W maju odbyła się w czeskim Brnie kolejna edycja konferencji Agora, organizowanej już od 10 lat przez Uniwersytet Masaryka w Brnie, konkretnie ośrodek Teiresiás dla studentów z niepełnosprawnościami. Celem tej konferencji jest prezentowanie technologii dla osób z niepełnosprawnością wzroku, m.in. przybliżenie nowości w tej dziedzinie samym użytkownikom, by mogli oni korzystać z pomocy technicznych jak najskuteczniej, jak piszą organizatorzy na stronie wydarzenia. W tym tekście przedstawię Wam pokrótce przebieg tegorocznej Agory na podstawie strony głównej oraz trzech materiałów od uczestników: filmiku na YouTube od Karela Giebischa, który prowadził na Agorze warsztat nt. aplikacji jednego z czeskich banków, 39 odcinka czeskiego podcastu technologicznego dla niewidomych „Téčko Plus” (link do odcinka na Spotify) oraz newslettera „Zo sveta prístupnosti” autorstwa Michaely Dlhej ze Słowacji.
Konferencja Agora 2024 odbyła się w dniach 18 i 19 maja. Składała się ona z trzech części: prezentacji, wystawy i warsztatów. Można zatem porównać Agorę chociażby do polskiej konferencji Reha for the Blind in Poland. Agora jest jednak nieco mniejszym wydarzeniem, ponieważ uczestnicy docierają na nią zazwyczaj indywidualnie. Nie odbywa się kilka prezentacji jednocześnie, część z prelekcjami jest początkiem konferencji, a dopiero później otwiera się wystawa i warsztaty. Zakres tematyczny jest nieco węższy niż na konferencji Reha, ponieważ całe wydarzenie dotyczy tylko technologii wspomagających i dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnością wzroku.
Podobnie jak na konferencji Reha, organizator zapewnia pomoc wolontariuszy, żeby także osoby całkowicie niewidome mogły wziąć w niej udział. Jako uczestnik Reha 2019 mogę jednak powiedzieć, że na Agorze prawdopodobnie pomoc jest lepiej zorganizowana. Z relacji wspomnianego już Karela Giebischa wynika, że na Agorę nigdy nie musiał on jechać z widzącym przewodnikiem i zawsze miał pewność, że dotrze tam gdzie trzeba.
Jak już wspomniałem, w sobotę 18 maja po otwarciu konferencji, od 10:00 do 12:00, odbyła się część prelekcyjna. Później od 12:00 do 16:00 trwała wystawa, podczas której czescy sprzedawcy sprzętu i oprogramowania specjalistycznego przedstawiali swoje nowości. Warsztaty trwały od godz. 14:00 do 16:15 z 15-minutową przerwą. Kolejne, dłuższe sesje warsztatów odbyły się w niedzielę od 9:30 do 11:30 oraz od 12:30 do 14:30. Z materiału Karela Giebischa wynika, że prelekcje i wystawa dostępne były dla wszystkich, natomiast na warsztaty trzeba było wcześniej się zapisać. Transmisja z prelekcji dostępna jest do dziś na stronie ośrodka Teiresiás na Facebooku.
Na tegorocznej Agorze można było wysłuchać następujących prelekcji.
Prelekcja Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu o mapach dotykowych dla osób niewidomych i o modelach 3D. Jak jednak wynika z majowego podcastu Téčko Plus, nie wspomniano o stronie hapticke.mapy.cz, na której osoba niewidoma sama może zamówić wydrukowanie mapy konkretnego obszaru. Zdaniem prowadzących podcast, właśnie takie wypukłe mapy są dzisiaj najlepiej dostępną możliwością, dzięki której osoba niewidoma może uzyskać mapy i korzystać z nich na co dzień.
Tyflografice poświęcone były także kolejne dwie prezentacje: Petr Dušek omówił tworzenie tyflografik za pomocą lasera, a Daniela Thampy pokazała dodatki tyflograficzne do czasopisma Zora, wydawanego przez czeską organizację niewidomych SONS.
– Prezentacja nowego czytnika RSS, rozwijanego przez czeską firmę Spektra. Powinien być to początek nowej odsłony aplikacji Asistent, działającej jako tzw. self voicing. Asistent oferował swego czasu własny, prosty interfejs z wieloma funkcjami dla tych, którzy nie wymagali pełnoprawnego czytnika ekranu. Czytnik RSS powinien być częśćią nowej wersji aplikacji Asistent, która dopiero powstaje i w odróżnieniu od poprzednich wersji ma być wieloplatformowa, nie tylko na systemy Windows.
– Klára Šubrová i Jaromír Tichý przedstawili możliwości profili konfiguracyjnych NVDA.
– Michal Jungmann, przedstawiciel firmy Galop z Pragi, opowiedział o nowej funkcji Picture Smart w Jawsie 2024. Umożliwia ona opisywanie zdjęć za pomocą sztucznej inteligencji na podstawie Chatu GPT i podobnej usługi od Google. Firma Galop jest oficjalnym dystrybutorem czytnika ekranu JAWS dla Czech.
– Karel Giebisch omówił współpracę z bankiem Komerční banka przy udostępnianiu bankowości internetowej. Na ten temat prowadził też warsztaty, o czym poniżej.
– Z nieco innej dziedziny, firma Moudrá sovička zaprezentowała swój projekt sieci asystentów cyfrowych, którzy powinni uczyć seniorów pracy z nowoczesnymi technologiami. Będzie chodzić o uczniów szkół średnich i inne osoby z pokolenia, posługującego się technologiami na co dzień.
Oprócz niektórych prelegentów wspomnianych powyżej, jako wystawca brał udział w tegorocznej Agorze Tomáš Jelínek, jeden z twórców aplikacji Cash Reader do rozpoznawania banknotów. Na stanowisku firmy Galop można było zobaczyć klawiaturę brajlowską Orbit Writer, a na stanowisku Uniwersytetu Palackiego przykłady map i modeli, drukowanych także na drukarkach 3D.
Karel Giebisch zaznaczył w swoim filmiku, że powierzchnie niektórych wydruków nie były zbyt przyjemne w dotyku, ale całość była bardzo ciekawa.
Warsztaty
Zacznę od Karela Giebischa, który pokazywał, jak publikować własną treść w internecie. Zaczął od nagrywania materiału audio, później przeszedł do formatowania tekstu w języku Markdown oraz dostępności serwisów Hero Hero i Forendors, służących do publikacji płatnych treści, podobnie jak np. znany w Polsce Patronite.
Część warsztatów nawiązywała do prelekcji, tak jak np. kolejne warsztaty Karela Giebischa o aplikacji banku Komerční banka na iOS i Android, dalej możliwość zapoznania się z profilami konfiguracyjnymi NVDA dzięki warsztatom Kláry Šubrovej i Jaromíra Tichego, warsztaty firmy Moudrá sovička dla seniorów, zainteresowanych technologiami, albo omówienie różnych mniej znanych funkcji czytnika JAWS przez Michala Jungmanna z firmy Galop. Michaela Dlhá i Lukáš Hosnedl zapoznawali chętnych z opisywaniem zdjęć przez sztuczną inteligencję albo z szybką nawigacją za pomocą czytnika NVDA. Oprócz tego można było zapoznać się na warsztatach Jana Baláka i Václava Toula z portalami i usługami państwa czeskiego dla obywateli, podobnymi do polskiego MObywatela albo profilu zaufanego. Na podstawie programu zaciekawiły mnie także warsztaty nt. gry na giełdzie, prowadzone przez Pavlínę Souškovą i Radima Veličkę. Ci sami zaznajamiali uczestników z pracą z tekstem i komunikacją z Chatem GPT, także w językach obcych. Na koniec wspomnę o warsztatach, poświęconych czytnikowi Jieshuo Screenreader na Androida, które prowadził Matěj Plch, tłumacz interfejsu tego czytnika na język czeski.
Podsumowując, na tegorocznej Agorze można było dowiedzieć się niemało z różnych dziedzin, związanych z technologiami dla niewidomych i słabowidzących. Wydarzenie odbywało się w języku czeskim i częściowo słowackim, ale dzięki bliskości języków zachęciłbym Was do udziału, jeśli tylko rozumiecie te języki. Sam myślę o udziale w Agorze za rok, kiedy odbędzie się na pewno, lub później. Myślę, że takie wydarzenie powinno mieć swoje miejsce w każdym kraju, żeby osoby niewidome i niedowidzące miały dostęp do najnowszych rozwiązań technologicznych, które ułatwiają nam życie codzienne. Z filmiku i podcastu wynika, że jednym z ważnych elementów całej Agory są ludzie, zarówno uczestnicy, jak też wolontariusze, zawsze gotowi do pomocy w przemieszczaniu lub nawet w przyniesieniu jedzenia. Dlatego sądzę, że jest to jedno z najlepiej dostępnych tego typu wydarzeń przynajmniej na skalę Europy Środkowej.
