Firma Apple przyzwyczaiła już swoich wielbicieli do corocznego odświeżania swoich produktów. Równolegle wprowadzane są aktualizacje do oprogramowania, czyli systemów operacyjnych oferowanych w urządzeniach z logo nadgryzionego jabłka. Co ważne, nowości i zmiany dotyczą również funkcji ułatwień dostępu, z których korzystają m.in. osoby niewidome i słabowidzące. W niniejszym artykule postaram się przedstawić najważniejsze usprawnienia, a także odpowiedzieć na pytanie, czy warto aktualizować swoje iUrządzenia, aby móc z nich skorzystać już dziś.
Pierwsze informacje o nowościach, które znajdą się w najnowszych wersjach interesujących nas systemów operacyjnych pojawiają się oficjalnie najczęściej podczas czerwcowej konferencji WWDC, organizowanej przez Apple dla programistów (developerów). To podczas otwierającego konferencję wydarzenia, tzw. Keynote, szefowie firmy odkrywają karty i oficjalnie pokazują światu, jakie nowe funkcje zostaną wprowadzone w kolejnych wersjach systemów operacyjnych: iOS (dla urządzeń mobilnych iPhone i iPad), MacOS (dla komputerów stacjonarnych iMac i laptopów MacBook), WatchOS (dla zegarka Apple Watch) oraz TvOS (dla przystawki do telewizora Apple TV). Podczas trwającej cały tydzień konferencji odbywa się też najczęściej kilka sesji poświęconych dostępności (accessibility). To na nich właśnie przedstawiane są nowości w funkcjach dostępności, jakie trafią na iUrządzenia wraz z jesiennymi aktualizacjami systemów operacyjnych.
Nie inaczej było i tym razem – w 2017 roku. Inżynierowie Apple przedstawili kilka istotnych nowości, które mają jeszcze bardziej ułatwić osobom z różnymi niepełnosprawnościami korzystanie z komputerów i urządzeń mobilnych tej firmy.
Nowości dostępnościowe w systemie iOS
Wprowadzone funkcje zostały przygotowane z myślą o użytkownikach iPhone’ów oraz iPadów. Przyjrzyjmy się im bliżej.
Wykrywanie tekstu na zdjęciach
Można zapytać, po co osobie niewidomej aparat fotograficzny w smartfonie. Przecież i tak sama nie zrobi nim zdjęcia, a już na pewno nie będzie mogła go potem obejrzeć. Wbrew pozorom osoba niewidoma używająca iPhone’a czy iPada nie dość, że może samodzielnie wykonać zdjęcie, to jeszcze będzie w stanie je “obejrzeć”. Od samego początku, gdy tylko czytnik ekranu VoiceOver pojawił się w systemie iOS, bezwzrokowe robienie zdjęć stało się możliwe, ponieważ VoiceOver odczytuje kontrolki ustawień aparatu włącznie z przyciskiem robienia zdjęć. W kolejnych wersjach systemu dodawano informacje o wykrywaniu twarzy w kadrze podczas robienia zdjęć, a także informacje o jakości zrobionego zdjęcia (ostre, rozmazane itp.). Od pewnego czasu rozpoznawane są również sceny oraz obiekty na zdjęciach, np. plaża, ocean, trzy osoby, jedna uśmiechnięta.
W najnowszej wersji systemu iOS 11 wprowadzona została funkcja wykrywania tekstu na zdjęciach. Jeśli tylko na zrobionej fotografii znajduje się drukowany tekst, wówczas będzie możliwe odczytanie go za pomocą czytnika ekranu. Funkcja ta może okazać się bardzo przydatna, choćby w sytuacji, gdy zrobimy zdjęcie tablicy informacyjnej czy opakowania jakiegoś produktu. Jako że technologia ta jest nowością, trudno stwierdzić, jak będzie wyglądała sprawa dokładności rozpoznawania tekstu. A co za tym idzie, czy można już powiedzieć, że pozwala ona zamienić naszego iPhone’a w podręczny skaner dokumentów z funkcją OCR. Dlatego należy poczekać jakiś czas na rozpowszechnienie się jej wśród użytkowników.
Ulepszone opisy zdjęć
Jak wspomniałem powyżej, od jakiegoś czasu w iUrządzenia wbudowana jest funkcja rozpoznawania obiektów oraz scen na zrobionych zdjęciach. W najnowszej wersji systemu została ona ulepszona. Według zapewnień firmy Apple, mechanizmy sztucznej inteligencji oraz tzw. uczenia maszynowego mają teraz jeszcze dokładniej wykrywać i opisywać to, co znajduje się na zdjęciu. Funkcja może się przydać, gdy zrobimy kilka zdjęć podczas wakacyjnych wojaży, a potem będziemy chcieli, bez użycia wzroku, wybrać fotografię przedstawiającą interesującą nas scenę i udostępnić ją znajomym.
Większy tekst
Ta funkcja jest już dostępna w urządzeniach mobilnych Apple od kilku lat. Jednak tym razem inżynierowie postanowili rozszerzyć jej działanie. Zastosowanie opcji większego tekstu działa teraz także m.in. w Ustawieniach, Kontaktach, Telefonie, Pogodzie itp., a ponadto zostało ono poprawione w wielu innych aplikacjach systemowych. Także developerzy aplikacji zewnętrznych uzyskali dostęp do funkcji większego tekstu poprzez tzw. API. Dzięki temu systemowe ustawienia dużej czcionki zostaną zastosowane również w programach pobieranych z App Store, jeśli ich twórcy zastosują w nich tę funkcję. Większy tekst w nowej wersji ucieszy zatem osoby słabowidzące oraz seniorów, sprawiając, że informacje ekranowe będą bardziej czytelne.
Inteligentne odwrócenie kolorów
Opcja odwrócenia kolorów obecna jest w systemie iOS już od pierwszych jego wersji. Po jej włączeniu kolory ekranu zostają odwrócone – a prezentowany widok wyświetla tzw. negatyw. Oznacza to, że wszystkie elementy, które są białe, stają się czarne, te które są czarne, stają się białe, czerwony zmienia się w błękit, błękit zmienia się w czerwony itd. zgodnie z tzw. kołem kolorów. Dzięki temu np. wcześniej jasno świecące tło strony internetowej staje się ciemne i nie oślepia, a dotychczas ciemny tekst staje się jasny i jest bardziej czytelny. Minusem tego rozwiązania jest to, że odwróceniu ulegają wszystkie kolory wszystkich obiektów. Dotyczy to również fotografii, które w negatywie stają się nienaturalne w wyglądzie.
Aby rozwiązać ten problem, w najnowszej wersji systemu iOS wbudowano funkcję odwracania inteligentnego. Odwraca ona kolory jedynie elementów będących tekstem i tłem, pozostawiając kolorystykę np. zdjęć bez zmian.
Nowości dostępnościowe w systemie MacOS
Komputery stacjonarne iMac oraz laptopy MacBook również zostały zaopatrzone w nowe funkcje ułatwień dostępu dla osób z niepełnosprawnościami. Sprawdźmy, jakie udogodnienia wprowadza najnowsza wersja systemu MacOS (10.13) High Sierra.
Klawiatura dostępności
Inżynierowie firmy Apple wprowadzili to udogodnienie przede wszystkim z myślą o osobach z niepełnosprawnością ruchową. Dzięki wyświetlanej na ekranie komputera klawiaturze dostępności możliwa jest jego obsługa bez użycia klawiatury sprzętowej (fizycznej). Działa ona najlepiej np. w połączeniu z technologiami analizy ruchów głowy lub gałek ocznych. Osoba z niesprawnymi kończynami górnymi może w ten sposób pisać e-maile, surfować po stronach internetowych i korzystać z różnych aplikacji, wykorzystujących właśnie klawiaturę dostępności. Udogodnienie to przyda się również w przypadku, gdy awarii ulegnie klawiatura sprzętowa. W takiej sytuacji, klikając kursorem myszy na przyciskach jej ekranowego odpowiednika, będziemy mogli poradzić sobie z wykonaniem naszej pracy.
Napisz do Siri
Siri to inteligentny asystent głosowy wprowadzony początkowo do mobilnych urządzeń Apple jesienią 2011 roku. Mówi i rozumie już w kilkunastu językach. Niestety w dalszym ciągu nie jest dostępny w języku polskim. Od ponad roku Siri obecna jest też na komputerach Mac. W najnowszej odsłonie MacOS High Sierra wprowadzono nowy sposób komunikacji z asystentem – funkcję „Napisz do Siri”. Pozwala ona wpisywać polecenia do Siri, zamiast je wypowiadać. Funkcja ta może okazać się użyteczna, jeśli mówienie sprawia problem (np. osoby głuchonieme) lub gdy użytkownik nie chce, aby inni słyszeli, jakie polecenia wydaje Siri. Udogodnienie to dostępne jest także na urządzeniach mobilnych. Aby jednak użytkownicy znad Wisły mogli z niego skorzystać w swoim języku ojczystym, należy poczekać aż firma Apple uruchomi obsługę języka polskiego dla swojego asystenta głosowego.
Automatyczna zmiana języka i głosu VoiceOver
Na tę funkcję czekało wielu użytkowników komputerów Mac. Oczekiwania ich były tym bardziej niecierpliwe, tym bardziej uzasadnione, że omawiana funkcja w lepszy czy gorszy sposób została już wcześniej zaimplementowana w wielu czytnikach ekranu dla innych systemów operacyjnych. Doczekaliśmy się i automatyczna zmiana języka trafiła wreszcie na komputery z logo nadgryzionego jabłka. Działa ona w następujący sposób: jeśli VoiceOver wykryje język powiązany z czytanym tekstem, automatycznie przełączy się na inny głos i przeczyta ten tekst w odpowiednim języku. Dodatkowo głos używany przez VoiceOver dla określonego języka można wybrać i dostosować w Narzędziu VoiceOver. Np. jeśli zostanie dodany język francuski i dostosuje się dla niego głos, VoiceOver będzie używać tego francuskiego głosu podczas czytania każdego tekstu, który został oznaczony dla czytników ekranowych jako tekst w języku francuskim.
Opisy obrazów
/
Podobnie jak w najnowszej wersji iOS, również w MacOS wprowadzona została funkcja rozpoznawania tekstu oraz obiektów na obrazach. Po naciśnięciu odpowiedniego skrótu klawiszowego, VoiceOver przeczyta tekst znajdujący się na obrazie, nawet jeśli obraz ten nie zawiera adnotacji. VoiceOver może również powiedzieć użytkownikowi, czy na zdjęciu znajduje się drzewo, pies, czy też może są to cztery uśmiechnięte twarze.
Ulepszona obsługa dostępności w plikach PDF
Użytkownicy systemu MacOS w końcu doczekali się obsługi plików PDF z zaprogramowaną strukturą. VoiceOver zapewnia teraz lepsze odczytywanie tabel, list i formularzy w dokumentach PDF ze znacznikami (tzw. tagami ułatwień dostępu).
Usprawnienia funkcji powiększania ekranu Zoom
Słabowidzący użytkownicy komputerów stacjonarnych iMac oraz laptopów MacBook powinni docenić ulepszenia funkcji Zoom wprowadzone w najnowszej wersji systemu MacOS High Sierra. Jedną z nowości jest możliwość tymczasowego wyłączenia Zoomu oraz tymczasowego odłączenia widoku powiększenia od wskaźnika myszy lub klawiatury. Obie te funkcje realizowane są za pomocą przytrzymania odpowiednich skrótów klawiaturowych. Dodatkową nowością jest możliwość włączenia migania ekranu, gdy banner powiadomienia wyświetlany jest poza widokiem powiększenia.
Czy warto instalować nowe wersje systemów iOS oraz MacOS?
Opisane powyżej nowości we wprowadzonych jesienią wersjach systemów dla iUrządzeń mobilnych i stacjonarnych to kolejny krok naprzód w rozwoju funkcji ułatwień dostępu. Należy jednak zwrócić uwagę, że każdy nowy system operacyjny przeżywa tzw. “choroby wieku dziecięcego” i może zawierać błędy, również w obszarze dostępności. Dlatego użytkownicy mniej doświadczeni i przyzwyczajeni do poprawnego działania swoich jabłkowych urządzeń z dotychczasowymi wersjami systemów powinni rozważyć odłożenie w czasie ich aktualizacji do najnowszej wersji. Zwykle po kilku miesiącach, w następstwie zgłaszania przez bardziej doświadczonych użytkowników błędów, pojawiają się kolejne aktualizacje z poprawkami, które już śmielej mogą instalować mniej doświadczeni wielbiciele Maców. Jeśli natomiast liczymy się z możliwością występowania błędów i mimo to chcemy skorzystać z nowych funkcji ułatwień dostępu, zachęcam do instalowania nowych wersji już dziś.
