdyż zbieranie danych potrwa do 15 września. Idealna rozrywka na długie, letnie wieczory.
Wojciech Figiel
Autor jest doktorantem w Instytucie Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki projekt badawczy „Warunki pracy tłumaczy z dysfunkcją wzroku” i poszukuje chętnych osób niewidomych lub niedowidzących, które zajmują się tłumaczeniami i chciałyby podzielić się z nim swoimi doświadczeniami. Kontakt: w.figiel@uw.edu.pl
