NaviEye na tle mapy, autor: Migraf
O przydatności nawigacji satelitarnej w codziennym życiu nie trzeba już chyba nikogo przekonywać. Zalety systemu GPS od lat doceniają również niewidomi, głównie za sprawą darmowej aplikacji Loadstone GPS, instalowanej w udźwiękowionych telefonach z systemem Symbian. Poza rozwiązaniami programowymi funkcjonują na naszym rynku dwa, zaprojektowane specjalnie dla niewidomych, urządzenia wspomagające orientację przestrzenną w oparciu o system GPS i to właśnie one będą bohaterami tego tekstu.
Zarówno NaviEye, jak i Trekker Breeze zostały stworzone z myślą o osobach z dysfunkcją wzroku. Łączy je również to, że ich jedynym zastosowaniem jest lokalizowanie użytkownika w przestrzeni i pomoc w dotarciu do wyznaczonego celu. Różnią się jednak zdecydowanie sposobem realizacji swoich zadań.
NaviEye
Pierwsze z opisywanych urządzeń to całkowicie polski produkt wcześniej znany jako Nawigator 4S. Producentem urządzenia jest firma Migraf, zaś dystrybutorem Altix. Konstruktorem Nawigatora był nieżyjący już Stanisław Kwaśniewski. Projekt rozwijał się przez wiele lat przy udziale niewidomych użytkowników, zaś obecnie dzieło ojca kontynuuje syn Michał.
Wygląd i cechy NaviEye
Decydując się na zakup, otrzymamy w kartonowym pudełku urządzenie do nawigacji, słuchawkę na jedno ucho, kabel USB do połączenia z komputerem, ładowarkę, instrukcję papierową oraz płytę CD, zawierającą sterowniki, oprogramowanie na PC, dokumentację w formatach: DOC, RTF, TXT, a także zapasowe pliki baz danych adresowych. Na życzenie można również otrzymać skróty klawiszowe w brajlu.
NaviEye to niewielka, prostopadłościenna skrzyneczka o wymiarach 11 x 6,2 x 2,2 cm, ważącą około 120 gramów. Gabarytami zbliżony jest do pudełka kasety magnetofonowej. Wszystkie ścianki obudowy są płaskie i spotykają się ze sobą pod kątem prostym, jedynie górna i dolna krawędź przedniego panelu delikatnie uwypuklono, a na górnej ściance, po prawej stronie znajduje się wystająca, mająca kształt walca obudowa anteny. Całość wykonana z dobrej jakości tworzywa, wygląda prosto, ale estetycznie i dobrze leży w dłoni. Na lewym boku, w jego górnej części, pod niewielkim otworem umieszczono mikrofon. Dolna ścianka nie zawiera żadnych elementów, zaś na prawej znajduje się szczelina gniazda kart pamięci SD. Na górze rozmieszczone zostały gniazdo słuchawkowe, port mini-USB, antena, a także w lewym narożniku obsługiwany szpileczką przycisk Reset. Z tyłu urządzenia, pod okrągłą perforacją umieszczony został głośnik. Panel przedni NaviEye to klawiatura, z wyglądu przypominająca telefoniczną, zajmująca ponad dwie trzecie jego powierzchni. Przycisków jest szesnaście, w lewym górnym rogu pojedynczy, pozostałe ułożone są w pięciu rzędach po trzy. Samodzielny przycisk w górnej części klawiatury oznaczony został literą A i ma kolor czerwony. Bezpośrednio pod nim, w pierwszym rzędzie znajduje się zielony klawisz B, na prawo od niego niebieski C i dalej na prawo pomarańczowy D. W kolejnych rzędach znajdują się klawisze 1, 2, 3, niżej 4, 5, 6, dalej 7, 8, 9, a w dolnym rzędzie *, 0 oraz # (określany również jako „krzyżyk”). Klawiatura numeryczna ma biały kolor, posiada wyraźne nadruki, do poszczególnych klawiszy, analogicznie jak w telefonach, przypisane zostały znaki alfabetu, zatem technika wpisywania liter wydaje się być identyczna jak podczas pisania wiadomości SMS. Klawiatura jest płaska, klawisze A oraz 5 są okrągłe, zaś pozostałe – kwadratowe, jednakowej wielkości. Wszystkie posiadają wypukłe obwódki ułatwiające ich lokalizację dotykiem i poprawiające komfort bezwzrokowej obsługi.
Sercem NaviEye jest odbiornik GPS uBlox6, charakteryzujący się wysoką czułością, przystosowany do odbioru sygnału z, będącego obecnie w budowie, europejskiego systemu Galileo oraz mogący korzystać z poprawek systemu EGNOS. Błąd pozycjonowania w otwartym terenie wacha się między 3 a 8 metrów, zaś start pozycjonowania w większości przypadków nie przekracza 38 sekund. Oczywiście jakość pozycjonowania zależy w dużym stopniu od terenu i pogody. Na otwartej przestrzeni i przy bezchmurnym niebie dokładność będzie duża, zaś w gęstej, wysokiej zabudowie oraz przy złej pogodzie znacznie się pogorszy.
Energii dostarcza litowy akumulator o pojemności 1800 mAh, zapewniający około 14 godzin ciągłej pracy, którego pełne naładowanie trwa od 6 do 8 godzin.
Do udźwiękowienia komunikatów menu użyto głosu Jacek z syntezatora mowy Ivona, natomiast nazwy punktów adresowych oraz wpisywane znaki odczytywane są przez syntezator Gregor opracowany przez Grzegorza Złotowicza. Komunikaty wypowiadane są wolno – tak, aby były zrozumiałe dla każdego. Niestety, nie ma możliwości dostosowania tempa mowy do własnych preferencji.
Podstawy pracy z NaviEye
Aby włączyć urządzenie, należy wcisnąć i przytrzymać klawisz funkcyjny A. NaviEye zapiszczy trzy razy, a gdy powie „Witam”, można puścić klawisz i poczekać na gotowość urządzenia do pracy.
Po włączeniu domyślnie odtwarzana jest pomoc klawiatury. Klawiszami A i B można przechodzić do opisu funkcji klawiszowych na poszczególnych poziomach menu, wciśnięcie # wyłącza ją i pozwala przejść do poziomu głównego. Po nabraniu wprawy w obsłudze można w opcjach wyłączyć pomoc automatyczną.
Gdy NaviEye znajduje się w podstawowym trybie pracy, klawisze funkcyjne wywołują podmenu urządzenia, zaś klawisze numeryczne służą do prowadzenia użytkownika: * zapisuje miejsce z notatką głosową, # anuluje rozpoczętą akcję. Wewnątrz menu A i B przewijają listę w górę i w dół, C i D obsługują podmenu. Klawisze numeryczne wprowadzają litery i cyfry, * zmienia opcje oraz zatwierdza wybór, # cofa o krok, zaś podczas pisania przełącza pomiędzy literami i cyframi. Dla przykładu: wciskamy klawisz A i przytrzymujemy go, aby włączyć urządzenie, klawiszem # zatrzymujemy odtwarzanie pomocy klawiatury i przechodzimy do podstawowego poziomu pracy. Wciśnięcie klawisza funkcyjnego A powoduje wejście do opcji urządzenia. Od tej chwili klawisze A i B odpowiadają za przechodzenie w górę i dół po liście parametrów możliwych do modyfikacji, klawisz C przenosi do listy ustawień dodatkowych, D powraca na listę podstawową. Klawisze * oraz 0 zmieniają wybrany parametr, pozostałe przyciski numeryczne nie wykonują żadnych operacji, generują jedynie komunikat „funkcja pusta”. Wciśnięcie # ogłasza „opcje koniec” i powracamy do poziomu podstawowego. Obie listy opcji zawierają w sumie 15 parametrów, które użytkownik może zmienić, dostosowując urządzenie do własnych upodobań. Część z nich opisano mało intuicyjnie. Opcja zmiany głośności anonsowana jest tylko wypowiedzeniem cyfry oznaczającej aktualnie ustawiony poziom. Będąc na głównym poziomie pracy, po wciśnięciu klawisza A słyszymy „opcje 6”, oznacza to, że weszliśmy do tego menu i znajdujemy się na pozycji umożliwiającej zmianę głośności komunikatów, a domyślnie ustawiono poziom 6. Wciskając * usłyszymy ”7”, wciskając klawisz zero usłyszymy „5”, w ten sposób dostosujemy głośność do aktualnych potrzeb. Może to być niezrozumiałe dla nowych użytkowników, ale skraca komunikaty i w przyszłości, po przyzwyczajeniu się, pozwala szybciej ustawić żądaną wartość. Wędrując po liście ustawień pojawia się pozycja anonsowana „1,2,3”. Kto wpadłby na to, że w tym miejscu zmienia się język komunikatów pomiędzy polskim, niemieckim oraz angielskim?
NaviEye, autor: Migraf
fot. NaviEye
Ponieważ podłączenie słuchawek nie wycisza automatycznie wbudowanego głośnika, możliwość jego wyłączenia znajduje się w opcjach. Zależnie od potrzeb można wyłączyć go na stałe albo tylko na czas jednej sesji. Pozostałe opcje ustawień dotyczą strefy czasowej, automatycznego aktualizowania zegara, sposobu i kolejności prezentowania informacji nawigacyjnych, odległości anonsowania o zbliżaniu się do punktu. Możliwe jest również wyłączenie pomocy po starcie, a także przywrócenie ustawień fabrycznych. Z poziomu podstawowego wciśnięcie klawisza funkcyjnego B uruchamia menu ‘Karta’. Pierwszym komunikatem wypowiadanym w tym miejscu jest stan naładowania akumulatora. Dzięki klawiszom A i B zyskujemy dostęp do licznika przebytej drogi, po naciśnięciu * odczytane zostają informacje o przebytym dystansie, szybkości oraz wysokości nad poziomem morza. W tym menu znajduje się również możliwość skasowania licznika, odczytania informacji o numerze seryjnym sprzętu i właścicielu karty zasobów, po wciśnięciu klawisza C przejdziemy do podmenu z kilkoma opcjami aktualizacji, zaś # umożliwia wyjście. Wybierając klawisz funkcyjny C, przejdziemy z poziomu podstawowego do menu ‘Miejsce/zestaw’, służącego do zarządzania i wykonywania różnych operacji na posegregowanych w zestawy punktach własnych oraz przeszukiwania baz adresowych dostarczonych z urządzeniem. Jednokrotne wciśnięcie klawisza C umożliwia przeszukiwanie punktów zapisanych w aktualnie używanym zestawie, natomiast jego dwukrotne użycie daje możliwość zmiany tego zestawu. Jeśli zatem aktualnie załadowany jest zestaw nr 19, a chcemy użyć zestawu nr 17, to z poziomu podstawowego wciskamy dwa razy klawisz C, następnie za pomocą klawiszy A lub B wybieramy żądany zestaw z listy albo wpisujemy jego numer z klawiatury i wciskamy *. Klawisz D umożliwia wejście do wybranego zestawu w celu wykonania w nim zmian, wciśnięcie # ustawia ten zestaw jako domyślny i wychodzi do poziomu głównego. Będąc w menu ‘Miejsca’, wywoływanym jednokrotnym naciśnięciem klawisza C, możemy przeglądać punkty zgromadzone w aktualnie załadowanym zestawie. Punkty oznaczone są numerami od 0 do 255. Za pomocą klawiatury numerycznej można wpisywać numer szukanego punktu- dwucyfrowe potwierdzamy *, trzycyfrowe nie wymagają potwierdzenia (można również pisać np. 044 i bez wciskania * przejść do punktu zapisanego pod numerem 44). Nacisnąwszy klawisz D, jeśli pod tym numerem nie został jeszcze zapisany punkt, usłyszymy „Miejsce 44 wolne”. Jeżeli dana pozycja zawiera informację, ogłoszony zostanie komunikat „Miejsce 44 zajęte”, a następnie nagranie przypisane do niego. Po liście miejsc danego zestawu można się również poruszać z użyciem klawiszy A i B. Wciśnięcie * wywołuje menu opcji miejsc, oferujące możliwość wyszukania pierwszego wolnego w danym zestawie, wpisanie opisu tekstowego miejsca, wprowadzenie nowego punktu za pomocą współrzędnych geograficznych, poprawienie miejsca, skasowanie nagrania przypisanego do punktu, kasowanie danego miejsca, dodanie tego punktu do drogi. W tym menu znajduje się również pozycja ‘Lokalizacja adresu’, umożliwiająca wyszukanie interesującej nas lokalizacji w dostarczonej z urządzeniem bazie punktów adresowych. Po jej wybraniu jesteśmy proszeni o wpisanie miasta. Najczęściej po wpisaniu kilku znaków słyszymy pełną nazwę szukanego miasta i prośbę o wpisanie ulicy. Jeśli tak się nie stanie, to po wprowadzeniu pełnej nazwy miejscowości wciskamy *, wpisujemy nazwę ulicy, zatwierdzamy *, wpisujemy numer posesji i zatwierdzamy *. Jeśli lokalizacja zostanie odnaleziona w bazie, usłyszymy jej pełny adres. Jeśli żądany numer posesji nie zostanie odnaleziony, ustawiony zostanie numer posesji najbliższy wprowadzonemu. Jeśli baza danych nie zawiera danych o żadnym numerze posesji przy wyszukiwanej ulicy, pojawi się komunikat „Brak ulicy w mieście”, podobnie, jeśli baza nie uwzględnia danych adresowych dla szukanego miasta usłyszymy „Brak miasta”. W przypadku odnalezienia konkretnego, interesującego nas adresu zostaniemy poinformowani o odległości dzielącej nas od tego punktu, jeśli zaś wciśniemy # i przejdziemy do poziomu podstawowego, możliwe będzie nawigowanie do tego miejsca. Producent informuje, że na dostarczanej z urządzeniem karcie znajduje się około 800 000 punktów. Są to jednak głównie informacje o użytecznych miejscach, lokalizacje skrzyżowań ulic i tych miejsc nie można wyszukiwać ani do nich nawigować. Informacja o nich oraz możliwość prowadzenia pojawi się dopiero wtedy, gdy znajdziemy się w ich pobliżu. Wyszukiwaniu podlegają tylko konkretne adresy posesji zlokalizowanych przy wybranej ulicy. Jeśli zatem baza danych adresowych zawiera współrzędne dla ulicy Słowackiego 11 w Oleśnicy, to wyszukanie tego miejsca i uruchomienie prowadzenia będzie możliwe. Jeśli jednak w bazie nie ma informacji o żadnym numerze posesji zlokalizowanej w Oleśnicy przy Słowackiego, to pojawi się komunikat „Brak ulicy w mieście” i funkcja wyszukiwania zostanie zamknięta. Gdy jednak pojawimy się w pobliżu opisanego wyżej miejsca, usłyszymy komunikat „Skrzyżowanie Trzeciego Maja/Słowackiego, Oleśnica”. Dzieje się tak dla tego, że dostarczana aktualnie baza danych zawiera znacznie więcej informacji o punktach użyteczności i skrzyżowaniach ulic niż numerów posesji przy nich zlokalizowanych. Należy również pamiętać, że wpisywana nazwa ulicy musi idealnie pokrywać się z wpisem w bazie danych, rozbieżności pisowni również skutkują błędem i brakiem wyniku wyszukiwania. Rozwiązaniem może być zaimportowanie punktu dla tego adresu od innego użytkownika, albo wyszukanie współrzędnych geograficznych w Internecie i utworzenie własnego punktu na ich podstawie.
Ostatnie menu, wywoływane klawiszem funkcyjnym D z poziomu podstawowego, to ‘Droga/ślad’. Po wciśnięciu klawisza D można klawiszami od 0 do 9 załadować jedną z ułożonych wcześniej dróg, wciskając A albo B, przeglądać punkty zawarte w wybranej drodze, zaś klawiszem D aktywować prowadzenie od jej początku albo końca. Możliwe jest również skasowanie albo zmiana nazwy drogi. Klawisz C wywołuje funkcję ‘Ślad’, a wciśnięcie 0, 1, albo 2 wybór jednego z trzech śladów. Przycisk * uruchamia jego zapis, zaś C pozwala aktywować prowadzenie od początku albo końca śladu.
Po uruchomieniu NaviEye znajdujemy się na poziomie podstawowym. Klawisze funkcyjne (A,B,C,D) wywołują opisane wyżej menu, natomiast klawiaturą numeryczną obsługujemy funkcje prowadzenia.
Poszczególne przyciski odpowiadają następującym funkcjom:
•Klawisz 1 udziela informacji o jakości sygnału GPS.
•Klawisz 3 podaje aktualny czas.
•Klawisz 7 (oraz jego kolejne wciśnięcia) ujawnia informację o trzech najbliższych punktach utworzonych przez użytkownika.
•Klawisz 9 (oraz jego kolejne wciśnięcia) podaje dane dotyczące trzech najbliższych lokalizacjach na mapie dostarczanej z urządzeniem.
•Klawisz* zapisuje aktualne miejsce wraz z 3-sekundową notatką głosową.
•Klawiszami 4 i 6 użytkownik porusza się po liście punktów aktualnie załadowanego zestawu, gdy zaś aktywne jest prowadzenie po drodze, pomagają one wybrać poprzedni albo następny punkt na niej.
•Przycisku 2 i 8 podają namiar na poprzedni i kolejny punkt docelowy, zaś podczas prowadzenia po drodze na poprzedni i następny jej punkt.
•Klawisz 0 obsługuje kompas i podaje w stopniach kierunek naszego ruchu względem północy geograficznej lub konkretny kierunek, o ile poruszamy się w nim jednostajnie.
•Klawisz 5 podaje namiar na aktualnie wybrany z zestawu lub mapy punkt docelowy.
•Przycisk # anuluje ostatnią operację.
NaviEye, autor: Migraf
fot. NaviEye
Informacje o kierunku albo namiar na punkt docelowy mogą być podawane automatycznie w ustalonych odstępach czasu. W tym celu należy nacisnąć dwa razy w ciągu 30 sekund 0 albo 5. Jeśli więc chcemy cyklicznie, co 10 sekund otrzymywać namiar na punkt, do którego zmierzamy, należy ustawić go jako docelowy, wcisnąć 5 i po upływie 10 sekund nacisnąć 5 ponownie.
Warto pamiętać, że NaviEye w aktualnej wersji prowadzi użytkownika na tzw. azymut, odnosząc jego pozycję względem punktu docelowego do tarczy zegarowej. Oś wskazówek to aktualna pozycja użytkownika, godzina x oznacza kierunek, w którym znajduje się cel, zaś podawana odległość to długość linii prostej pomiędzy tymi miejscami. Przykładowy komunikat w trakcie nawigowania może brzmieć np. „Miejsce docelowe 2”, nasze nagranie np. „Wejście do domu, odległość 35 metrów godzina dziewiąta”. Naciskamy 9 i słyszymy „Lokalizacja na mapie skrzyżowanie Mokra – Lipowa – Oleśnica, odległość 43 metry, godzina jedenasta”. Jeśli po którymś z tych komunikatów naciśniemy klawisz 5, będziemy naprowadzani na ten punkt i kolejne wciśnięcia 5 będą skutkowały przedstawieniem informacji o kierunku i odległości do niego.
Prowadzenie w NaviEye oparte jest głównie na punktach utworzonych samodzielnie albo otrzymanych od innych użytkowników. Tylko z tego typu punktów można korzystać bez ograniczeń, wyszukiwać, przeglądać, modyfikować, segregować w zestawach, układać w drogi. Im więcej przydatnych miejsc zgromadzimy, tym swobodniej będziemy poruszać się po danym terenie. Mapy punktów dostarczane z urządzeniem posiadają szereg ograniczeń, wyszukiwać można tylko konkretne adresy posesji (o ile są w nich ujęte), zaś przeglądanie ograniczone jest do trzech miejsc położonych aktualnie najbliżej nas.
W zarządzaniu i archiwizacji pomocne okazuje się oprogramowanie na komputer PC. Instalując dedykowany sterownik trzeba zadbać, aby został mu przypisany port COM od 1 do 9, w przeciwnym razie będą problemy z komunikacją. W aplikacji Navigator4b, klawiszem F4 wchodzimy do ustawień i wybieramy odpowiedni port wcześniej przypisany w sterowniku. Aplikacja jest prosta i przejrzysta, zaś wymiana informacji dotyczy głównie miejsc i dróg tworzonych przez użytkownika.
Trekker Breeze
Drugi bohater niniejszego artykułu to produkt kanadyjskiej firmy Humanware. Polską lokalizacją oraz dystrybucją na terenie kraju zajmuje się poznańska firma Harpo.
Wygląd i cechy Trekker Breeze’a
W kartonowym pudełku, poza urządzeniem, znajdziemy praktyczne, skórzane etui, pasek na ramię, ładowarkę, dodatkowy głośniczek z klipsem umożliwiającym przypięcie go do ubrania, kabel USB, papierowe instrukcje oraz nośniki z oprogramowaniem i dokumentacją w formatach *.doc, *.html i audio. Trekker Breeze ma kształt mocno pozaokrąglanego prostopadłościanu o wymiarach 12,9 x 6 x 2,9 cm i wadze 200 gramów. Wyglądem przypomina trochę słuchawkę bezprzewodowego telefonu albo wymyślnego pilota zdalnego sterowania. Trekker w górnej części jest wyraźnie zaokrąglony, na szczycie wygiętej w łuk górnej ścianki urządzenia znajduje się gniazdo minijack do podłączenia zewnętrznego głośnika albo słuchawek. Na lewej ściance, w jej górnej części, w owalnym zagłębieniu umieszczono okrągły, ząbkowany na obwodzie potencjometr regulacji głośności. W dolnej części lewej ścianki, pod gumową odchylaną osłoną umieszczone zostały gniazda mini-USB oraz karty pamięci SD. Na dolnej ściance znajduje się jedynie szczelina umożliwiająca zamocowanie smyczy. Na prawej ściance, w górnej części umieszczony został przesuwany włącznik, pod nim, w okrągłym zagłębieniu zabezpieczającym przed przypadkowym wciśnięciem znajduje się maleńki przycisk Reset, zaś na samym dole, ukryte pod gumową odchylaną osłoną gniazdo ładowarki. Tył Trekkera zawiera dedykowany, wymienny akumulator. Posiada on cztery gumowe nóżki oraz dwa zatrzaski na bocznych krawędziach, dzięki którym można go łatwo wyjąć i zapiąć ponownie. Przednia ścianka to panel z przyciskami. Dzięki zaokrągleniom i załamaniom krawędzi obudowy nadano mu kształt elipsy. W górnej części panelu przedniego znajduje się lekko uwypuklona, okrągła powierzchnia. Na jej środku, w zagłębieniu umieszczono duży, pomarańczowy, okrągły przycisk „gdzie jestem”. Na obwodzie zaś rozmieszczone zostały szczeliny mikrofonu, wewnętrznego głośnika oraz mające kształt lekko zaokrąglonych trapezów z wypukłymi kreseczkami przyciski ‘Info’ oraz ‘Powtórz’. Odnosząc ich rozmieszczenie do tarczy zegara: na godzinie jedenastej jest mikrofon, na pierwszej głośnik, na czwartej ‘Powtórz’, zaś na ósmej ‘Info’. Środkowa część panelu to pusta, płaska przestrzeń. Pod nią umieszczono antenę odbiornika GPS i nie należy zakrywać jej dłonią, aby nie osłabiać sygnału. Poniżej znajduje się rząd trzech przycisków, dwa z nich o kształcie trójkątów skierowanych wierzchołkami w lewo i prawo mają kolor pomarańczowy i przypominają groty strzałek. Pomiędzy nimi znajduje się mały, okrągły, czarny przycisk ‘Potwierdź’. W dolnej części panelu frontowego znajduje się okrągłe zagłębienie, a w nie wpisane są trzy klawisze. W górnej części duży, owalny, czarny z wypukłą pomarańczową kropeczką – ‘Nagraj’, na dole – mające kształt ćwiartek koła w kolorze czarnym, po lewej z symbolem człowieka ‘Eksploruj’ oraz po prawej, oznaczony strzałką, przycisk ‘Idź do’.
Całość wykonano z dobrej jakości tworzywa, dzięki zaokrągleniom i licznym przetłoczeniom pewnie leży w dłoni. Klawisze są gumowe, duże, mają zróżnicowane kształty, wyraźny skok, a ich rozmieszczenie umożliwia obsługę urządzenia jedną ręką bez większego trudu.
Sercem Trekkera Breeze jest odbiornik SiRF III WAAS z deklarowaną przez producenta dokładnością pozycjonowania na poziomie około 10 metrów. Energii dostarcza litowo-jonowy akumulator o pojemności 2000 mAh. Pozwala on średnio na 8 godzin ciągłej pracy, zaś czas potrzebny na jego naładowanie to 5 godzin. Oczywiście zarówno dokładność, jak i czas pracy zależą od warunków pogodowych i otoczenia, a także sposobu używania, np. głośności i ilości generowanych komunikatów.
Breeze dostarczany jest z kartą pamięci zawierającą mapy elektroniczne dla terenu Polski. Urządzenie może uruchomić i używać jednocześnie do czterech map. Dostawcą danych mapowych jest firma NAFTEQ.
Do udźwiękowienia użyto syntezatora Vocalizer, głosu Agata. W wyposażeniu standardowym znajduje się praktyczny, skórzany futerał. Umożliwia on przypięcie sprzętu do pasa, założenie paska na ramię, chroni urządzenie przed uszkodzeniem. Skonstruowano go tak, aby można było realizować wszystkie funkcje bez konieczności zdejmowania futerału. Posiada wycięcia na gniazdo słuchawkowe, regulator głośności, włącznik, w miejscach zaślepek gniazd posiada rozciągliwe elementy umożliwiające dostęp, zaś z przodu odchylaną do góry i zapinaną na rzep klapkę osłaniającą klawiaturę.
Trekker Breeze, autor: Humanware
fot. Trekker Breeze
Podstawy pracy z Trekker Breeze
Wszystkie dziewięć przycisków Breeze’a ma przypisane po trzy akcje, a ich rozkład przedstawiony został poniżej.
• Znajdujący się w górnej części, pierwszy od lewej przycisk ‘Info’, naciśnięty krótko, daje dostęp do informacji o jakości sygnału GPS, stanie naładowania akumulatora, przebytym dystansie, odległości pozostałej do przejścia itp. Przytrzymanie go uruchamia menu ustawień urządzenia. Podczas pisania wprowadza cyfrę 1 i znaki specjalne.
• Przycisk ‘Gdzie jestem’ , naciśnięty krótko, generuje informację o kierunku poruszania i miejscu w którym się znajdujemy. Przytrzymany przechodzi do listy interesujących miejsc w okolicy w promieniu stu metrów. Można również, wciskając w tym miejscu przycisk ‘Potwierdź’ przejść do rozszerzonej listy podzielonej na kategorie: punkty orientacyjne, transport, restauracja, bankowość, zdrowie, zakupy, zakwaterowanie, edukacja, administracja publiczna, samochodowy i wszystkie kategorie na raz. Podczas pisania klawisz ten wprowadza znaki a, b, c, 2, ą oraz ć.
• Znajdujący się po prawej stronie, w górnej części przycisk ‘Powtórz’, wciśnięty krótko, powtarza ostatni komunikat, przytrzymany włącza i wyłącza tryb pomocy klawiatury. Podczas pisania wprowadza znaki d, e, f, 3 oraz ę.
• Strzałka w lewo, wciskana krótko, przewija po elementach w lewo, podczas pisania wprowadza znaki g, h, i, 4.
• ‘Potwierdź’ zatwierdza wybór, zaś podczas pisania wprowadza znaki j, k, l, 5, ł.
• Strzałka w prawo naciskana krótko przemieszcza po elementach w prawo, przytrzymana uruchamia wewnętrzny podgląd trasy, zaś podczas pisania wprowadza znaki m, n, o, 6, ń, ó.
• Klawisz ‘Eksploruj’, wciskany krótko, wraca do trybu eksploracji, przytrzymany aktywuje drogę powrotną po przebytym śladzie, wprowadza znaki p, q, r, s, 7, ś.
• Klawisz ‘Nagraj’, naciśnięty krótko, zapisuje punkt orientacyjny z 4-sekundową notatką głosową, przytrzymany – uruchamia i zatrzymuje nagrywanie trasy, podczas pisania wprowadza znaki t, u, v, 8.
• Krótkie naciśnięcie ‘Idź do’ pozwala wybrać trasę z zapisanych w pamięci, przytrzymany pozwala wybrać punkt docelowy z listy albo wpisać jego adres, wprowadza znaki w, x, y, z, 9, 0, ź, ż, spację oraz #.
Mimo, że przyciski Trekkera nie przypominają klawiatury telefonicznej, to przypisanie znaków alfanumerycznych wygląda tak jak w telefonach. Technika pisania jest już inna. Aby wprowadzić tekst, należy dojść do miejsca z polem edycji, nacisnąć klawisz zawierający żądany znak i trzymać go do chwili usłyszenia tego znaku. Dla przykładu, aby napisać „Wrocław”, należy w miejscu wprowadzania nazwy miasta nacisnąć i trzymać klawisz ‘Idź do’ i puścić go dopiero, gdy usłyszymy „w”. Wciskamy teraz klawisz ‘Eksploruj’ i, trzymając go, słyszymy: p, q, r, puszczamy i wprowadzone mamy już „Wr”. Kontynuujemy pisanie tą techniką, zaś w razie pomyłki wciskamy krótko strzałkę w lewo, aby usunąć ostatnio wprowadzony znak. Pisanie tą metodą nie stanowi problemu, jednak jest dość powolne i nie ma możliwości przyspieszenia tej operacji.
Menu ustawień pozwala dostosować sprzęt do własnych upodobań oraz zarządzać zasobami punktów i tras. Znajdują się w nim następujące pozycje:
• ‘Punkty orientacyjne’ – pozwalająca na przeglądanie listy zgromadzonych punktów, zmiana ich nazw, usuwanie zbędnych oraz wyłączanie wybranych punktów z listy miejsc docelowych.
• ‘Trasy’ – umożliwiająca przeglądanie listy zapisanych tras, zmienianie ich nazw oraz usuwanie zbędnych.
• ‘Oznajmianie, posiadająca cztery podmenu:
◦ ‘Oznajmianie użytecznych miejsc’ decydujące, czy podczas poruszania się będziemy informowani o użytecznych miejscach w pobliżu w sposób automatyczny, specjalnym dźwiękiem, czy tylko na życzenie,
◦ ‘Oznajmianie trasy’ pozwalające ustalić, czy podczas poruszania się po zapisanej trasie będziemy informowani o wszystkich skrzyżowaniach, czy tylko tych na których mamy skręcać,
◦ ‘Oznajmianie, gdzie jestem’ modyfikujące ilość informacji generowanych przyciskiem o tej nazwie,
◦ ‘Oznajmianie skrzyżowań’ określające, czy mają one być opisywane dokładnie czy w sposób uproszczony.
• ‘Głos’ – pozwalającą na dostosowanie szybkości mowy do własnych upodobań. Do wyboru jest: bardzo wolno, wolno, standard, szybko oraz bardzo szybko. Niestety, wybór tempa powyżej poziomu standard powoduje, że syntezator często się dławi, mowa staje się niestabilna i mniej wyraźna.
• ‘Wybór jednostek odległości’ – umożliwiającą zmianę kilometrów i metrów, mil i jardów, mil i stóp.
• ‘O Breeze’, udostępniającą informacje o numerze seryjnym, wersjach oprogramowania oraz map.
• Kolejne trzy pozycje to reset do ustawień fabrycznych, reset krokomierza oraz reset pozycji GPS.
Szalenie irytujący jest fakt, że podczas poruszania się po menu ustawień nie da się cofnąć o krok, po wykonaniu jakiejś funkcji menu zamyka się i powracamy do trybu eksploracji. Nie da się więc dokonać kilku zmian, uporządkować listy punktów jednej sesji, czy szybko przejrzeć zawartości menu podczas zapoznawania się ze sprzętem.
Aby uruchomić urządzenie, należy przesunąć w górę znajdujący się po prawej stronie przełącznik. Trekker zapiszczy i po niespełna 40 sekundach powinien być gotowy do drogi. W trakcie uruchamiania wypowiada kilka komunikatów m.in. stan baterii. Gdy czas łapania fixa przekracza granice rozsądku, warto wejść do menu i zresetować pozycję GPS. Pomaga to zwłaszcza wtedy, gdy dłuższy czas nie był używany lub gdy uruchamiamy go z dala od miejsca, w którym ostatnio został wyłączony.
Od chwili ustalenia pozycji GPS Breeze znajduje się w trybie eksploracji, śledzi i rejestruje nasz ruch. Podczas marszu będzie automatycznie informował o skrzyżowaniach, numerach posesji oraz własnych punktach znajdujących się w odległości 10 metrów od nas. Przyciskiem ‘Gdzie jestem’ można poprosić go o podanie kierunku marszu, aktualnej pozycji i informacji o znajdującym się przed nami skrzyżowaniu. Komunikat może brzmieć „kierunek południowy-zachód, blisko ulica Parkowa 11, następne skrzyżowanie, za 43 metrów – 3 drogi, ulica Parkowa – skrzyżowanie ulica Kwiatowa po twojej prawej”. Przyciskiem ‘Info’ możemy poprosić o kilka dodatkowych informacji (przewijanych strzałkami), np. o jakości sygnału GPS, stanie baterii, przebytej odległości, średniej prędkości, aktualnej wysokości nad poziomem morza itp. Naciskając przycisk ‘Nagraj’, mamy możliwość zapisania miejsca, w którym aktualnie się znajdujemy i nagrania dla niego 4-sekundowego opisu. W razie potrzeby można odtworzyć ostatnio wypowiedziany komunikat, wciskając przycisk ‘Powtórz’. Naciskając strzałkę w prawo, uzyskamy informacje o następnym skrzyżowaniu, znajdującym się w kierunku naszego marszu. Przytrzymując wciśnięty przycisk ‘Gdzie jestem’, uzyskamy listę użytecznych miejsc w pobliżu, a jeśli wciśniemy przycisk ‘Potwierdź’, będziemy mogli wybrać kategorię miejsca i otrzymać listę do pięćdziesięciu okolicznych z wybranej kategorii. Po potwierdzeniu Breeze wytyczy najkrótszą trasę do wybranego punktu i poprowadzi nas do niego. Jeśli zejdziemy poza siatkę ulic, np. wejdziemy do parku, usłyszymy komunikat „Wejście na otwartą przestrzeń”. W takim przypadku wciskanie przycisku ‘Gdzie jestem’ wygeneruje informację o kierunku, w którym się poruszamy, nazwie miejscowości, nazwie najbliższej ulicy, znajdującej się na wprost i odległości do niej. Nagrywanie i używanie własnych punktów na otwartej przestrzeni również jest możliwe. Jak wspomniałem już wcześniej, włączony i odbierający sygnał GPS Breeze cały czas śledzi nasz ruch i rejestruje go. Można więc w każdej chwili, naciskając i przytrzymując przycisk ‘Eksploruj,’ wywołać drogę powrotną. Po potwierdzeniu zostaniemy poprowadzeni wstecz po śladzie, którym dotarliśmy do aktualnej pozycji. Jeśli znajdujemy się na otwartej przestrzeni, wskazówki o kierunku, w jakim mamy iść mogą być oparte o tarczę zegarową. Będziemy informowani, czy jesteśmy na właściwej drodze, a jeśli z niej zboczymy, otrzymamy informację, jak na nią wrócić, oraz odległość, po której przebyciu usłyszymy kolejne wskazówki. Gdy dotrzemy do istniejącej na mapie ulicy, usłyszymy „Opuszczanie otwartej przestrzeni, na ulica Parkowa” i będziemy prowadzeni dalej ulicami, skrzyżowaniami, aż dojdziemy do miejsca, w którym rozpoczęliśmy wędrówkę. Problemy z funkcją drogi powrotnej mogą wystąpić, gdy urządzenie się zawiesi i konieczny będzie reset. Trasa powrotu nie będzie dostępna również, jeśli wyłączymy Trekkera. Trzeba również pamiętać, że nasz ślad, umożliwiający powrót, zapisywany jest tylko, gdy poruszamy się pieszo. Jeśli zatem część trasy przejechaliśmy autobusem, tramwajem albo innym środkiem transportu, to wyznaczenie drogi powrotnej będzie możliwe tylko do tego miejsca, w którym wysiedliśmy z pojazdu i ruszyliśmy dalej piechotą.
Breeze na podstawie szybkości, z jaką się poruszamy, automatycznie przestawia się z trybu pieszego na zmotoryzowany, w którym również opowiada o mijanych ulicach, skrzyżowaniach, obiektach, ale mniej szczegółowo, niż gdy poruszamy się piechotą.
Kolejną funkcją Trekkera Breeze jest możliwość poprowadzenia do wybranego punktu lub pod konkretny adres. Po naciśnięciu i przytrzymaniu przycisku ‘Idź do’ załadowana zostanie lista zapisanych wcześniej punktów. Po liście poruszamy się strzałkami, ostatnia pozycja to ‘Wprowadź adres’. Jeśli miejsce, do którego chcemy podążać, znajduje się już na liście, należy je odszukać, potwierdzić i zdefiniować, czy będziemy poruszać się pieszo (krótkie wciśnięcie przycisku ‘Potwierdź’ wyznaczy trasę najkrótszą dla pieszego, natomiast wciśnięcie i przytrzymanie ‘Potwierdź’ wyznaczy najszybszą trasę do przebycia pojazdem). Strzałkami możemy przejrzeć trasę i dowiedzieć się, jakimi ulicami będziemy podążać, które skrzyżowania mijać, a na których skręcać. Przycisk ‘Info’ pozwoli sprawdzić odległość, czas przejścia itp. Jeśli wybierzemy opcję wprowadzenia adresu, najpierw należy wybrać województwo z listy, następnie wpisać nazwę miasta, potem ulicę i na koniec numer posesji. Po poprawnym wykonaniu tych czynności, system wyznaczy trasę pod wskazany adres i automatycznie zostanie on zapisany na liście punktów do użycia w przyszłości. Jeśli wpisany numer posesji nie zostanie odnaleziony na mapie, system poprosi o wybranie innego z listy istniejących przy danej ulicy. Jeśli nazwa miejscowości albo ulicy nie będzie jednoznaczna, również pojawi się konieczność wybrania właściwej z listy propozycji. Breeze sam wyznacza trasy i nie daje użytkownikowi możliwości ich modyfikowania. Jeśli podczas marszu zdecydujemy się pójść inną niż wyznaczona przez niego trasą, będziemy nakłaniani do powrotu na nią, a propozycja zmiany pojawi się, gdy system uzna, że zdecydowanie nie mamy na to ochoty.
Breeze umożliwia również zapisywanie własnych tras, co jest niewątpliwie przydatną funkcją wtedy, gdy często pokonujemy jakiś dystans, a urządzenie proponuje nam inną drogę niż ta, którą lubimy chodzić. Aby zapisać trasę, należy w punkcie wyjścia nacisnąć i przytrzymać przycisk ‘Nagraj’, powiedzieć do mikrofonu jej nazwę, a następnie ruszyć w drogę. Podczas marszu można krótkimi naciśnięciami przycisku ‘Nagraj’ zapisywać ważne punkty, o których chcemy być informowani, np. przeszkody, wejście do parku. Po dotarciu do celu przytrzymujemy przycisk ‘Nagraj’. Aby użyć zapisanej trasy, należy nacisnąć krótko ‘Idź do’, następnie wybrać trasę z listy, potwierdzić, odpowiedzieć, czy chcemy być prowadzeni od jej początku czy też od końca. Możliwe jest również wywołanie, poprzez przytrzymanie prawej strzałki, podglądu, aby ją przeanalizować nie wychodząc z domu. Trasy można nagrywać poruszając się wyłącznie pieszo. Ogólnie, z prowadzeniem Breeze radzi sobie całkiem dobrze, należy jednak pamiętać, że nasza pozycja nakładana jest na mapy elektroniczne i prawidłowe prowadzenie zależy od ich jakości i aktualności. W trakcie kilkutygodniowego testu w miejscach, które odwiedziłem, nie zauważyłem wielu błędów w prowadzeniu. Gorzej z bazą użytecznych miejsc. Bywa nieaktualna i można kierując się do restauracji dotrzeć do banku itp. Zastrzeżenia budzi również poprawność językowa, komunikat „Trasa została udobrzona” mocno mnie rozbawił. Oprogramowanie Trekker Map Manager na komputer PC umożliwia w prosty sposób aktualizowanie i archiwizowanie map, tras, i punktów.
Podsumowanie
Które z prezentowanych urządzeń jest lepsze? Moim zdaniem nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Tyle samo je łączy, co i dzieli. Starałem się opisać oba rozwiązania tak, aby każdy z Państwa mógł ocenić ich przydatność do własnych zastosowań.
Dużym atutem NaviEye’a jest jego odbiornik GPS, bardziej czuły, dokładniejszy, szybciej startujący i działający stabilniej niż w drugim opisywanym urządzeniu. Przewagą Breeze’a są prawdziwe mapy, dzięki którym potrafi on poprowadzić nas pod wskazany adres po drogach i bezdrożach. Przykładowo, chcę iść do szkoły mojego syna. Wychodzę przed dom i wybieram w NaviEye punkt utworzony przed wejściem do szkoły. Dowiaduję się, że znajduje się on na godzinie ósmej, w odległości 249 metrów. To prawda, ale idąc w tym kierunku będę musiał przeskoczyć kilka płotów. Aby zostać prawidłowo poprowadzonym ulicami, muszę przejść tę trasę, zaznaczyć ważne punkty, a następnie ułożyć z nich drogę. W przypadku Breeze’a wybieram ważne miejsca z grupy ‘Edukacja’, zatwierdzam punkt ‘SP 8’ i otrzymuję informację, że mam iść w lewo ulicą Mokrą, minąć skrzyżowania z Tetmajera, Redlińskiej, skręcić w lewo w Wiejską i maszerować prosto, aż dojdę do szkoły, która będzie po lewej stronie. Szkoda, że nie wszędzie mapa jest tak rzetelna i aktualna.
NaviEye znacznie lepiej radzi sobie z własnymi punktami. Można je segregować w zestawach, wyszukiwać itp. Breeze układa je w jedną listę, więc z czasem może być trudno w niej odnaleźć ten potrzebny punkt. Warto więc na bieżąco je porządkować i zaznaczać, które mają być widoczne na liście miejsc docelowych.
NaviEye jest mniejszy, lżejszy i dłużej pracuje na akumulatorze. Breeze zaś ma wymienną baterię, a także znacznie lepszy mikrofon, więc notatki nagrywane dla punktów są lepszej jakości.
Lista zalet i wad obu rozwiązań jest bardzo długa. Bezwzględnie należy pamiętać, że oba urządzenia służą jedynie pomocą, oba mogą doprowadzić nas do celu, ale i wyprowadzić na manowce. Żadnemu z nich nie wolno ufać zbyt mocno, zwłaszcza w nieznanym terenie. Obaj producenci zapewniają, że ich produkty będą rozwijane i aktualizowane – a to bardzo ważne, gdy na zakup trzeba wydać blisko 4000 zł.
Wszystkich zainteresowanych tematem zapraszamy również do wysłuchania audycji pt. „Trekker Breeze i NaviEYE”, w której autor niniejszego artykułu wystąpił, opisując możliwości obu urządzeń w formie dźwiękowej prezentacji. Materiał można pobrać na stronie www.tyflopodcast.net.
Za ich wypożyczenie do testów serdecznie dziękuję dystrybutorom, firmom Altix oraz Harpo.
* Adam Ostrowski ur. 1972, z wykształcenia masażysta, z zamiłowania entuzjasta nowych technologii, w szczególności tyfloinformatycznych. Poza pracą w zawodzie prowadzi firmę handlowo-usługową Rehabit, świadczącą usługi tyfloinformatyczne. Zaawansowany użytkownik oprogramowania Window-Eyes. Ma dwójkę dzieci, mieszka w Oleśnicy pod Wrocławiem.
