[fot. shutterstock.com, Zdjęcie przedstawia kompas]
Rozległe obszary miejskie, rozbudowana sieć dróg czy powstające tu i ówdzie nowe budynki sprawiają, że osobom z dysfunkcją wzroku trudno jest odnaleźć się w tak skomplikowanym otoczeniu. Podobnie jak kierowcom nawigacja samochodowa, również niewidomym i słabowidzącym z pomocą przychodzą urządzenia i programy wykorzystujące system pozycjonowania GPS. Na łamach Tyfloświata omawiano już rozwiązania takie, jak Nawigator, Wayfinder Access czy Loadstone. Tym razem zajmiemy się kolejnym pomocnikiem w orientacji przestrzennej o nazwie Trekker Breeze.
Trekker Breeze to urządzenie nawigacyjne GPS, przeznaczone dla osób niewidomych i słabowidzących. Za granicą dostępny jest już od 2008 roku za sprawą producenta – firmy HumanWare (www.humanware.com). Na polskim rynku debiutuje jednak dopiero w tym roku. Trekker Breeze to „młodszy brat” Trekkera – bardziej zaawansowanego i złożonego systemu nawigacji dla niewidomych. Nie należy więc mylić tych dwóch urządzeń. Jedynie na potrzeby tego artykułu, gdy będę stosował nazwy: Trekker lub Breeze – zawsze będą oznaczały one Trekkera Breeze.
OPIS URZĄDZENIA
[fot. HumanWare, Zdjęcie przedstawia Trekkera Breeze]
Trekker wyglądem przypomina nieco grubszy pilot do telewizora, a więc bez większego problemu mieści się w dłoni. Jego wymiary to 129 x 60 x 29 mm, a waga to 200 g. W kształcie urządzenie zasadniczo jest prostopadłościenne (poza górnym bokiem, który został zaokrąglony).
[fot. HumanWare, Zdjęcie przedstawia kobietę posługującą się podczas poruszania Trekkerem Breeze i białą laską]
Pierwszą rzeczą, na jaką zwracamy uwagę jest prosta budowa. Na przednim panelu znajduje się jedynie dziewięć przycisków zebranych w trzech grupach (po trzy przyciski w każdej z nich).
W pierwszej grupie, znajdującej się w górnej części panelu, znajdują się kolejno (od lewej):
• ‘Informacja’ [i] – przycisk prostokątny. Naciskając go krótko uzyskujemy dostęp do podstawowych informacji o pracy urządzenia, statusie sygnału GPS, poziomie naładowania baterii i przebytej drodze. Jego dłuższe przytrzymanie zaprowadzi nas to menu ustawień urządzenia,
• ‘Gdzie jestem’ – duży, okrągły, pomarańczowy przycisk. Krótkie naciśnięcie wywołuje komunikat o naszej aktualnej lokalizacji. Przytrzymując dłużej ten przycisk, uzyskamy informacje na temat znajdujących się w pobliżu obiektów (tzw. punktów POI),
• ‘Powtórz’ – przycisk prostokątny. Jak łatwo się domyślić, jego naciśnięcie spowoduje powtórzenie ostatnio usłyszanej informacji. Przytrzymując go dłużej, przechodzimy w tryb opisu klawiszy, który pozwala na poznanie funkcji każdego przycisku.
Kolejne trzy przyciski znajdują się w grupie umieszczonej pośrodku panelu przedniego i są to (od lewej):
• ‘Strzałka w lewo’ – przycisk trójkątny. Służy do poruszania się pomiędzy elementami menu, obiektów, punktów drogi itp.,
• ‘Przycisk wyboru’ – mały, okrągły przycisk. Służy do potwierdzania wyboru,
• ‘Strzałka w prawo’ – przycisk trójkątny. Służy do poruszania się pomiędzy elementami menu, obiektów, punktów drogi, itp. Dłużej przyciśnięty prezentuje tzw. wewnętrzny podgląd trasy.
Na samym dole przedniego panelu znajduje się trzecia grupa przycisków (od lewej):
• ‘Eksploruj’ – przycisk trójkątny z zaokrągleniem. Jego naciśnięcie powoduje przejście do domyślnego trybu eksploracji. Dłuższe przytrzymanie uruchomi funkcję „droga powrotna”,
• ‘Nagraj punkt orientacyjny’ – przycisk obustronnie zaokrąglony z wyraźną wypustką na środku. Jego naciśnięcie pozwala utworzyć punkt orientacyjny i nagrać jego głosowy opis. Przytrzymując go dłużej, rozpoczniemy tworzenie i nagrywanie trasy,
• ‘Idź do’ – przycisk trójkątny z zaokrągleniem. Naciskając go, możemy wybrać trasę, po której mamy być prowadzeni. Dłuższe przytrzymanie przycisku pozwoli na wybór celu, do którego mamy być prowadzeni.
W górnej części przedniego panelu (ponad pierwszą grupą przycisków) został umieszczony głośnik oraz mikrofon. Poza wymienionymi wyżej przyciskami, Trekker posiada jeszcze przełącznik włączania/wyłączania, który znajduje się w górnej części prawego boku. Ponadto w urządzeniu dostępne są jeszcze:
• złącze słuchawek (mini-jack) – na górnym zaokrąglonym boku,
• gniazdo karty SD oraz złącze USB – na lewym boku,
• złącze ładowarki oraz przycisk ‘Reset’ – na prawym boku,
• „uszko” na zamocowanie smyczy/paska na nadgarstek (w komplecie) – na dolnym boku urządzenia.
W komplecie znajduje się także specjalny głośniczek na kablu (mini-jack), który za pomocą klipsa możemy przypiąć do ubrania. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się jego stosowanie zamiast słuchawek, które w niektórych sytuacjach mogą nas odizolować od dźwięków otoczenia. Breeze możemy nosić i przechowywać w dołączonym futerale przypinanym do spodni lub zawiesić na ramieniu za pomocą dostępnego w komplecie paska.
[fot. shutterstock.com, Zdjęcie przedstawia Sukiennice i Rynek Główny w Krakowie, podpis: Urządzenie może nas informować również o mijanych obiektach – tzw. punktach POI. Mogą to być zabytki, budynki użyteczności publicznej, itp.]
SPACER Z TREKKEREM BREEZE
Po włączeniu Trekker wyemituje krótki dźwięk, po usłyszeniu którego musimy odczekać ok. 20 sekund na pełne uruchomienie się urządzenia. Następnie rozpocznie się poszukiwanie sygnału z satelitów GPS i ustalanie naszej pozycji. Może to zająć od kilkudziesięciu sekund do nawet kilku czy kilkunastu minut. W tym miejscu warto zaznaczyć, że jest to jak najbardziej normalne i zależy od wielu czynników, m.in. konfiguracji (układu) satelitów na niebie, zachmurzenia oraz tego, czy się poruszamy, czy też stoimy w miejscu (tutaj zalecane jest to drugie).
Gdy Breeze ustali naszą pozycję, poinformuje o tym głosowym komunikatem „GPS gotowy”. Następnie dowiemy się o nazwie miasta, ulicy i adresie, w pobliżu którego się znajdujemy. Informacje te Trekker pobiera z map znajdujących się na karcie pamięci SD. Urządzenie domyślnie uruchamia się w tzw. trybie eksploracji (‘Eksploruj’). Oznacza to że gdy rozpoczniemy spacer ulicą, Trekker będzie automatycznie informował nas o zbliżaniu się do kolejnego skrzyżowania (np. „trzy skrzyżowane drogi: ulica Ryszarda Berwińskiego po twojej lewej, ulica Głogowska na wprost i ulica Kanałowa po twojej prawej”). Jeśli skręcimy w lewo i przejdziemy kilkanaście metrów, to po chwili z głośnika usłyszymy: „na ulica Ryszarda Berwińskiego”. Jeśli w ustawieniach urządzenia wybierzemy wyższy poziom oznajmiania, w trakcie naszej wędrówki będziemy informowani również o mijanych obiektach – tzw. punktach POI (np. „PKO bankomat po twojej lewej”). Możemy także sami zażądać informacji o obiektach znajdujących się w pobliżu poprzez dłuższe przytrzymanie przycisku ‘Gdzie jestem’. Oprócz danych pochodzących z mapy, informowani jesteśmy również o zbliżaniu się do nagranych przez nas wcześniej punktów orientacyjnych.
Nagrywanie własnych punktów jest bardzo proste. Przykładowo, siedzimy na ławeczce i chcemy zapamiętać jej lokalizację. W tym celu wystarczy nacisnąć przycisk ‘Nagraj punkt orientacyjny’ i po sygnale dźwiękowym powiedzieć do mikrofonu np. „ławeczka” (długość opisu powinna się zmieścić w 4 sekundach). Jej pozycja wraz z informacją głosową zostanie zapisana. Od teraz, gdy następnym razem będziemy przechodzić w jej pobliżu usłyszymy sygnał dźwiękowy, a zaraz po nim zostanie odtworzona nagrana przez nas informacja głosowa: „ławeczka”. W ten sposób możemy oznaczać ważne dla nas miejsca.
[fot. shutterstock.com, Zdjęcie przedstawia łąkę, podpis: Urządzenie jest w stanie pomagać w nawigacji po obszarach nieobjętych mapą (siecią dróg), np. parkach, polach, lasach.]
Oprócz punktów orientacyjnych, za pomocą Trekkera mamy także możliwość nagrywania trasy, np. z przystanku tramwajowego do miejsca pracy. Podczas pierwszego przejścia i nagrywania nowej trasy może (choć nie musi) towarzyszyć nam osoba widząca – przewodnik, która pomoże przejść ją prawidłowo. Aby rozpocząć nagrywanie trasy, znajdując się na przystanku tramwajowym, przytrzymujemy dłużej przycisk ‘Nagraj punkt’. Zostaniemy poproszeni o wypowiedzenie opisu trasy (maksymalnie 4 sekundy), np. „przystanek do pracy”, i możemy ruszać w drogę. Podczas przebywania trasy, urządzenie rejestruje kolejne ulice, po których idziemy oraz zakręty, na których skręcamy. O procesie nagrywania trasy informują nas krótkie piknięcia, wydawane w 30-sekundowych odstępach. Gdy dojdziemy na miejsce, wystarczy ponownie dłużej przytrzymać przycisk ‘Nagraj punkt’, a następnie potwierdzić zakończenie nagrywania trasy klawiszem wyboru. Trasa „przystanek do pracy” zostanie zapisana. Od tej chwili, gdy zechcemy być prowadzeni tą trasą, naciskamy przycisk ‘Idź do’ i, poruszając się pomiędzy zapisanymi trasami (strzałki lewo/prawo), potwierdzić jej wybór przyciskiem ‘Wybierz’. Urządzenie rozpocznie prowadzenie nas dokładnie po nagranej przez nas trasie, informując nas o ulicach, na których się znajdujemy oraz skrzyżowaniach, na których powinniśmy skręcić. Jeśli zboczymy z drogi, Trekker poprosi nas o powrót i poprowadzi do najbliższego punktu, znajdującego się na właściwej trasie. Gdy dotrzemy na miejsce, zostanie odtworzony sygnał dźwiękowy oraz komunikat „Jesteś u celu”. Istnieje również możliwość prowadzenia po zapisanej trasie, ale w przeciwnym kierunku (w naszym przykładzie z miejsca pracy na przystanek tramwajowy).
Ciekawą funkcją, która może okazać się szczególnie przydatna w sytuacji, gdy zupełnie zabłądzimy, jest ‘Droga powrotna’. Wystarczy przytrzymać dłużej przycisk ‘Eksploruj’, a Breeze rozpocznie prowadzenie po całej przebytej trasie od momentu ostatniego włączenia urządzenia (dotyczy to jednak ostatniego odcinka przebytego pieszo, a więc bez części przebytej w pojeździe).
Warto wspomnieć, że urządzenie jest w stanie pomagać w nawigacji po obszarach nieobjętych mapą (siecią dróg), np. parki, pola, lasy. Gdy znajdziemy się w takim miejscu, usłyszymy komunikat „Wyjście na otwartą przestrzeń”. Wówczas prowadzenie do punktu odbywa się w linii prostej, a kierunek do niego określany jest w systemie zegara („na godzinie 12” – czyli przed nami, „na godzinie 6” czyli za nami itd.).
Trekker Breeze potrafi także samodzielnie wyznaczyć trasę do nagranego przez nas punktu orientacyjnego, obiektu w bazie punktów POI lub konkretnego adresu. W tym celu wystarczy dłużej przytrzymać przycisk ‘Idź do’, a następnie z listy zapisanych punktów orientacyjnych wybrać cel lub wpisać adres. Podczas wpisywania adresu jesteśmy kolejno proszeni o wybór województwa, wpisanie miasta, nazwy ulicy oraz numeru domu. Breeze zapyta nas, czy będziemy poruszać się pieszo czy w pojeździe (samochodzie). Po wybraniu trybu, rozpoczyna się prowadzenie. Wygląda ono prawie tak samo, jak opisane powyżej prowadzenie po nagranej trasie z tą różnicą, że to Trekker wyznacza (z reguły najkrótszą lub najszybszą) trasę.
[fot. shutterstock.com, Zdjęcie przedstawia wnętrze autobusu, podpis: Dzięki istnieniu opcji trybu samochodowego, Breeze może służyć pomocą podczas korzystania z komunikacji miejskiej]
BREEZE W TRAMWAJU, AUTOBUSIE LUB SAMOCHODZIE
Oprócz nawigacji pieszej Trekker Breeze może być używany w pojazdach. Gdy poruszamy się np. autobusem, urządzenie na podstawie analizy prędkości samo „domyśla się”, że znajdujemy się w pojeździe i odpowiednio zmienia swój sposób działania.
I tak, podczas eksploracji nie będziemy informowani o pełnym opisie układu zbliżającego się skrzyżowania, a jedynie o samej nazwie mijanych przecznic. Ponadto, jadąc samochodem, nie ma możliwości nagrywania własnej trasy (dotyczy ona tylko trybu pieszego) ani nawigacji po już nagranych trasach. Bez problemu możemy natomiast korzystać z wyznaczania trasy do punktu. Należy jednak pamiętać, aby przed rozpoczęciem prowadzenia do celu wybrać tryb zmotoryzowany (dłuższe przytrzymanie przycisku ‘Wybierz’).
Dzięki istnieniu opcji trybu samochodowego, Breeze może więc stanowić alternatywę dla dedykowanych urządzeń do nawigacji samochodowej, a także służyć pomocą podczas korzystania z komunikacji miejskiej.
[fot. bookwrmbry, Zdjęcie przedstawia młodego psa, podpis: Opisywane urządzenie nie zastąpi białej laski czy psa przewodnika. Może jedynie wspomagać orientację]
MAP MANAGER
Na płycie CD dostępnej w komplecie znajdziemy oprogramowanie Map Manager. Służy ono do zarządzania danymi w Trekkerze z poziomu komputera PC, do którego jest podłączony. I tak umożliwia ono m.in.:
• zarządzanie mapami – wgrywanie/usuwanie zestawów map z różnych rejonów świata,
• wykonywanie kopii zapasowej danych zawartych na karcie SD w urządzeniu – w szczególności zapisanych własnych punktów orientacyjnych oraz tras,
• wgrywanie do Trekkera punktów uzyskanych od innych osób,
• wgrywanie do urządzenia zestawów punktów w formacie GPX.
INFORMACJE DODATKOWE
• Trekker Breeze jest urządzeniem opartym na specjalnie dostosowanym systemie Windows CE i jako taki sprzęt jest wykrywany w chwili podłączenia go do komputera PC za pomocą kabla USB. Świadczy o tym również konieczność instalacji oprogramowania ActiveSync przed instalacją Map Managera.
• Komunikaty odczytywane są przez syntezator mowy Nuance Agata.
• Wyglądem (kolorystyka, przyciski, użyte materiały) oraz sygnałami dźwiękowymi urządzenie nawiązuje do innych produktów firmy HumanWare takich, jak Victor Reader Stream czy BrailleNote.
• Dostawcą map do Breeze jest firma Navteq.
• W urządzeniu zastosowano jeden z najbardziej popularnych odbiorników GPS, opartych na chipsecie Sirf Star III. Zapewnia to przyzwoitą dokładność ustalanej pozycji GPS. W sprzyjających warunkach może ona wynosić nawet mniej niż 10 m.
• Aktualna wersja spolszczenia Trekkera Breeze zawiera jeszcze trochę błędów (głównie w komunikatach), jednak polski dystrybutor (Harpo) pracuje nad ich poprawieniem.
TREKKER BREEZE A INNE SYSTEMY NAWIGACJI SATELITARNEJ DLA NIEWIDOMYCH
Na rynku dostępnych jest kilka rozwiązań GPS, przeznaczonych dla osób z dysfunkcją wzroku, z którymi można porównać Trekkera.
Pod względem wyglądu i jednobryłowej budowy najbliżej mu do Nawigatora. Polski produkt oferuje co prawda większe możliwości, jeśli chodzi o ilość dostępnych informacji (np. szerokość i długość geograficzna, dokładny czas czy kierunek poruszania się), jednak w przeciwieństwie do Breeze’a nie umożliwia wyznaczania trasy i prowadzenia po siatce ulic pod konkretny adres. Funkcjonalność tą zapewniał WayFinder Access, niestety rozwiązanie to jest już wycofywane z rynku, a ponadto wymagało łączenia się z Internetem, co generowało dodatkowe koszty.
Na wydatki nie naraża natomiast darmowa nawigacja dla udźwiękowionych komórek o nazwie Loadstone GPS. Możliwościami zbliżona jest do Nawigatora, wymaga jednak posiadania odpowiedniego telefonu komórkowego, programu udźwiękawiającego oraz najlepiej zewnętrznego odbiornika GPS, których zakup niewątpliwie kosztuje.
Na tle wspomnianych rozwiązań Trekker Breeze przedstawia się więc jako urządzenie godne polecenia, proste w obsłudze, oferujące przyzwoite możliwości, choć cena – ok. 3500 zł – nie zadowoli wszystkich potencjalnych użytkowników.
Warto zwrócić uwagę, że wszystkie rozwiązania GPS dla niewidomych stanowią jedynie dodatkową pomoc w. nawigacji. Nie zastępują one białej laski czy psa przewodnika. Nie można również nie uwzględnić ograniczeń płynących z dokładności systemu GPS. Maksymalnie dziesięciometrowe przybliżenie powoduje, że zadaniem tego typu rozwiązań jest zaprowadzenie nas w pobliże wybranego miejsca, a nie koniecznie idealnie pod same drzwi.
Pomimo swoich ograniczeń, systemy nawigacji ciągle się rozwijają. Nie ulega więc wątpliwości, że urządzenia takie, jak Trekker Breeze mogą coraz efektywniej pomagać osobom niewidomym i niedowidzącym w samodzielnym poruszaniu się i orientacji przestrzennej
[fot. shutterstock.com, Zdjęcie przedstawia białą laskę]
*Mikołaj Rotnicki (ur. w 1980 r.) – absolwent Wydziału Zarządzania na Akademii Ekonomicznej (dziś Uniwersytet Ekonomiczny) w Poznaniu, ze specjalnością Transport i Logistyka. Jest osobą słabowidzącą – choroba Stargardta. Pracuje jako konsultant w firmie wdrażającej systemy informatyczne. Brał udział w dostosowaniu systemu SAP do potrzeb osób niewidomych i słabowidzących. Współtwórca aplikacji Ginger Blu – komórkowego rozkładu jazdy komunikacji miejskiej dla niewidomych. Autor i redaktor serwisu internetowego www.sixdots.pl. Ponadto, jako tyflospecjalista udziela porad osobom z dysfunkcją wzroku w poznańskim Komputerowym Punkcie Konsultacyjnym, prowadzonym przez Wielkopolskie Stowarzyszenie Niewidomych.
Partnerzy
