Odkąd produkty Apple’a stały się realną, dostępną alternatywą dla niewidomych i słabowidzących użytkowników komputerów, w środowisku zaczął w naturalny sposób narastać spór o wyższość jabłuszka nad okienkami. Ulegając pasji badacza, kupiłem kilka lat temu MacBooka. Początki były dla zatwardziałego użytkownika Windowsów trudne. Nawyki kształtowane przez latanie są obciążeniem, które łatwo byłoby przezwyciężyć. Jednakże inwestycja w drogi sprzęt oraz wierność podjętemu postanowieniu sprawiły, że eksperyment prowadziłem konsekwentnie. Przez prawie trzy lata używałem praktycznie wyłącznie MacBooka nawet wtedy, gdy wydawało mi się, że jest to najgłupszy z możliwych pomysłów. Uznałem, że nie ma innej metody, by nauczyć się tego nowego sposobu obcowania z treściami cyfrowymi. Minęło kilka lat i obowiązki zawodowe sprawiły, że powróciłem do środowiska Windows. Taka perspektywa pozwala na podjęcie próby porównania, bilansu, jakiegoś rozstrzygnięcia tego “konkursu piękności”.
Poniżej postaram się w kilku punktach bilans mych doświadczeń przedstawić.
Koszty na wejściu
Początkujący użytkownik komputera może zastanawiać się, jakie urządzenie, jaki system, jakie środowisko pracy będą dla niego lepsze. Kupując sprzęt, chcemy możliwie jak najszybciej go używać. W tej kategorii MacBook wygrywa bezapelacyjnie. Nauka podstawowej obsługi czytnika ekranu zajmuje kilkanaście minut, a samouczek przygotowano tak, aby nawet kompletny nowicjusz, osoba, która nigdy wcześniej nie dotykała komputera, dał sobie radę i opanował podstawowe komendy. Po przejściu samouczka system zaprasza nas do kreatora konfiguracji, który, i tu znów punkt dla Apple’a, zrobiono tak, by nowicjusz zrozumiał, co, gdzie, jak i dlaczego robi. Na tym etapie wystarczającą umiejętnością jest rozumienie czytanego tekstu i wykonywanie prostych poleceń.
Z drugiej strony poważną wadą systemu Windows jest brak dobrego, będącego składnikiem systemu, czytnika ekranu oraz łatwej i przejrzystej procedury wprowadzającej nowicjusza w środowisko.
Współpraca z otoczeniem
Znowu punkty dla komputerów z jabłuszkiem. Podłączenie skanera, drukarki czy innych urządzeń do MacBooka spowoduje pojawienie się prośby o zainstalowanie komponentów potrzebnych do obsługi naszych urządzeń peryferyjnych, a jedyną rzeczą, której system oczekuje w tym miejscu od użytkownika jest naciśnięcie przycisku “OK”. Reszta dzieje się automatycznie. Dowiadujemy się, że urządzenie jest gotowe do użycia i możemy z niego skorzystać. Nawet w systemie Windows 8, który, co trzeba przyznać, zbliżył się znacząco do standardów wsparcia technicznego wyznaczonych przez Apple’a, rzecz nie odbywa się w tak łatwy, wygodny i nie wymagający rozumienia czegokolwiek poza prostymi poleceniami, sposób.
Lecz współpraca z otoczeniem nie ogranicza się do obsługi urządzeń peryferyjnych. Gdyby tak było decyzja o wyborze systemu byłaby łatwa. Współpraca z otoczeniem to także wymiana treści. Wspólna praca nad dokumentami oraz łatwy sposób wymiany dokumentów. W tym miejscu oczywiście MS Windows wygrywa i to w sposób druzgocący. A oto przykład:
Początkujący użytkownik komputera i smartphone ‘a chce wgrać do swojego telefonu muzykę albo audiobooka. Jeśli używa iPhone’ a, to po podłączeniu telefonu do komputera zsynchronizuje interesujące go treści używając do tego iTunes. Ten doskonale dostępny z Voice Overem program przeprowadzi cały proces w sposób tyleż elegancki, co bezbolesny. Jeżeli jednak nasz użytkownik był na tyle nierozsądny, by kupić sobie smartphone’a z systemem Android, to właśnie zaczęła się jego droga przez mękę. Współpraca urządzeń jest oczywiście możliwa, ale wymaga samodzielnej instalacji dodatkowych komponentów i/lub szukania potrzebnych aplikacji na stronach producentów urządzeń, a to zadanie dla nowicjusza może być po prostu zbyt trudne. Należy przy tym liczyć się z tym, że instalacja takich komponentów spowoduje wystąpienie problemów związanych z dostępnością. O ile komputer z systemem Windows pozwala dość łatwo transferować pliki do telefonu, a podczas połączenia za pomocą USB pamięć urządzenia jest widziana w systemie jako dodatkowy nośnik danych, natomiast transfer za pośrednictwem Bluetooth odbywa się bez zauważalnych problemów, o tyle w przypadku systemu Mac OS przeprowadzenie tej operacji dla początkującego użytkownika sprzętu jest praktycznie niemożliwe. Ktoś powie, że to źle, iż w MS Windows telefon widziany jest jako dysk zewnętrzny, ponieważ takie rozwiązanie sprzyja, bodaj potencjalnie, naruszaniu prawa autorskiego. Z technicznego punktu widzenia oczywiście będzie miał rację, ale taki sposób patrzenia na sprawę całkowicie pomija, żeby nie powiedzieć lekceważy, czynnik ludzki. Nikt nie lubi być traktowany jak przestępca tylko dlatego, że znalazł się w sytuacji, w której popełnienie przestępstwa jest możliwe.
Osobnym i wymagającym szczególnej uwagi zagadnieniem jest możliwość współpracy przy tworzeniu dokumentów. W chwili, gdy piszę ten tekst, jedyne efektywne środowisko takiej wymiany stanowi dla użytkownika z dysfunkcją wzroku platforma Google. Dostępność tego rozwiązania wprawdzie poprawia się, ale jest ono obciążone wszystkimi wadami wynikającymi z korzystania z aplikacji webowych. Biorąc pod uwagę trwające prace nad dostępnością pakietu MS Office dla Mac Os można jednak mieć nadzieję na pozytywne zmiany w tej dziedzinie.
Rozrywka i relaks
Nie znam przyjemniejszego odtwarzacza do słuchania muzyki czy wygodnego gromadzenia własnej kolekcji nagrań i zarządzania nią niż iTunes. Trudno też o rozwiązanie problemu nagrywania plików audio czy nawet filmików, łatwiejsze, zwłaszcza dla osób posiadających jedynie podstawową wiedzę o korzystaniu z komputera, niż QuickTime. Obie powyższe aplikacje są wprawdzie dostępne dla użytkowników czytników ekranu tak w systemie Windows, jak i w Mac OS, ale w przypadku Mac Os komfort korzystania z nich jest zdecydowanie większy. Czytanie plików w formatach PDF czy EPUB jest równie wygodne w obu systemach, ale użytkownicy okienek muszą sobie kupić spełniający oczekiwania osób z dysfunkcją wzroku czytnik podczas, gdy posiadacze MacBooków mają do dyspozycji doskonale dostępne i dobrze zaspokajające omawiane potrzeby aplikacje, które są komponentami systemu.
W kategorii “Aktywność w sieciach społecznościowych” moim zdaniem nieznacznie wygrywa Windows. Na uwagę zasługuje interesujący dla użytkowników Twittera wybór kilku równoległych rozwiązań – w tym dwóch darmowych. Ta konkurencja sprawia, że każde z oferowanych rozwiązań windowsowych daje nam więcej niż jedyne dobrze dostępne rozwiązanie w systemie Mac OS.
Praca
O ile przeszukiwanie sieci, czytanie i prowadzenie korespondencji oraz czynności pokrewne można w obu omawianych systemach robić równie komfortowo, o tyle praca z dokumentami, zwłaszcza z takimi, które wymagają od nas kontroli formatowania, poruszania się po skomplikowanych strukturach oraz edytowania tych struktur, możliwa jest w efektywny sposób jedynie w systemie MS Windows. Gwoli uczciwości po napisaniu pierwszej wersji niniejszego tekstu podjąłem próbę poprawiania i zmieniania jego treści, wykorzystując do tego MS Word w wersji dla Mac OS. Zadanie jest wykonalne, ale Jakość współpracy czytnika ekranu jest dużo gorsza niż ta, którą oferują nam czytniki w natywnym środowisku Microsoftu. Podczas mojego testu próbowałem wstawiać do tekstu nagłówki. Nawet jeśli udawało się to zrobić, VoiceOver podczas czytania dokumentu nie informował w żaden sposób o tych elementach. Z drugiej jednak strony na pozytywne wyróżnienie zasługuje bardzo dobrze zrobiona w wersji MS Worda dla Mac OS dostępność korekty błędów. W chwili, gdy piszę ten tekst, nie istnieje gotowe rozwiązanie wspomagające pracę niewidomego tłumacza, który chciałby korzystać z oprogramowania napisanego dla Mac OS. Prace nad takim rozwiązaniem wprawdzie trwają, ale kiedy się zakończą i jaki będzie ich wynik? Trudno powiedzieć.
Sprzęt
Wiele różnych komputerów przeszło przez moje ręce, lecz żadna maszyna przeznaczona do pracy z systemem Windows, której cena nie przyprawiała o kołatanie serca, nie dawała bodaj części tej przyjemności estetycznej i komfortu pracy, którą można się cieszyć, korzystając z komputerów firmy Apple. Maszyny te są wprawdzie niemiłosiernie drogie, ale szybkość uruchamiania oraz bardzo stabilna praca (bywa, że procedurę ponownego uruchomienia komputera przeprowadza się na Macu raz na kilka miesięcy) w połączeniu z długim czasem pracy na bateriach sprawiają, że sprzęt ten uważam za zdecydowanie dobry i, biorąc pod uwagę stosunkowo wolniejsze starzenie się tych urządzeń, godzien polecenia.
Podsumowując
Idealnym rozwiązaniem dla kogoś, kto chciałby mieć dobry komputer, cieszyć się swobodą wymiany informacji, lecz także czerpać korzyści wynikające z używania stabilnego i doskonale dopracowanego pod względem ergonomicznym środowiska będzie komputer firmy Apple z systemem mac OS i równolegle zainstalowanym systemem MS Windows. Chyba, że powstająca właśnie wersja pakietu MS Office 2016 będzie dobrze dostępna w systemie Mac OS. Wtedy? Nawet wtedy, choć wybór stanie się jeszcze trudniejszy, przyczyny, dla których świat według Apple będzie zniechęcał, nie ustaną.
Nawet bowiem wtedy środowisko tworzone przez Apple będzie zamknięte, a użytkownik będzie w nim domyślnie traktowany jak przestępca. Nawet wtedy Mac OS nie pozwoli użytkownikom na komfortowe korzystanie z rozwiązań alternatywnych. O ile w MS Windows czytnik ekranu pozwala na komfortowe korzystanie z różnych przeglądarek – Chrome, Firefox, Internet Explorer – o tyle w Mac OS używanie w sposób produktywny przeglądarki innej niż Safari jest zwyczajnie niemożliwe. Wreszcie nawet wtedy systemowy czytnik ekranu będzie dawał użytkownikom systemu z jabłuszkiem dostęp tylko do tego, co zostało w ścisły sposób podporządkowane jednemu i jak uważa się w tamtym środowisku, jedynie słusznemu patentowi na dostępność. Różnica między systemem Windows i Mac OS to różnica między systemem dla użytkowników i użytkownikami dla systemu. To oczywiście przerysowujące nieco stan rzeczy uproszczenie, lecz osobiście mam cichutką nadzieję, że przyjdzie dzień, gdy zwycięzcą stanie się trzeci z wielkich, gdy bitwę o miejsce w cyberprzestrzeni wygra Android.
