Ustawę o Niepełnosprawnych Amerykanach podpisano 26 lat temu. Czyniący to, prezydent George Bush, stwierdził, że w Ameryce żadna forma dyskryminacji nie będzie tolerowana ani wybaczana.
Żadne, nawet najlepsze prawo nie zmieni jednak sytuacji, jeśli grupy bezpośrednio nią zainteresowane pozostaną bezczynne. Ruchy self-adwokatów są bardzo popularne i silne w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. Jest to inicjatywa o bogatym podłożu historycznym. Największe i najbardziej aktywne są grupy self-adwokatów zrzeszające osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Self-adwokaci załatwiają swoje sprawy w urzędach, bankach, biorą czynny udział w akcjach społecznych, dialogu z instytucjami publicznymi, dbając o poszanowanie praw osób z niepełnosprawnościami. Ich rolą jest także działanie na rzecz wzmocnienia ruchu, m.in. poprzez dzielenie się swoimi doświadczeniami, edukowanie oraz wspieranie kolejnych self-adwokatów.
Obecnie możemy już mówić o rozszerzeniu się podobnych działań na całe środowisko osób z niepełnosprawnościami, a ruch self-adwokatów staje się coraz bardziej popularny także w Polsce. Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego zaangażowała się w promocję inicjatywy, realizując projekt wymiany doświadczeń ze Stanami Zjednoczonymi.
Życie osób z niepełnosprawnościami w Stanach Zjednoczonych nie jest oczywiście pozbawione problemów. W odpowiedzi na nasze pytania organizacje partnerskie przeprowadziły ankietę wśród amerykańskich self-adwokatów. Duża część odpowiedzi na pytanie: „Czy doświadczasz dyskryminacji w pracy?” jest niestety pozytywna. Większym optymizmem napawają wypowiedzi traktujące o tym, jak osoby z niepełnosprawnościami walczą o respektowanie swoich praw. Pośród głosów, będących odzwierciedleniem powszechnego przekonania o znaczeniu edukacji otoczenia, konieczności wypowiadania się głośno o swoich prawach wśród rodziny, znajomych, w pracy, ale również na konferencjach krajowych czy międzynarodowych i podczas spotkań z politykami, przebijają się też mało optymistyczne doświadczenia. Jedna z osób tak opisuje nieudaną próbę: „Szczerze mówiąc, już dłużej nie próbuję tego robić. Mówiąc głośno o swoich prawach, domagając się przysługujących mi dostosowań w miejscu pracy, stałem się bezrobotny. Prawo, które ma mnie chronić, nie jest w stanie tej ochrony zapewnić, jeśli nie wesprą mnie moi współpracownicy, ponieważ sami martwią się o własne bezpieczeństwo.”
Na naszej stronie internetowej www.firr.org.pl znajdują się webinaria i filmy, zrealizowane we współpracy z amerykańskimi organizacjami self-adwokatów. Zapraszamy m.in. do poznania historii czworga młodych Amerykanów. Alyssa Mills, Monica Cooper, Bill Lucero i Calvin Mykl Cook w krótkich filmach, nagranych specjalnie dla nas, opowiadają o swojej niepełnosprawności i znaczeniu samorzecznictwa w ich życiu. Kolejne wystąpienia, przygotowane są przez ekspertów z dwóch organizacji amerykańskich: Southwest Institute for Families and Children i Self Advocates Becoming Empowered, poruszają różne aspekty samorzecznictwa w codziennym życiu. W ostatnim z naszych webinariów, poprowadzonym przez Piotra Kowalskiego z Polskiego Związku Głuchych, rozmawiamy o doświadczeniach amerykańskich i o sposobach ich przeniesienia na grunt polski. Prezentujemy doświadczenia osób głuchych, niewidomych i osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz podsumowanie panelu dotyczącego self-adwokatury, który odbył się podczas II Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami w Warszawie.
Kilka słów o organizacjach partnerskich ze Stanów Zjednoczonych:
· Southwest Institute for Families and Children (SWI) to regionalna organizacja non-profit, działająca w Phoenix, w stanie Arizona, zaangażowana w badania i rozwój w zakresie zdrowia, edukacji i usług społecznych dla dzieci z niepełnosprawnościami i ich rodzin (http://swifamilies.org/).
· Self Advocates Becoming Empowered (SABE) jest najstarszą krajową organizacja selfadwokacką w kraju. Misją Self Advocates Becoming Empowered (SABE), od czasu jej powstania w 1990 roku, jest wspieranie osób z niepełnosprawnością intelektualną i rozwojową w zajmowaniu stanowiska w sprawach, które dotyczą ich życia. SABE służy innym organizacjom i jednostkom wsparciem we wzmacnianiu ich umiejętności samorzeczniczych (http://www.sabeusa.org/).
Partnerzy
