[fot. Zdjęcie przedstawia szachownicę]
Osób, które orientują się w możliwościach, jakie daje współczesna technika z pewnością nie zaskakuje fakt, że osoby niewidome są w stanie doskonale radzić sobie z obsługą komputera. Istnieje obecnie szereg programów komputerowych, z którymi duet -niewidomy i screenreader – jest w stanie sobie poradzić. Zwiększenie możliwości dostępu do informacji, jakie niesie ze sobą rozwój nowoczesnych technologii, pozwala osobom z dysfunkcją wzroku na podejmowanie zatrudnienia w wielu, dotychczas niedostępnych, zawodach. Należy jednak pamiętać, iż nie samą pracą człowiek żyje i czasem warto się nieco rozerwać.
Michał Dziwisz*
Gry, z natury, są programami w większości zupełnie nie dającymi się udźwiękowić. Zbyt dużo jest w nich grafiki, za mało tekstu. Na szczęście coraz więcej osób zaczyna zdawać sobie sprawę, że dźwiękiem można przekazać wiele informacji. Dzięki temu powstają gry dedykowane niewidomym, po które, z czystej ciekawości, sięgają również widzący.
Z MOTYKĄ NA SŁOŃCE, CZYLI BIERZEMY GRAFICZNEGO BYKA ZA ROGI
Najprostszą, sprawiającą wiele frajdy, choć niestety najmniej efektywną, jeżeli chodzi o wyniki, metodą jest próba zmierzenia się z zupełnie nieprzystosowaną do potrzeb niewidomych grą. Niektórzy z pewnością pamiętają czasy, kiedy to królowały konsole do gier Nintendo, a szczytem myśli technicznej był komputer Comodore C64. W niektóre gry z tamtego okresu, takie jak Bolder Dash, osoby z dysfunkcją wzroku grały namiętnie i osiągały w nich całkiem niezłe wyniki. Wystarczyło jedynie mieć dobrą pamięć i, metodą prób i błędów, uczyć się tego, co komputer układał na planszy, a liczba kombinacji była ograniczona.
Obecnie poziom złożoności gier zdecydowanie wzrósł i choć zdarzają się osoby, które zawzięcie grają we współczesne produkcje, to nie da się ukryć, że ich dostępność dla niewidomych, zamiast wzrastać, maleje.
TEKSTOWO Z WYOBRAŹNIĄ
Tzw. MUD’y to gry, w których nie występuje interface graficzny, a cała akcja przedstawiana jest za pomocą tekstu. Można w nie grać za pomocą dowolnego klienta usługi Telnet, czy dedykowanego oprogramowania, są też całkowicie dostępne dla osób niewidomych. By odnieść sukces w rankingach graczy, trzeba posiadać bogatą wyobraźnię, pozwalającą orientować się w planach danego budynku, przedstawionego użytkownikowi jedynie za pomocą tekstu. MUD’y to bowiem zazwyczaj złożona sceneria, przeważnie utrzymana w klimatach świata fantasy, gdzie od hobbitów, troli i smoków aż się roi, a mag nekromantę skrytobójcą pogania. Przykładem MUDów jest choćby LAC http://lac.pl/, czy też Arkadia http://arkadia.rpg.pl/.
[fot. Screener strony gry Arkadia, podpis: Strona serwera gry Arkadia]
Niestety wraz ze wzrostem popularności różnego rodzaju gier, obsługiwanych za pomocą przeglądarki, zapotrzebowanie na MUD’y zmalało. Obecnie coraz trudniej spotkać na serwerze większą liczbę użytkowników, podczas gdy jeszcze kilka lat temu liczbę ich mierzono w dziesiątkach, a niekiedy nawet setkach grających. Mimo wszystko, tego typu gry nadal mają grono oddanych wielbicieli na całym świecie, a wśród nich wiele osób niewidomych.
USŁYSZEĆ WROGA
Gry audio, to, z oczywistych względów, najbardziej lubiane przez niewidomych użytkowników produkcje. Tu bowiem wszystko tworzone jest z myślą o potrzebach gracza, który posługiwać się ma zamiar tylko i wyłącznie słuchem. Użytkownik słyszy, czy porusza się w dużym, czy małym pomieszczeniu, a także czy się przebywa na dworze i z pewnością rozpozna, który czai się za plecami, by zadać morderczy cios.
Początkowo, gry audio były bardzo prostymi programami, wszystko zaczęło się od produkcji stworzonych przez ludzi takich jak Robert Betz, czy Jim Kitchen. Na stronach www.gamesfor-theblind.com oraz www.kitchensinc.net umieścili pierwowzory współczesnych propozycji. Gry te dostępne są do dziś, w pierwszym przypadku w wersji płatnej, w drugim do pobrania za darmo. Wymagający gracz nie poświęci tym aplikacjom zbyt wiele czasu, gdyż są to propozycje na wzór gier karcianych czy statków.
Ci, którzy szukają ambitniejszej rozrywki, z pewnością znajdą ją na stronie, której zadaniem jest gromadzenie informacji o wszystkich dostępnych na międzynarodowym rynku grach dźwiękowych. Witryna www.audiogames.net jest dostępna dla screenreaderów, wadą może być jedynie fakt, iż nie posiada ona polskiej wersji językowej. Nieznajomość języka angielskiego jest niestety dużą niedogodnością dla osób,
[fot. Screener portalu audiogames.net, podpis: www.audiogames.net – skarbnica wiedzy o grach audio]
które chciałyby umilić sobie czas za pomocą gier audio. Większość z nich bowiem posiada właśnie angielskojęzyczny interface. Wyjątkami są gry tworzone w środowisku klango, takie jak Pirrra-cka Pamięć, Kosmiczne Lotki, czy Kościany Poker.
Na szczególną uwagę zasługują tytuły takie jak Audio Quake, Deekout, Descent Into Mad-ness, Hunter, Shades of Doom, SoundRTS oraz TopSpeed2.
AUDIO QUAKE
Chyba każdy, kto choć trochę interesował się grami komputerowymi, zetknął się z tytułem Quake, czyli najpopularniejszą chyba na świecie, legendarną już, strzelanką. Gra początkowo dedykowana była osobom widzącym, jednak zespół zapaleńców stworzył dźwiękową nakładkę, dzięki której możliwy jest całkiem efektywny udział w rozgrywce niewidomych graczy.
Zasada jest prosta: strzelać do wszystkiego, co się rusza i chce nas zabić. Gracz ma do dyspozycji różne rodzaje broni, które, jak i amunicję do nich, należy pozbierać. W walce można posłużyć się siekierą, granatnikiem, pistoletem laserowym, czy karabinem maszynowym. Gra wzbudza największe emocje w rozgrywkach sieciowych, kiedy walczą przeciw sobie żywi użytkownicy, nie zaś boty, czyli automaty o różnym stopniu agresji.
Grę, posiadającą niestety anglojęzyczny interface, można pobrać ze strony http://www.agrip. org.uk/AudioQuake. Aby grać w Audio Quake’a należy również zaopatrzyć się w wersję podstawową gry Quake, która w przeciwieństwie do dźwiękowej nakładki jest programem płatnym. Instalator oferuje jednak do ściągnięcia demo, które również dostarcza porcji ciekawej rozrywki.
DEEKOUT
Nieskomplikowane aplikacje potrafią być równie wciągające, jak rozbudowane gry. Dowiedli tego programiści z BSC Games.
Zadanie, które musi wykonać użytkownik Deekout, z pozoru wydaje się proste. Należy poruszać się strzałkami po planszy i uciec przed komputerowym przeciwnikiem, który wydaje charakterystyczny, irytujący dźwięk. Im większa odległość od prześladowcy, tym dźwięk cichszy i takiego stanu rzeczy należy pilnować. Z czasem przeciwnik przyspiesza, a gracz uciekając przed nim musi wykazać się nie lada refleksem.
Grę można ściągnąć z http://www.bscga-mes.com/deek.asp. Posiada ona anglojęzyczny inferface.
DESCENT INTO MADNESS
Ten tytuł to gra dla tych, którzy lubią scenerie rodem z horrorów czy thrillerów medycznych i dla tych, którzy chcą poświęcić na rozrywkę cały wieczór. Gracz budzi się na stole operacyjnym, uświadamiając sobie, że został porwany przez zwariowanego naukowca, szukającego lekarstwa dla swojej żony. Niestety, poszukiwania te spowodowały nieoczekiwane rezultaty, efektem czego są zmutowane kreatury, błąkające się po budynku. Nie chcąc podzielić ich losu, należy odnaleźć lekarstwo dla siebie i wydostać się z potrzasku. W grze obowiązują trzy komendy: „move” – idź, „use item” – użyj przedmiotu oraz „examine”, czyli rozejrzyj się.
[fot. Screener gry Descent into madness, podpis: Coś dla wielbicieli horrorów – Descent into madness}
Gra przedstawia interesującą fabułę, niestety programiści, którzy ją tworzyli, nie dopracowali możliwości zapisu stanu gry, więc należy przejść ją całą za jednym razem mimo, iż teoretycznie opcja „save” istnieje. Grę pobrać można z http:// www.cs.unc.edu/Research/assist/et/2005/ SoundsLikeFun.html. Podobnie jak poprzednie propozycje, posiada angielski interface.
HUNTER
Gra bardzo ciekawa pod względem dźwiękowym jak i fabularnym, lecz niestety płatna. Gracz wciela się w postać podróżnika Joe Huntera, który ma zamiar dotrzeć do krainy znanej mu z opowieści jego przodków. By tego dokonać, musi zmierzyć się z dziesięcioma przeciwnościami, których pokonanie wcale nie jest takie łatwe. Zabawa rozpoczyna się w tropikalnej dżungli, gdzie należy strzelać do zwierząt i uciec przed doktorem Woodoo. Następnie gracz musi m.in. łowić ryby, uniknąć pożarcia przez krokodyle, czy walczyć z agresywnymi osami.
Gra dostępna w wersji demo pod adresem: http://www.bscgames.com/hunter.asp. Wersja demo pozwala zapoznać się z czterema pierwszymi przygodami na najłatwiejszym poziomie i działa przez siedem dni.
SHADES OF DOOM
Kolejną płatną, acz bardzo interesującą, propozycją jest Shades of Doom. Akcja rozpoczyna się w tajnej bazie wojskowej, gdzie nie powiódł się jakiś niezwykle ważny eksperyment. Zadaniem gracza jest posprzątanie po incydencie, czyli powybijanie wszystkiego, co się rusza. Do dyspozycji ma różne bronie, które może zbierać chodząc po bazie. Jest również w posiadaniu małego komputerka nawigacyjnego udzielającego mu dodatkowych wskazówek. Ciekawą opcją gry są tzw. Cheatcodes, czyli kody uzyskiwane od producenta, które dają dodatkowe przywileje, ułatwiające grę, takie jak np. nieśmiertelność, bardzo przydatną w obliczu stworów czających się za każdym rogiem. Gra jest w pełni dostępna dla osób niewidomych, a efekty dźwiękowe doskonale odzwierciedlają środowisko, w jakim znalazł się gracz się i działają na wyobraźnię. Program dostępny jest na stronie: http://www.gmagames.com/sod.html, a wersja demonstracyjna pozwala na przejście pierwszego poziomu.
SOUNDRTS
Ostatnimi czasy niezwykle popularne stały się strategie pokroju World Of Warcraft. Niewidomych graczy również nie ominęła ta moda. Sound RTS to darmowa dźwiękowa gra strategiczna. Zadaniem gracza jest zbudowanie jak największej armii, wyżywienie jej i rozwój. Wszystko, w tym programie, jest udźwiękowione przy czym, oprócz mowy, generowane są także bardzo interesujące efekty środowiska. Gra początkowo może sprawiać problemy ze względu na nieco złożoną klawiszologię, lecz po kilkudziesięciu minutach treningu okazuje się, że wszystko jest bardzo logicznie rozmieszczone. Niewątpliwą zaletą gry jest możliwość prowadzenia rozgrywek sieciowych oraz tworzenia własnych map przy pomocy zwykłego edytora tekstu, np. windowsowego notatnika. Grę można pobrać na http://jlpo.free.fr/soundrts/ (język angielski).
TOPSPEED2
Ta propozycja, to prawdziwa gratka dla miłośników darmowej ostrej jazdy. Dzięki grze można stać się kierowcą samochodu wyścigowego i spróbować swoich sił na torze. Do dyspozycji użytkownika przekazano szereg tras opatrzonych nazwami poszczególnych państw, a także kilka wariantów pogodowych, np. jazda w deszczu.
Gracz może również wybrać ulubiony typ auta czy motocykla. Każdy z proponowanych pojazdów ma swoje wady i zalety, o czym przekonać się można dopiero w tzw. praniu. Niewątpliwym plusem gry jest opcja multiplayer, dzięki której użytkownicy dysponujący z publicznym adresem IP mogą uruchomić tzw. serwer gry. Możliwe jest również rozgrywanie samochodowych rozgrywek w sieci lokalnej.
Program można pobrać na stronie: http:// www.playinginthedark.net/topspeed2_e.htm (język angielski).
Gier dźwiękowych, dostępnych dla osób niewidomych, jest oczywiście znacznie więcej. Z większością można zapoznać się na stronie: www.audiogames.net, która zawiera linki do dużej części opisanych programów. Dobra zabawa gwarantowana.
* Autor jest studentem informatyki w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku. Prowadzi własną firmę specjalizującą się w usługach komputerowych. Jego pasją jest, szeroko pojęte, radio. Hobby to pociągnęło za sobą podjęcie misji tworzenia pierwszego w Polsce podcastu skierowanego do osób niewidomych.
