“Jeśli szachy są królem gier, to GO jest ich cesarzem”
Edward Lasker
Proponuję wszystkim niesamowitą podróż w czasie.
Dawno, bardzo dawno temu, w czasach, gdy jeszcze nie było Wielkiego Muru Chińskiego , w Tybecie mnisi posiadali coś, co nazywano Wei-chi. To było chyba 4 000 lat temu. Już wiemy dlaczego najstarsza, np. szachy to początki XIV wieku, ale n. e. To nie była tylko gra – nauka logicznego myślenia, strategii, wyobraźni, przewidywania, analizy oraz mediacji i rozrywki. W jej trakcie muszą jednocześnie pracować dwie półkule mózgu, w czasie gry w szachy podobno tylko lewa półkula mózgu. Są legendy, bajki i fakty świadczące o pozytywnych aspektach korzystania z jednobarwnej planszy, podzielonej 19 liniami pionowymi oraz 19 liniami poziomymi. Jest również 180 kamieni białych i 181 czarnych. Brak figur, skomplikowanych reguł – gdzie ta trudność? O tym w dalszym ciągu artykułu.
Gra, o której mówię, ma wiele nazw, w zależności od tego, w którym kraju Dalekiego Wschodu jesteśmy: w Chinach, Korei czy Japonii. W Europie przyjęła się nazwa japońska – GO.
Z początkiem naszej ery znana już była w Japonii. Stała się grą narodową i bardzo głęboko tkwi w kulturze tego kraju.
Czy wiesz, że:
1. Liczba możliwych, różnych szóstek w Lotto to: < 13983816 <
2. Liczba atomów w obserwowanym wszechświecie:
3. Liczba możliwych partii w szachach tradycyjnych:
4. Liczba możliwych różnych partii w GO:
Wiemy, że program komputerowy pokonał Mistrza Świata w szachach. W GO ustalono bardzo wysoką nagrodę za napisanie programu, który wygrałby z najsłabszym zawodowcem. Do tej pory taki program nie powstał.
W Polsce o GO usłyszeliśmy m. in. od Pana Wojciecha Pijanowskiego w latach 70 i 80 XX wieku. Polskie Stowarzyszenie GO założyliśmy w 1983 roku i działamy do dnia dzisiejszego.
Ostatnie lata GO w Polsce były bardzo udane: 2013 rok Europejski Kongres GO z Mistrzostwami Europy w Olsztynie oraz ogromne sukcesy drużynowe.
Kilka słów o zasadach gry
To sprawiedliwa i strategiczna gra dla dwóch osób.
Sprawiedliwa, bo gracz słabszy, grający zawsze czarnymi kamieniami stawia na planszy kamienie, wyrównujące szansę nagraną. Kamienie wyrównujące nazywa się handicapami. Na planszy 19 na 19 można dać maksymalnie 9 handicapów.
W GO siłę gry określa się od 50 kyu do 1 kyu i dalej od 1 dan do 9 dan. Tak jest wśród amatorów i zawodowców.
Kamienie stawia się na skrzyżowaniach nie na polach !!! – skrzyżowań jest 361.
Na planszy stawia się po jednym kamieniu na zmianę. Kamień postawiony na planszy nie porusza się do końca partii, chyba, że jest zbity. Nie wolno wykonywać ruchów samobójczych – poza tym kamień można postawić na dowolnym skrzyżowaniu.
Literami oznacza się kolumny skrzyżowań, zaś wiersze skrzyżowań liczbami.
Kamień postawiony na środku planszy ma 4 oddechy – linie odchodzące od tego skrzyżowania. Na przykład: biały kamień stojący na skrzyżowaniu C3 ma odebrane oddechy przez kamienie czarne stojące na skrzyżowaniach C2, C4, B3, D3 i ponieważ brak mu oddechu jest zbity i zdjęty z planszy, a po zakończeniu partii liczony jako jeden punkt dla czarnych.
Kamień postawiony na skrzyżowaniu C1 ma trzy oddechy: B1, D1, C2. Kamień postawiony na skrzyżowaniu A1 ma dwa oddechy: B1, A2. Kamienie połączone to takie, które stoją na sąsiednich skrzyżowaniach, połączonych linią – na przykład: C3, D3, D4. Aby zbić jeden z połączonych kamieni, trzeba zabrać oddechy wszystkich połączonych kamieni i zabić je jednocześnie. Połączone kamienie tworzą grupę kamieni – mają wspólne oddechy. Grupa białych kamieni: A2, B2, C2, C1 tworzy grupę z jednym okiem, złożonym z dwóch skrzyżowań A1, B1. Zabierzmy tej grupie białych kamieni oddechy zewnętrzne, stawiając czarne kamienie na skrzyżowaniach: A3, B3, C3, D2, D1.
Teraz postawmy czarny kamień na skrzyżowaniu A1, dla skrzyżowania B1 jest analogicznie – dwóch kamieni w jednym ruchu postawić nie możemy.
Biały może go (A1) zabić, stawiając kamień biały na B1, ale czarny ponownie stawia kamień na A1 – to nie jest ruch samobójczy, bo zabija kamienie przeciwnika. Wniosek – grupę kamieni można zbić.
Spróbuj z grupą kamieni białych z dwoma okami, np. Białe A2, B2, B1, C2, D2, D1. Są dwa oka : A1, C1. Tej grupy nie da się zbić, gdyż wstawienie czarnego kamienia w jedno oko jest ruchem samobójczym, a nie zbijamy kamienia przeciwnika. Każdy kamień połączony z grupą kamieni z dwoma okami przeżyje do końca partii.
Jeszcze tylko sytuacja „KO” – mamy kamienie białe: A3, C3, B2, B4 oraz czarne: C2, C4, D3. Teraz czarny, wykonując ruch, bije biały kamień C3, stawiając czarny na B3. Teraz biały bije czarny kamień na B3, stawiając biały na C3 i tak można w nieskończoność. W tej sytuacji zasada jest taka, że po zabiciu kamienia przez jednego gracza, drugi musi odczekać jeden ruch i zagrać gdzieś indziej. Pierwszy gracz może wstawić kamień i zapełnić oko i zakończyć „KO” lub je dalej kontynuować.
Gra kończy się, jeżeli obaj gracze powiedzą pas. Wtedy liczymy ilość otoczonych przez nasze kamienie skrzyżowań i dodajemy jeńców. Każde skrzyżowanie to jeden punkt, każdy jeniec to jeden punkt – kto ma więcej punktów ten wygrywa partię.
Gra kończy się, jeżeli obaj gracze powiedzą bezpośrednio po sobie „Pas”. Po „Pas” jednego gracza, drugi może grać dalej.
To w wielkim skrócie podstawowe zasady gry.
A teraz najważniejsze dla nas – osób niewidomych pytanie. Czy osoby niewidome mogą grać w GO?
Ja odpowiadam, że nie tylko mogą, ale powinni.
Mogą, bo goban – plansza i kamienie są dostosowane do naszych potrzeb.
Jak wygląda komplet GO dla gracza niewidomego?
Linie, tak jak w kubarytmach, są wypukłe. Kamienie pod spodem mają nacięcia tak, aby je nakładać na skrzyżowania.
Czarne kamienie mają u góry wypustki, białe są gładkie.
Druga wersja kompletu GO dla gracza niewidomego posiada dziurki i kamienie na patyczkach, jak szachy dla niewidomych .
Tak jak w innych grach są otwarcia, gra środkowa i końcowa.
Ciekawostki
1. Zadania i problemy GO są w Japonii tak popularne jak u nas krzyżówki.
2. Zawodowcy w Korei, Chinach czy Japonii potrafią zarobić rocznie nawet milion dolarów.
3. Tak jak w Brazylii są szkoły tańca, tak w Japonii istnieją szkoły GO.
4. Goiści z Korei, Chin i Japonii mają specjalne kanały telewizyjne o GO.
5. Typowa plansza goban to 19 na 19 skrzyżowań, ale są jeszcze 13 na 13 oraz 9 na 9 skrzyżowań. Pojemniki na kamienie to goshu.
6. Szachy chińskie i szachy japońskie to inne gry planszowe niż GO.
7. W GO na turniejach gra się na czas, wykorzystując specjalne zegary. Jest określony czas na gracza, a po nim na każdy następny ruch (czas np. 30 sekund) i dopiero po przekroczeniu trzech takich 30-sekundowych czasów przegrywamy na czas.
8. Polskie Stowarzyszenie GO posiada komplety GO i zegary dla niewidomych, dzięki czemu osoby niewidome mogą nie tylko grać towarzysko, ale również uczestniczyć w oficjalnych turniejach .
“Reguły GO są tak eleganckie i rygorystycznie
logiczne, że jeśli gdziekolwiek we Wszechświecie
istnieją inteligentne formy życia, to prawdopodobnie
grają one w Go”
Emanuel Lasker
Mistrz świata w szachach.
Andrzej Jakubowski
Polskie Stowarzyszenie GO
