Od 2010 roku, w którym miała miejsce premiera iPada, rynek tabletów rozwija się bardzo dynamicznie. Obok Apple swoje produkty w tej kategorii oferują również takie firmy jak Samsung czy Sony. Mimo wszystko, to rozwiązanie z logo nadgryzionego jabłka stało się wyznacznikiem standardu, który cały czas stara się dogonić konkurencja. Okazuje się, że również w dostępności dla osób niepełnosprawnych jest on niedoścignionym wzorem. Przyjrzyjmy się, co oferuje iPad i do czego może się przydać niewidomym i niedowidzącym użytkownikom.
Kilka słów o samym urządzeniu
W chwili zbierania materiałów do niniejszego artykułu (maj 2012) firma Apple oferuje iPada w dwóch wersjach: Wi-Fi (tylko łączność przez sieć bezprzewodową) oraz Wi-Fi + Cellular (z łącznością przez sieć bezprzewodową oraz komórkową). Każda z nich dostępna jest w trzech opcjach pojemności: 16, 32 oraz 64 GB wbudowanej pamięci Flash.
Tablet jest prostokątem o wymiarach 24 x 18,5 cm i zaokrąglonych narożnikach. Jego grubość to zaledwie 9,4 mm, a waga to niewiele ponad 650 g. Takie parametry sprawiają, że iPad bez problemu mieści się nawet w wąskiej kieszeni podręcznej torby i nie stanowi dużego obciążenia.
Tylna część urządzenia wykonana jest z anodyzowanego aluminium, natomiast 9,7-calowy ekran to tafla wytrzymałego szkła gorilla-glass.
Ułatwienia dla niepełnosprawnych
Tak jak inne urządzenia mobilne Apple – iPhone oraz iPod Touch – iPad działa pod kontrolą systemu operacyjnego iOS. Oznacza to, że w standardzie oferuje on te same funkcje ułatwień dostępu dla osób niepełnosprawnych.
I tak, niewidomym użytkownikom z pomocą przychodzi VoiceOver, dzięki któremu możliwe jest odczytywanie informacji pojawiających się na ekranie oraz sterowanie tabletem bez użycia wzroku za pomocą specjalnych gestów wykonywanych palcami na ekranie. Z kolei osoby słabowidzące mogą skorzystać z funkcji powiększenia obrazu (Zoom), odwrócenia kolorów (Białe na czarnym) oraz powiększenia czcionki.
Cechą charakterystyczną urządzeń firmy Apple jest to, że ułatwienia dostępu, jak wspomniałem, są standardową funkcją systemu iOS. Oznacza to, że niepełnosprawni użytkownicy nie muszą kupować dodatkowego, specjalistycznego oprogramowania, umożliwiającego im korzystanie z tabletu.
Skoro wiemy już, że iPad został zaprojektowany tak, aby był przyjazny dla osób z dysfunkcją wzroku, warto przyjrzeć się, w jaki sposób może być wykorzystany przez niewidomych i słabowidzących użytkowników.
Duży ekran, większy komfort pracy
Istotę iPada stanowi 9,7-calowy ekran dotykowy. W aktualnym modelu (3 generacji, rok produkcji 2012) zastosowano matrycę LCD typu Retina o rozdzielczości aż 2048 x 1536 pikseli. To za jej pośrednictwem ma miejsce prawie cała interakcja użytkownika z urządzeniem.
W przypadku osób niewidomych korzystających z VoiceOver sterowanie tabletem odbywa się za pomocą specyficznych gestów wykonywanych jednym, dwoma, trzema a nawet czterema palcami. W porównaniu z ekranem iPhone’a (3,5 cala) mamy zatem więcej miejsca na ich wykonywanie. „Poruszanie się” dłońmi po znacznie obszerniejszej szklanej powierzchni wpływa znacząco na szybkość i komfort pracy.
Z kolei dla słabowidzących użytkowników istotny jest wizualny aspekt dużego ekranu iPada. Wyświetlane na nim ikony, opisy czy przyciski są znacznie większe niż na iPhonie, przez co obsługa tabletu jest łatwiejsza. Duże znaczenie ma także zastosowanie wspomnianej matrycy LCD typu Retina, oferującej wysoką rozdzielczość, przez co obraz jest bardziej wyraźny i czytelny. Ponadto sama konstrukcja urządzenia, w tym brak fizycznej klawiatury, pozwala na bezproblemowe przysunięcie go bliżej oczu, bez włączania funkcji powiększenia Zoom, w sytuacji, gdy chcemy dokładniej przyjrzeć się szczegółom na ekranie.
iPad w roli powiększalnika
Najnowszy model iPada wyposażony jest w 5-megapikselowy aparat fotograficzny. Jest to wystarczająca rozdzielczość, aby wykonywać przyzwoitej jakości zdjęcia. Jeśli uwzględnimy również zastosowany w tablecie prawie 10-calowy ekran to okaże się, że całe urządzenie można z powodzeniem wykorzystać jako przenośny powiększalnik. Za pomocą specjalnego gestu „szczypania” (dwoma palcami) możemy regulować powiększenie (zoom cyfrowy) obiektu, który aktualnie widzi oko kamery. Podobnie gestu tego można użyć na już wykonanych zdjęciach, np. fotografii strony w książce lub gazecie, czyniąc je większymi i bardziej czytelnymi.
Urządzenia mobilne Apple wykorzystują usługę synchronizacji danych w Chmurze o nazwie iCloud. W ten sposób, za pomocą Internetu oraz domowej sieci bezprzewodowej mogą automatycznie i natychmiastowo przysyłać między sobą wykonane fotografie. Wówczas trzymany w ręku iPhone jest modułem robiącym zdjęcia, wysyłającym je do leżącego na stole lub na kolanach iPada, który staje się ekranem powiększalnika.
Należy wspomnieć, że w przeciwieństwie do telefonu, tablet z logo nadgryzionego jabłka nie jest wyposażony w lampę błyskową. Z tego powodu wymagane jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia obiektów fotografowanych iPadem.
Alternatywa dla notatników brajlowskich
iPad wyposażony został w łączność Bluetooth, a czytnik ekranu VoiceOver może współpracować z kilkudziesięcioma modelami monitorów (linijek) brajlowskich, wykorzystujących ten rodzaj połączenia bezprzewodowego. Ponadto, za pomocą tych urządzeń można „zdalnie” sterować tabletem Apple bez dotykania jego wyświetlacza. Jeśli dodamy do tego zestaw dostępnych aplikacji takich jak: przeglądarka WWW Safari, Poczta, Notatki, Wiadomości, Kontakty, Muzyka, uzyskujemy funkcjonalność zbliżoną i zarazem konkurencyjną cenowo do specjalistycznych notatników brajlowskich. Jest to kolejny dowód na to, że odpowiednie zestawienie iPada oraz akcesoriów specjalistycznych pozwala stworzyć praktyczne rozwiązanie dla osób niewidomych, niejednokrotnie tańsze od notatników brajlowskich produkowanych przez potentatów w tej dziedzinie.
iPad w dwóch wersjach kolorystycznych – czarnej i białej, autor: Apple
Czy iPad może zastąpić laptopa?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wszystko zależy od użytkownika, a dokładniej, do czego tablet ma być wykorzystywany. Już w dniu prezentacji pierwszego „jabłkowego” tabletu w 2010 roku Steve Jobs (zmarły niedawno prezes Apple, uważany za ojca iPhone’a oraz iPada) stwierdził, że jest to osobna kategoria produktów. Wypełnia ona lukę pomiędzy smartphone’ami oraz laptopami, a zarazem stanowi konkurencję dla netbooków.
iPad został stworzony jako mobilne urządzenie do szeroko rozumianej „konsumpcji” treści multimedialnych, ze szczególnym uwzględnieniem tych dostępnych przez Internet. Należy jednak pamiętać, że tablet jest alternatywą jedynie dla pewnej części funkcji i możliwości, które oferują laptopy.
Ze względu na proponowaną pojemność pamięci Flash (od 16 do 64 GB) iPad zasadniczo nie nadaje się do przechowywania dużych ilości danych. Dyski w komputerach przenośnych oferują tu o wiele większe możliwości.
Laptopy wygrywają też z iPadem, jeśli chodzi o możliwości podłączania i obsługi urządzeń peryferyjnych. Do tabletu Apple nie podłączymy zewnętrznego dysku twardego. Jedyna możliwość korzystania z zewnętrznych nośników danych to w przypadku iPada podłączenie karty pamięci Flash (SD) lub aparatu cyfrowego i to wyłącznie za pośrednictwem dokupowanego oddzielnie akcesorium Camera Connection Kit.
iPad ma jednak przewagę w kwestii mobilności – waga ok. 650 g w porównaniu z ważącymi nierzadko więcej niż 1,5 kg laptopami czy ponad 1 kg netbookami to mocny argument.
Podobnie sprawy mają się, jeśli chodzi o długość pracy na baterii. W przypadku laptopów to obecnie kilka godzin ciągłej pracy, natomiast z tabletu z logo nadgryzionego jabłka możemy korzystać bez przerwy nawet przez 10 godzin.
Nie ulega wątpliwości, że przy decyzji o wyborze laptopa lub tabletu należy wziąć pod uwagę powyższe kwestie.
Na uwagę może jednak zasługiwać fakt, że rynek tabletów rośnie obecnie w tempie kilkudziesięciu procent rocznie. Według niektórych analityków sprzedaż tych urządzeń już za kilka lat przewyższy liczbę sprzedanych laptopów. Trend ten mogą potwierdzać też niektóre decyzje podejmowane w różnych branżach, w tym także w Polsce. Dobrym przykładem jest tutaj zastąpienie podręczników papierowych przez iPady z wgranymi e-podręcznikami w jednym ze szczecińskich gimnazjów. Ponadto, firma Apple wydając bezpłatną aplikację iBooks Author, służącą do tworzenia multimedialnych i zarazem dostępnych e-podręczników, potwierdziła swoje zainteresowanie wykorzystaniem iPada do zastosowań w edukacji.
Podsumowanie
Powyżej przedstawiłem tylko niektóre przykłady wykorzystania iPada jako mobilnego urządzenia dostępnego dla osób z dysfunkcją wzroku. Tak naprawdę ich ilość i różnorodność jest ograniczona jedynie ramami wyobraźni użytkowników.
Ekran iPada, autor: Apple
