Dyktafony japońskiej firmy Olympus cieszą się od lat dużą popularnością wśród osób z dysfunkcją wzroku. Dzieje się tak między innymi dlatego, że część modeli tej marki wyposażana jest w przewodnik głosowy, umożliwiający bezwzrokową obsługę urządzeń. Wiele lat temu Olympus w porozumieniu z organizacjami dla niewidomych wypracował pewne standardy, które projektanci uwzględniają w co raz to nowszych produktach. Olympus jest przykładem jednej z nielicznych firm, która, produkując sprzęt dla rynku masowego, bierze pod uwagę potrzeby osób niepełnosprawnych.
Adam Ostrowski*
Do niedawna przewodnik głosowy oparty był na „samplach”, czyli nagranych komunikatach przypisanych i odtwarzanych po wskazaniu albo wybraniu jakiejś funkcji. Dziś chcę zwrócić Państwa uwagę na dwa modele, w których do ich udźwiękowienia zastosowano syntezator TTS.
Modele DM-3 oraz DM-5 zostały zaprojektowane jako coś więcej, niż tylko wysokiej klasy dyktafony cyfrowe. Posiadają one cechy zarówno dyktafonu, jak i dość wszechstronnego odtwarzacza plików dźwiękowych, a nawet zdjęć. Zaimplementowany w obu modelach syntezator mowy Vocalizer umożliwia wygodne zarządzanie funkcjami sprzętu i, w przeciwieństwie do modeli udźwiękowionych samplami, pozwala usłyszeć nazwy plików, datę, czas i szereg innych do tej pory nieudźwiękowionych informacji. Model DM-5 może być również odtwarzaczem formatu DAISY oraz lektorem plików tekstowych w jedenastu językach, w tym polskim.
Olympus przyzwyczaił nas do bardzo dobrych gatunkowo materiałów użytych do produkcji. Obudowy są zwarte, wykonane z metalu oraz wysokiej jakości tworzyw. Wyraźnie oznaczone i ergonomicznie rozmieszczone przyciski i gniazda sprawiają, że obsługa tych urządzeń jest wygodna. Ze zmian odróżniających DM-3 i DM-5 od poprzednich modeli, poza wspomnianą już syntezą mowy oraz funkcjonalnością odtwarzacza plików, na uwagę zasługują kolorowy, 2,2-calowy wyświetlacz umożliwiający oglądanie zdjęć, zastosowanie dedykowanego, litowo-jonowego akumulatora, dołączenie do zestawu ładowarki sieciowej oraz zmiana rozkładu i wielkości klawiszy.
W pudełku znajdziemy: dokumentację papierową w wielu językach, dyktafon, akumulator, pasek na rękę, etui na sprzęt, douszne słuchawki stereo, kabel USB do połączenia z komputerem, ładowarkę sieciową oraz płytę z oprogramowaniem Olympus Sonority.
Wygląd i funkcjonalność
Kształtem dyktafony tej serii przypominają telefon komórkowy. Z uwagi na zastosowanie większego, kolorowego wyświetlacza, są nieco szersze od pozostałych modeli. W górnych narożnikach, pod metalową maskownicą umieszczono stereofoniczny mikrofon, na środku czołowej ścianki, pomiędzy lewym i prawym mikrofonem umieszczono gniazdo mini Jack, umożliwiające podłączenie zewnętrznego mikrofonu oraz będące równocześnie wejściem liniowym.
Na lewej ściance, patrząc od góry, znajdziemy gniazdo mini Jack do podłączenia słuchawek, a niżej, pod osłoną w formie odchylanej klapki – gniazdo kart pamięci MicroSD. Na prawej ściance (również patrząc od góry), znajdziemy mały przycisk oznaczony wypukłą kropką, który służy do wyszukiwania plików komendami głosowymi, należy go wcisnąć i przytrzymać, a następnie wypowiedzieć tytuł albo kategorię pliku. Po zwolnieniu przycisku nastąpi wyszukiwanie. Poniżej znajdziemy troszkę większy, oznaczony wypukłą kreską, przesuwany klawisz włącznika oraz blokady klawiszy. Identycznie jak w starszych modelach, przesunięcie go w dół powoduje uruchomienie dyktafonu, kolejne przesunięcie w dół i przytrzymanie wyłącza urządzenie, zaś przesunięcie w górę blokuje klawiaturę.
W dolnym, prawym rogu zlokalizowane są otwory umożliwiające zamocowanie paska na rękę.
Na dolnej ściance znajduje się gniazdo mini USB, służące do połączenia z komputerem, oraz okrągłe gniazdo ładowarki sieciowej.
Tylnia ścianka wyposażona jest w cztery małe, gumowe nóżki, znajduje się na niej perforowana powierzchnia osłony głośnika oraz zasuwana klapką komora akumulatora.
Panel przedni, w górnej części zawiera diody sygnalizacyjne, poniżej znajduje się kolorowy wyświetlacz. Pod jego dolną krawędzią znajdziemy trzy małe przyciski umieszczone od lewej do prawej, kolejno: gładki – F1, środkowy – oznaczony wypukłą kropką – F2 i prawy – oznaczony dwiema wypukłymi kropkami – F3. Nieco niżej znajdziemy dwa większe, wąskie klawisze. Lewy to ‘Stop’, prawy zaś, dodatkowo oznaczony wąską szczeliną biegnącą przez jego środek, to przycisk ‘Record’, uruchamiający nagrywanie.
Poniżej, w dolnej części panelu przedniego, znajduje się owalny manipulator. Jest on znakomicie wyczuwalny po obrysie, a dodatkowo posiada cztery wypukłe kreski oraz również wypukły, owalny przycisk środkowy.
Funkcje
Dyktafon
Podobnie jak w innych modelach Olympusa, folder dyktafonu posiada pięć podkatalogów (A do E), służących do segregowania nagrań. Ich nazwy mogą zostać zmienione przez użytkownika. Za pomocą menu zmiany nazwy folderów można dokonać wyboru z listy propozycji, np. samochód, samolot, konferencja, wykład, praca, telefon itp.
Jakość rejestrowanego dźwięku jest znakomita i do zastosowań amatorskich w zupełności wystarczająca. Mamy do dyspozycji szereg trybów i ustawień dobrze znanych użytkownikom sprzętu tej marki: trzy czułości mikrofonu, poziom nagrywania regulowany ręcznie albo automatycznie, technologię wirtualnego mikrofonu, która pozwala nagrywać normalnie, w poszerzonym stereo, albo tylko w bezpośrednim sąsiedztwie mikrofonów, filtr niskich częstotliwości. Jest również możliwość zapisania zestawu parametrów tak, aby później szybko wybrać oczekiwaną charakterystykę warunków zapisu.
W ‘Menu nagrywania’ znajdują się następujące funkcje:
ustawianie czułości mikrofonu – wysoka, średnia, niska,
ustawienie trybu nagrywania: PCM (44,1 kHz oraz 48 kHz), MP3: ( 128, 192, 256 oraz 320 kbPs), WMA ( HQ, SP, LP, STXQ, STHQ, STSP) – tryby te oznaczają różną jakość zapisywanego materiału – te, które zawierają w nazwie „ST” zapisują dźwięk stereo, pozostałe rejestrują dźwięk mono,
ustawienie poziomu nagrywania – pozwala wybrać automatyczną albo manualną kontrolę wysterowania zapisu,
ustawienie zoomu mikrofonu (wyłączony, zoom, wąski zakres, szeroki zakres – wide) – dzięki tym ustawieniom możemy zadecydować, czy mikrofony będą wyłapywać dźwięki kierunkowo z dużej odległości, czy w szerszej perspektywie,
ustawienie filtra niskich częstotliwości (włączony, wyłączony),
ustawienie VCVA – po uruchomieniu funkcji VCVA, dyktafon włączy nagrywanie, gdy wychwyci głośny, wyraźny dźwięk; przejdzie w tryb pauzy, gdy natężenie dźwięku spadnie; wznowi zapis, gdy mikrofony wychwycą dźwięki o wystarczającym natężeniu (czułość systemu można regulować w zależności od potrzeb i oczekiwanej głośności dźwięków, jakie mają wzbudzać wznawianie zapisu),
ustawienie rodzaju nagrania – trzy fabrycznie predefiniowane zestawy (dyktowanie, spotkanie, konferencja, w przypadku których zapis realizowany jest do formatu WMA, a zmianie ulega czułość systemu, dostosowując się do odległości, z jakiej będziemy nagrywać) oraz trzy pozycje do samodzielnego zdefiniowania (po ustawieniu oczekiwanych parametrów czułości, formatu i trybu, możemy zapisać je pod pozycją 1, 2, 3 i szybciej przełączać się pomiędzy nimi, choć niestety nie jesteśmy w stanie przeglądać parametrów tych zestawów w przyszłości, gdyż po wejściu w podgląd ustawień zaprogramowanych są one widoczne na ekranie, ale nie są wypowiadane),
ustawienie nagrywania z timerem – umożliwia zaprogramowanie daty, czasu rozpoczęcia, cykliczność, zakończenia nagrywania, wybranie folderu, do którego nagranie zostanie zapisane, kategorię, jakość materiału wyjściowego. Do dyspozycji mamy trzy zestawy, pod każdym z nich można zdefiniować inne parametry – aby uruchomić któryś z nich, należy zatwierdzić wybór klawiszem F2, a dyktafon uruchomi się i rozpocznie nagrywanie o podanej godzinie,
ustawienie nazwy folderów – zmiana nazwy z literowej na dowolną kategorię, wybraną z dostępnej listy.
Za pomocą klawisza F3 z niemal każdego miejsca można wywołać menu podręczne. Znajdujemy w nim szybki dostęp do ustawień nagrywania, odtwarzania, pliku, funkcji kasowania i innych. W menu ‘Ustawień pliku’ możemy przypisać mu kategorię, włączyć funkcję ochrony pliku, by zabezpieczyć go przed przypadkowym skasowaniem, znajdziemy możliwość przeniesienia pliku w dowolne miejsce w pamięci wewnętrznej albo na kartę.
Funkcja podziału pliku daje możliwość cięcia plików na części dowolnej wielkości. Żeby jej użyć, należy zatrzymać odtwarzanie w miejscu cięcia, przejść do menu podręcznego, a następnie w ‘Ustawieniach pliku’ wybrać polecenie ‘Podziel plik’ i ‘Podziel w tym miejscu’. Podział możliwy jest dla formatów PCM oraz MP3. Akcja ‘Właściwości’ pozwala odczytać dane o pliku, jego nazwę, datę utworzenia, wielkość, jakość, itp.
Funkcjonalność odtwarzacza
Menu ‘Muzyka’, pozwala na przeglądanie zbiorów na wiele sposobów. Możemy wybrać widok całej zgromadzonej fonoteki, posegregować ją albumami, wykonawcami, tytułami, itp. Jeśli tylko w umieszczonych w odtwarzaczu plikach są prawidłowo wprowadzono tagi z informacjami, przeglądanie oraz odsłuchiwanie muzyki jest wygodne i przyjemne.
‘Menu odtwarzania’ zawiera następujące pozycje:
ustawienia eliminowania szumów (wysokie, niskie, wyłączone),
ustawienia Euphony (power, natural, szeroki zakres oraz wyłączenie funkcji) – rodzaj korektora zmieniającego charakterystykę odsłuchu w zależności od potrzeb,
ustawienie filtra głosowego (funkcja ta wycina tło eksponując, mowę),
ustawienie powtarzalnego odtwarzania (pozwala zapętlić odgrywanie pojedynczego pliku albo całej listy plików),
ustawienie losowego odtwarzania (pozwala wybrać, czy pliki mają być odtwarzane w kolejności czy przypadkowo),
ustawienie prędkości odtwarzania (pozwala regulować szybkość w zakresie od 50% do 200%, ze skokiem co 10%, od 200% do 400%, ze skokiem co 20% i od 400% do 600%, ze skokiem co 50%, przy czym wartość 100% to standardowa prędkość odtwarzania) – funkcja zmiany prędkości może być przypisana do jednego z programowalnych klawiszy funkcyjnych, dzięki czemu można
szybko regulować ten parametr w trakcie odsłuchiwania. Mankamentem dla mnie jest fakt, że ustawiona szybkość odnosi się do wszystkich typów plików,
ustawienia interwału dla przeskakiwania (w tym miejscu możemy ustalić, oddzielnie dla przeskakiwania w przód i tył skoki o: cały plik, 10 sekund, 30 sekund, 1 minutę, 5 minut, 10 minut),
ustawienia typu odtwarzania (możliwość zapisania pięciu zestawów parametrów odtwarzania – niestety, zestaw zapisywanych parametrów nie uwzględnia szybkości odtwarzania i – podobnie jak w przypadku definiowania zestawów dla nagrywania – przeglądanie zapisanych wartości nie jest udźwiękowione),
‘podcast’ – to jedynie odrębny folder do przechowywania tego typu plików, nie posiada on żadnych dodatkowych funkcji.
Odtwarzacz książek audio
W tym miejscu mamy do dyspozycji foldery ‘Audible’, ‘Książka audio’ oraz (dostępne wyłącznie w modelu Olympus DM-5) pozycje ‘DAISY i ‘Tekst audio’.
Po wejściu do menu ‘Książka audio’, w menu podręcznym znajdziemy dodatkową pozycję: ‘Menu książki’. Możemy tu zdefiniować, czy wciskanie strzałek ‘w lewo’ i ‘w prawo’ ma nas przenosić o frazę, zakładkę, sekcję, stronę, a także wybrać zestaw znaków (ANSI, UTF8, UTF16). Polskie znaki diakrytyczne w plikach tekstowych odczytywane są prawidłowo tylko w przypadku, gdy ustawimy UTF8 oraz wgramy do odtwarzacza pliki *.TXT z takim właśnie kodowaniem.
Odtwarzacz DAISY, według danych producenta, jest zgodny z najnowszymi specyfikacjami tego standardu. Publikacje tego typu wgrywamy w osobnych folderach do katalogu DAISY. Po wejściu do odtwarzacza, uzyskujemy listę publikacji, z której wybieramy tę, która nas interesuje. Możemy odtworzyć ją w całości, przewijać do przodu i tyłu oraz, za pomocą klawisza F1, wyświetlić spis treści, wybrać z listy tytuł rozdziału i przejść do niego. Niestety, w tym miejscu dość często udawało mi się zawiesić Olympusa. Nie potrafię stwierdzić, czy problem wynika z błędów odtwarzacza, czy leży po stronie źle utworzonej publikacji DAISY. Czasem udaje się przejść do wybranego odcinka, innym razem następuje trzykrotne „piśnięcie” i sprzęt przestaje reagować – pomaga tylko wyjęcie baterii.
Folder ‘Audible’ służy do przechowywania nagrań tego formatu, nie posiada specyficznych ustawień.
Folder ‘Książka audio’, niestety – jak nazwa wskazuje – umożliwia umieszczenie w nim tylko jednej książki w formacie audio. Jeśli w dedykowanym folderze umieścimy więcej książek, nawet gdy wgramy je do podfolderów, po wejściu do ‘Książki audio’ podział na odrębne tytuły nie będzie widoczny. Pliki zostaną wymieszane i poukładane w kolejności alfabetycznej. Rozwiązaniem tego problemu jest umieszczanie książek MP3 w folderze ‘Muzyka’. Tam, dzięki możliwości segregowania zbiorów na wiele sposobów, będziemy mogli sprawnie poruszać się po nawet bardzo zasobnej bibliotece.
Tekst audio
Olympus DM-5 posiada funkcję zamiany tekstu na mowę, dzięki czemu możliwe jest skopiowanie zwykłych plików tekstowych z komputera do odtwarzacza i odsłuchiwanie ich mową syntetyczną. Funkcja ta budziła spore zainteresowanie wśród osób niewidomych – dzięki niej model DM-5 stał się konkurentem dedykowanych niewidomym odtwarzaczy, takich jak E-Lektor, Czytak plus, Milestone 312, Victor czy BookSense. Olympus zwycięża w kategorii cenowej, jest najtańszym udźwiękowionym odtwarzaczem z funkcją zamiany tekstu na mowę. Można jeszcze przyznać mu laur zwycięzcy w kategorii ‘ilości obsługiwanych języków’. Użyteczność tej funkcji jest jednak dość mizerna i w pozostałych kategoriach lektorskich DM-5 pozostaje zdecydowanie w tyle.
Podstawowym mankamentem czytania tekstów przez Olympusa jest jakość dźwięku generowanej mowy. O ile podczas poruszania się po menu, głos syntezatora jest czysty i przyjemny, to po uruchomieniu odczytu pliku tekstowego jakość dźwięku zdecydowanie się pogarsza. Mowa jest zrozumiała, jednak czytanie dłuższych tekstów może być męczące dla ucha.
Kolejny problem, to zdecydowanie zbyt długie pauzy między akapitami. Tekst nie jest czytany płynnie, co jakiś czas pojawia się dłuższa cisza. Zwiększenie szybkości odczytu nie poprawia płynności.
Nie ma tu również funkcji ułatwiających nawigację po tekście. DM-5 zapamiętuje jedynie miejsce, w którym przerwaliśmy czytanie i przy kolejnym uruchomieniu czytania danego pliku rozpoczyna od tego miejsca. Nie pozwala jednak wstawić większej ilości zakładek. Poruszanie się po dużych plikach również nie jest zbyt wygodne, przeskok o dłuższy fragment tekstu wymaga od użytkownika dużej cierpliwości.
Przeglądarka zdjęć
Kolejną funkcją modeli DM-3 i DM-5 jest możliwość oglądania zdjęć w formacie JPG. Na fotografie przeznaczony jest odrębny folder. Z perspektywy użytkownika niewidomego, funkcja ta jest bez znaczenia, ogólnie jednak użytkownicy mają możliwość przechowywania w swoich odtwarzaczach ulubionych zdjęć i przeglądania ich, gdy przyjdzie im na to ochota.
Dziennik audio
Do nowości, które pojawiły się w tej serii dyktafonów, można z pewnością zaliczyć ‘Dziennik audio’. Jest to kalendarz umożliwiający zapisywanie notatek głosowych pod konkretnymi datami, ustawianie alarmów, przypomnień itp. Kalendarz jest udźwiękowiony, osoba niewidoma może zeń z powodzeniem korzystać, niestety aplikacja działa bardzo wolno, co może zniechęcić. Po wykonaniu ruchu strzałką, należy odczekać dłuższą chwilę, aby usłyszeć datę, przy której się znaleźliśmy. Po uruchomieniu ‘Dziennika audio’, o ile w urządzeniu prawidłowo ustawiono datę i czas, znajdziemy się w widoku dat, gdzie zaznaczony będzie aktualny dzień. Poruszając się w prawo i lewo, przechodzimy do kolejnego albo poprzedniego dnia. Strzałki ‘w górę’ i ‘w dół’ przemieszczają nas o tydzień wstecz i w przód. Jeśli dla dnia, na którym się zatrzymamy zostało przypisane jakieś zdarzenie, usłyszymy: „Masz harmonogram…” Jeśli pod datą nie zapisano jeszcze nic, usłyszymy tylko datę i miesiąc – bez nazw dni tygodnia. Jeśli chcemy ustawić alarm, przypomnienie dla konkretnej daty, wybieramy z menu ‘Dziennik audio’ i wciskamy F3, aby wywołać menu podręczne. Pierwsza pozycja to ‘Menu dziennika’. Po potwierdzeniu albo rozwinięciu podmenu strzałką w prawo i potwierdzeniu na pozycji ‘Nowy’, pojawia się formularz, w którym znajdziemy: datę, czas rozpoczęcia, czas zatrzymania, powtarzanie (raz, codziennie, co tydzień, co miesiąc, co roku), słowo kluczowe: (brak, partner, dzieci, urodziny, spotkanie, notatka, telefon, praca i wiele innych), mówione słowo kluczowe, alarm (brak, 1, 2 oraz 3).
Aby ustawić datę inną niż bieżąca, potwierdzamy na pozycji data i ustawiamy oczekiwaną datę. Jest ona w formacie rok – miesiąc – dzień, w górę zmieniamy rok do przodu, w prawo przechodzimy do miesiąca, kolejny krok w prawo – do dnia. W górę i dół ustawiamy prawidłową datę. Wskazania datownika będą odczytywane automatycznie, jednak dzieje się to ze sporym opóźnieniem.
Podobnie ustawiamy czas, tu jednak ‘lewo’ i ‘prawo’ zmienia modyfikację pomiędzy godziną oraz minutą, ‘w górę’ i ‘w dół’ przestawia parametr czasu. Kończymy, wciskając środkowy przycisk manipulatora. Aby dodać mówione słowo kluczowe, należy zatrzymać się w formularzu na tej właśnie pozycji, wcisnąć klawisz ‘Rekord’ i nagrać notatkę głosową, a na koniec wcisnąć ‘Stop’.
Gdy ustawimy już wszystko co trzeba, zatwierdzamy formularz klawiszem F2. Dane zostaną zapisane pod wybraną datą, a jeśli ustawiliśmy alarm, zostaniemy poinformowani o wydarzeniu ustalonym dźwiękiem, w wybranym dniu i o ustalonej godzinie. Gdy usłyszymy dźwięk alarmu, przejdziemy do ‘Dziennika audio’, znajdziemy pod bieżącą datą informację „Masz harmonogram…”. Gdy potwierdzimy w tym miejscu wybór, wejdziemy w harmonogram dnia, gdzie możemy przejrzeć zapisane zdarzenia. Poruszając się po liście, usłyszymy np. „20.30 – urodziny”, jeśli potwierdzimy w tym miejscu, przejdziemy do formularza, a poruszając się po nim, usłyszymy wszystkie parametry, które przypisaliśmy do tego zdarzenia – a jeśli nagraliśmy dla niego notatkę głosową, zostanie ona odtworzona. W menu podręcznym pod klawiszem F3, znajdziemy możliwość dodania nowego, edytowania istniejącego oraz kasowania pojedynczych i wszystkich zdarzeń kalendarza. Bolączką ‘Dziennika audio’ jest bardzo wolne działanie, cierpliwym może się ta funkcja czasami przydać.
Właściwości ogólne urządzenia
W menu głównym ostatnią pozycją są ‘Właściwości’. W tym miejscu znajdziemy kilka grup ustawień (nagrywania, odtwarzania, wyświetlacza i dźwięku, systemowe). Za pomocą funkcji znajdujących się w tych grupach, dokonujemy szczegółowej konfiguracji naszego sprzętu.
Dwa pierwsze (odtwarzania i nagrywania) omówiłem wcześniej, dodam tylko, że ustawień funkcji dokonujemy z tego miejsca, zaś wchodząc do tych menu za pomocą klawisza F3, mamy jedynie możliwość aktywowania i wyłączenia poszczególnych funkcji.
W ‘Menu wyświetlacza i dźwięku’ możemy zmienić ustawienia podświetlania ekranu, ustawienia lampki LED, włączenia i regulacji głośności sygnałów dźwiękowych, czyli różnych piknięć, towarzyszących wykonywaniu poszczególnych czynności.
Wybór języka menu pozwala ustawić język naszego dyktafonu, w wersji firmware’u od numeru 1.10 znajduje się tu również język polski.
‘Ustawienie przewodnika głosowego’ pozwala włączyć i wyłączyć głosowy przewodnik oddzielnie dla menu oraz plików, ustawić prędkość mowy oraz jego głośność.
Kolejna funkcja, znajdująca się w tym menu, to ‘Ustawienie odtwarzania po alarmie’. Mamy tu trzy pozycje, każdą z nich możemy zdefiniować oddzielnie. Funkcji tej można użyć jako budzika, w formularzu parametrów możemy włączyć i wyłączyć jej działanie, zadecydować, czy alarm ma być jednorazowy, codzienny, czy powtarzać się co tydzień. ‘Czas rozpoczęcia’ pozwala ustalić godzinę alarmu. Dodatkowo można ustawić głośność, z jaką zostaniemy zaalarmowani, wybrać dźwięk spośród trzech alarmów albo ustawić sobie dowolny plik z pamięci wewnętrznej (lub karty pamięci), który zostanie odtworzony o ustalonej porze. Całość formularza należy zatwierdzić klawiszem F2.
Ostatnie podmenu właściwości urządzenia to ‘Menu systemowe’. Znajdziemy tu możliwość definiowania funkcji klawiszy F1 oraz F2, wyboru dokonujemy spośród proponowanej listy. Możemy tu wybrać używaną pamięć (wewnętrzną oraz kartę micro SD). Dostępna tu funkcja automatycznego wyłączania pozwala ustalić czas bezczynności, po jakim sprzęt wyłączy się automatycznie; ustawić godziny i daty. Ustawienia USB pozwalają wybrać, czy podłączamy zasilacz, łączymy z komputerem, bądź decydujemy się na wybór automatyczny, mieszany. Mamy tu również do dyspozycji opcję ‘USB Class’: Storage (tzn. pamięć masowa) oraz Composite (złożony), w którym to trybie nasz dyktafon może być zewnętrznym interfejsem audio komputera. Kolejna pozycja to ‘Reset’, pozwalający na szybki powrót do ustawień fabrycznych. Menu formatowania, jak sama nazwa wskazuje, pozwala formatować pamięć wewnętrzną oraz opcjonalnie kartę pamięci. Informacja o pamięci pozwala odczytać dane o użytej oraz dostępnej pamięci, w informacjach o systemie usłyszymy nazwę modelu, wersji firmware’u oraz numer seryjny naszego urządzenia.
Podsumowanie
Jak już wspominałem, model DM-5, dzięki zaimplementowanemu odtwarzaczowi formatu DAISY oraz możliwości odsłuchiwania zwykłego tekstu mową syntetyczną, może stawać w szranki ze sprzętem produkowanym specjalnie dla niewidomych, jak choćby Milestone 312 czy Booksense. Jak wypada na tle konkurencji? Kosztując niespełna 1000 zł, jest obecnie najtańszym z tego typu urządzeń.
Ci, którzy lubią otaczać się sprzętami eleganckimi, wykonanymi z solidnych materiałów, również będą usatysfakcjonowani. Zarówno sam dyktafon, jak i wszystkie dołączone akcesoria są wysokiej jakości i występują w dobrze dobranej kolorystyce. Niestety, nie zawsze można powiedzieć to samo o produktach specjalistycznych.
Olympus deklasuje konkurencję jakością i funkcjonalnością dyktafonu. Żaden z rywali nie posiada tylu funkcji, nastawów i możliwości związanych z rejestracją dźwięku. Obsługa jest prosta, a klawisze ergonomicznie rozmieszczone i na tyle dobrze wyczuwalne, że każda osoba niewidoma poradzi sobie bez trudu z ich obsługą.
Niestety, osoby które chciałyby kupić DM-5 głównie w celu czytania książek mogą się rozczarować. W tej dyscyplinie Olympus moim zdaniem wypada kiepsko i każde z urządzeń dedykowanych niewidomym robi to lepiej. W trakcie czytania tekstu mową syntetyczną, jakość dźwięku jest zła, głos jest charczący, a syntezator robi długie, irytujące pauzy. Problemem jest przemieszczanie się po tekście i brak możliwości wstawiania zakładek. Owszem, zapamiętuje on miejsce, w którym czytanie zostało przerwane i grzecznie wraca do tego momentu przy kolejnym otwarciu pliku, to jednak zbyt mało, aby uznać funkcję za praktyczną. Rozczarował mnie również fakt, że Olympus nie przewiduje posiadania w odtwarzaczu więcej niż jednej książki w formacie MP3. Folder dedykowany dla tego rodzaju publikacji nie respektuje podkatalogów i miesza odcinki w nich zawarte. Te wszystkie czynniki powodują, że modele DM-3 i DM-5 należy traktować głównie jako wysokiej klasy dyktafony cyfrowe. Pozostałe funkcje pozostawiają sporo do życzenia i są raczej mało istotnymi dodatkami.
Jeśli więc ktoś potrzebuje małego sprzętu, głównie do rejestrowania dźwięku o wysokiej jakości, wykładów, prelekcji, koncertów, dźwięków natury, będzie z omawianych dziś modeli w pełni zadowolony. Jako bonus otrzyma możliwość posłuchania ulubionej muzyki, książki, tekstu. Jeśli zaś potrzebuje sprzętu głównie do zadań lektorskich, Olympus go rozczaruje – w tym wypadku sugerowałbym raczej zakup któregoś ze specjalistycznych odtwarzaczy książek cyfrowych. Cały czas jednak liczę na to, że uda się namówić producenta, aby dopracował swoje dzieło. Kierunek oparcia przewodnika głosowego na syntezie jest, moim zdaniem, słuszny. Dało to – w przeciwieństwie do modeli udźwiękowionych samplami – dostęp do szeregu funkcji dotychczas milczących. Szkoda, że zamianie tekstu na mowę poświęcono tak mało uwagi. W gruncie rzeczy niewiele brakuje, by DM-5 stał się sprzętem uniwersalnym zarówno dla poławiacza dźwięków, studenta, biznesmena, jak i mola książkowego, osiągalnym w każdym sklepie z elektroniką i to za rozsądne pieniądze.
Dane techniczne:
Wymiary omawianych modeli dyktafonów: 113,6 x 45,6 x 15,2 mm (bez elementów wystających),
Waga: 98 g (z baterią),
Żywotność baterii litowo jonowej: nagrywanie – około 20 godzin w formacie MP3, odtwarzanie – 22 godziny przy odsłuchiwaniu przez słuchawki,
Wbudowana pamięć: DM-3 – 4GB pamięci Flash, DM-5 – 8GB pamięci Flash,
Pamięć zewnętrzna: gniazdo kart MicroSD/MicroSDHC,
Format zapisu: PCM (WAV)/MP3/WMA,
Format odtwarzania: PCM(WAV)/MP3/ WMA,
Odtwarzanie: wbudowany okrągły głośnik dynamiczny o średnicy 23 mm,
Kolor obudowy: DM-3 – srebrny; DM-5 – czarny.
* Adam Ostrowski ur. 1972, z wykształcenia masażysta, z zamiłowania entuzjasta nowych technologii, w szczególności tyfloinformatycznych. Poza pracą w zawodzie prowadzi firmę handlowo-usługową Rehabit, świadczącą usługi tyfloinformatyczne. Zaawansowany użytkownik oprogramowania Window-Eyes. Ma dwójkę dzieci, mieszka w Oleśnicy pod Wrocławiem.
