Chociaż gier przyjaznych niewidomym stale przybywa, topostęp w tej dziedzinie jest bardzo nierównomierny. Chcę przez to powiedzieć, że niektóre gatunki gier są bardzo słabo reprezentowane, ba można nawet stwierdzić, że mówienie o reprezentacji w tym przypadku jest czymś w rodzaju nadużycia. Jeśli jesteś fanem strzelanek, bijatyk czy gier tekstowych, to najprawdopodobniej znajdziesz coś dla siebie. Jeśli jednak miałbyś ochotę się pościgać, to, przynajmniej do tej pory, do wyboru była właściwie tylko jedna opcja – darmowy Top Speed. Gra ta, choć bardzo kultowa, nie odznacza się szczególną dbałością o realizm uniwersum gry, jak i o komfort gracza podczas rozgrywki. Dźwięki silników brzmią sztucznie, a każdy zakręt można pokonać na pełnym gazie i jakby tego było mało, odpowiednie skonfigurowanie komputera do gry przez internet jest bardzo trudne. Na szczęście w tej, wydawało by się beznadziejnej sytuacji, z pomocą przychodzi nam firma Turn 10 Studios i najnowsza odsłona serii Forza Motorsport. Omawiany tytuł to pełnoprawna, czyli zrobiona dla wszystkich, a nie tylko dla jakkolwiek niepełnosprawnych użytkowników, gra wyścigowa dostępna dla użytkowników komputerów oraz konsoli Xbox Series X/S. W grze znajdziemy ponad 500 bardzo dobrze zrobionych, istniejących w realu samochodów, poczynając od zwykłych osobówek typu Ford Fiesta czy Honda Civic, a na rasowych wyścigówkach od Ferrari, Lamborghini. czy McLarena kończąc. Każde auto możemy poddawać modyfikacjom wymieniając różne elementy czy podzespoły tak, aby było szybsze, bardziej zwrotne, albo głośniejsze. Będziemy się ścigać na ponad dwudziestu realnie istniejących torach na całym świecie, w każdych warunkach atmosferycznych. Gra posiada zarówno rozbudowany tryb jednoosobowy, jak i, umożliwiający rozgrywki wieloosobowe, tryb sieciowy. Co dla nas najbardziej istotne, dzięki niedawno wprowadzonemu bogatemu zestawowi funkcji dostępności, omawiana gra może być teraz z powodzeniem używana przez osoby niewidome.
Gdzie można kupić Forzę?
Gra jest dostępna w trzech wersjach:
W wersji Deluxe oprócz samej gry otrzymujemy tzw. Car Pass, który co tydzień będzie dodawał nam nowe samochody. Wersja premium dorzuci nam do tego jeszcze kilka odblokowanych aut i dodatkowe kredyty na zakup nowych samochodów na zachętę dla początkującego gracza, oraz członkostwo VIP, które podwaja zdobywane kredyty i punkty doświadczenia. Jeśli kupimy grę w sklepie Microsoft, dokąd prowadzą odnośniki zamieszczone w tekście powyżej, to gra będzie dostępna dla nas jednocześnie na komputerze z systemem Windows, oraz na konsoli Xbox.
Grę można również kupić za pośrednictwem sklepu Steam. Omawiana gra jest ponadto oferowana za darmo w ramach abonamentu Xbox GamePass, który, podobnie jak serwisy streamingowe, daje nam dostęp do bardzo wielu gier. Ten ostatni wariant jest o tyle interesujący, że oprócz dostępu do wszystkich gier, zarówno na komputerze, jak i na konsoli, dostajemy w nim możliwość grania w chmurze. Dzięki temu, nawet jeśli mamy słaby komputer, ale dysponujemy dobrym łączem internetowym, możemy cieszyć się zabawą. Wystarczy, że nasze urządzenie posiada przeglądarkę internetową.
Wymagania sprzętowe
Wymagania minimalne
- system operacyjny: Windows 10 wersja 19041 lub nowsza;
- procesor: Intel i5-8400 lub AMD Ryzen 5 1600;
- pamięć: 8 GB RAM;
- karta graficzna: NVidia GTX 1060 lub AMD RX 5500 XT;
- 130 GB wolnego miejsca na dysku, wymagany dysk SSD
Wymagania zalecane
- system operacyjny: Windows 10 wersja 19041 lub nowsza;
- procesor: Intel i5-11600k lub AMD Ryzen 5 5600X;
- pamięć: 16 GB RAM;
- karta graficzna: NVidia RTX 2080 TI lub AMD RX 6800 XT;
- 130GB wolnego miejsca na dysku, wymagany dysk SSD.
W praktyce grę można spróbować uruchomić na nieco gorszym sprzęcie. Mój komputer jest wyposażony w procesor Intel I7-6700, kartę graficzną Geforce 960, 16 GB RAM, a gra jest zainstalowana na dysku talerzowym. Chociaż ładowanie gry zajmuje kilkanaście do kilkudziesięciu sekund, podczas, gdy na konsoli lub komputerze spełniającym wymagania sprzętowe jest prawie natychmiastowe, to mimo wszystko na najniższych ustawieniach graficznych z maksymalnie zmniejszoną rozdzielczością, gra utrzymuje płynne 30 klatek, a więc można powiedzieć, że jest grywalna i zachowuje się poprawnie. Dlatego, nawet jeśli mamy słabszy, ale w miarę nowy komputer, warto w ramach testu wykupić abonament GamePass na miesiąc i spróbować grę uruchomić. Jeśli nie zadziała, to zawsze można skorzystać z chmury.
Pierwsze uruchomienie i opcje dostępności
Podczas pierwszego uruchomienia gry automatycznie zostaniemy zapytani o włączenie funkcji dostępności. Jeśli w ustawieniach na konsoli lub w aplikacji xbox włączymy Narratora, to ten ekran będzie udźwiękowiony. Z tego miejsca mamy dostęp do szybkich konfiguracji dostępności, które stworzono dla różnych rodzajów niepełnosprawności. Dla osób z dysfunkcją wzroku możemy włączyć czytnik ekranu i audio deskrypcję oraz szybko uaktywnić wszystkie dźwięki pomagające w prowadzeniu samochodu. Znajdziemy tu również przycisk uruchamiający pełne menu ustawień dostępności, które posiada imponujące 60 opcji. Są to m.in.:
- Filtry kolorów (osobno dla interfejsu i grafiki gry);
- Wysoki kontrast;
- Rozmiar tekstu (osobno dla menu i informacji wyświetlanych w trakcie wyścigu);
- Wyłączenie ruchomego tła w menu;
- Włączenie napisów dla mówionych dialogów z możliwością zmiany ich wielkości;
- Ustawienia czytnika ekranu:
- Głośnośćć;
- Szybkość;
- Wysokość;
- Wybór głosu – dla języka polskiego są to Paulina i Adam;
- Czy ma być czytany typ kontrolki;
- Czy ma być czytana pozycja na liście (NP. 1 z 3(; ‘ – Czy mają być czytane podpowiedzi o dostępnych skrótach klawiszowych na komputerze/kontrolerze, a jeśli tak, to, jak często;
- Możemy dostosować to, jakie informacje będą wyświetlane i czytane podczas wyścigu. Są to M.In. Czasy okrążeń, komunikaty o zdobyciu punktów doświadczenia lub otrzymaniu kary, o dołączeniu się uczestnika do naszej gry sieciowej.);
- Audiodeskrypcja z możliwością ustawienia głośności;
- Ustawienia z grupy “wsparcia prowadzenia dla niewidomych” (Ang. Blind Driving Assists), to opcja wyłączenia kolizji z innymi samochodami w grach lokalnych, oraz różne dźwięki i komunikaty informujące nas o tym, gdzie jesteśmy i jak mamy prowadzić samochód. Każdy sygnał ma osobne ustawienia głośności i wysokości. Dla każdego dźwięku mamy możliwość odsłuchania próbki, oraz usłyszenia krótkiego samouczka. Szczegółowe omówienie tych funkcji znajdziecie poniżej. Ponadto gracz ma do dyspozycji osobne suwaki głośności dla muzyki, dźwięków otoczenia, silnika, opon, silników przeciwników, kolizji oraz pozostałych efektów dźwiękowych.
Na osobnych kartach menu ustawień możemy dostosować jeszcze więcej funkcji wspierających dostępność. Na lewo od ustawień dostępności znajduje się zakładka Asysty. Znajdziemy tam mechanizmy, dzięki którym gra może pomóc nam w praktycznie każdym aspekcie prowadzenia samochodu. Są to M.In. pomoc w kierowaniu, dodawaniu gazu, hamowaniu i zmianie biegów. Do dyspozycji mamy skrzynię automatyczną i manualną ze sprzęgłem lub bez. Jeśli na tym ekranie włączymy wszystkie opcje na maksimum, to samochód będzie dosłownie prowadził się sam. Ktoś powie, że taki tryb jest nudny, ale granie w ten sposób może być na początku pomocne, bo np. będziemy mogli posłuchać, jak prawidłowo brać zakręty, a kiedy będziemy gotowi wziąć odpowiedzialność za prowadzenie pojazdu, możemy przestawić wspomaganie kierowania na niższy poziom i przejąć kontrolę nad samochodem.
Na prawo od ustawień dostępności znajdziemy zakładki ustawień kontrolera i klawiatury, na których możemy zmienić to jakimi klawiszami czy przyciskami na padzie steruje się samochodem. Gra jest dostarczona z szesnastoma układami, ale możemy także stworzyć własny od zera. Jeśli gracie na komputerze, to gorąco zachęcam do korzystania z kontrolera, bo pozwoli to na bardziej precyzyjne sterowanie samochodem, a ponadto otrzymujemy dodatkowe informacje w postaci wibracji.
Po kliknięciu dalej gra wrzuci nas na głęboką wodę. Żeby pokazać, jak pięknie wygląda grafika, producent postanowił rozpocząć grę od dwóch krótkich wyścigów, w których musimy przejąć kontrole i zrobić okrążenie. Rozpoczną się one od filmu, który jest zarazem pierwszym przykładem audiodeskrypcji w grze. Niestety, zarówno audio deskrypcja, jak i wszystkie inne kwestie czytane przez lektorów nie zostały przełożone na język polski. Co ciekawe, Polska wersja komunikatów audio deskrypcyjnych jest wyświetlana w napisach i możemy ją przeczytać za pomocą OCR. Na szczęście większość z komunikatów gry jest bardzo prosta do zrozumienia lub została wyjaśniona w interfejsie gry. Wracając do pokazowych wyścigów warto zauważyć, że możemy spróbować przejść je samodzielnie, lub na chwilę w ustawieniach włączyć wszystkie funkcje asystujące, żeby gra przeszła je dla nas. Kiedy te wyścigi się zakończą, gra automatycznie rozpocznie pierwszą misję pucharu budowniczych. W tym momencie możemy z niej wyjść do menu głównego, poćwiczyć prowadzenie auta, a potem wrócić do trybu kariery.
No to jak właściwie prowadzi się samochody?
Jak działa asysta dla niewidomych
Osoby widzące podczas gry widzą linie pokazującą jak pokonać trasę. Linia ta jest prowadzona w taki sposób, żeby pokazać, jak idealnie wykonać każdy zakręt. Dodatkowo zmienia ona kolor w sytuacji, kiedy kierowca powinien zahamować przed zakrętem lub dodać gazu po nim.
Dla nas odpowiednikiem tej linii jest Funkcja “Poradnik sterowania”. Sprawia, że dźwięk naszego silnika przesuwa się w stereo pokazując nam, w którą stronę jechać. Gdy słyszymy go na środku, oznacza to, że jedziemy w dobrą stronę. Kiedy linia zakręci, to dźwięk przesunie się zgodnie z kierunkiem zakrętu. Jeśli dźwięk silnika staje się coraz głośniejszy w lewej słuchawce, to prawidłowym zachowaniem jest wykonanie zakrętu w lewo. W naszej grze podążamy za dźwiękiem silnika podczas, gdy w Top speed należało “uciekać” przed tym dźwiękiem. Jeśli wolicie grać w taki sposób, to możemy to zmienić w ustawieniach dostępności. Można tam również ustawić, z jakim wyprzedzeniem uruchamia się funkcja prowadzenia w zakręt. Jeśli zawsze reagujemy za szybko i skręcamy za mocno, to warto spróbować tę odległość zmniejszyć. Innym dźwiękiem będziemy informowani o potrzebie hamowania. Będzie on odtwarzany tym szybciej, im bardziej gwałtownie musimy zahamować. Sygnał hamowania również posiada ustawienie o odległości, w jakiej ma się uaktywniać.
O zakrętach jesteśmy informowani na dwa sposoby. Najpierw o zbliżaniu się do zakrętu lub serii zakrętów poinformuje nas pilotka (funkcja nawigacji skrętu). Używa ona uproszczonej terminologii stosowanej przez kierowców rajdowych. Elementy komunikatu to kierunek zakrętu (Left lub Right), oraz jego ostrość w skali od 6 — lekki — do 1 — ostry. Nawrót (zakręt o 180 stopni) nie mieści się w tej skali. W takim przypadku usłyszymy komunikat Hairpin (dosłownie po angielsku spinka do włosów). Po tym komunikacie usłyszymy kilka dźwięków. Najpierw będą to 3 rosnące tony, służące jako odliczanie do początku zakrętu, a następnie 3 dźwięki informujące o jego postępie. Pierwszy dźwięk informuje nas o wejściu w zakręt, drugi o szczycie zakrętu, a trzeci (wyższy) o wyjściu z zakrętu.
Ostatnią funkcją dostępności są dźwięki ostrzegające nas o granicach toru. Będziemy je słyszeć w lewej lub prawej słuchawce zależnie od tego, do której strony się zbliżamy. Im bliżej granicy, tym dźwięk będzie szybszy i głośniejszy. Gdy grozi nam wyjechanie poza torusłyszymy ciągły sygnał. Jeśli opuścimy tor usłyszymy dźwięk, który nas o tym poinformuje. Aby kontynuować jazdę trzeba w takim wypadku wjechać spowrotem na tor. Gdyby nasz samochód z jakiegoś powodu się obrócił, (NP. Po poślizgu lub kolizji), to zostanie uruchomiony kolejny sygnałktóry zostanie wyłączony wtedy,gdy obrócimy samochód w dobrą stronę.
Prowadzenie samochodu w Forzie wymaga wprawy. Sam cel nie jest skomplikowany — musimy pokonać trasę starając się jechać po torze. Jednakże, w przeciwieństwie do gier typu Top Speed, Forza realistycznie symuluje każdy aspekt zachowania prawdziwego samochodu i właśnie tego musimy się nauczyć. Każde auto będzie prowadzić się inaczej. Bardziej zwrotne auta będą w stanie pokonać zakręty z większą prędkością, a inne przy najmniejszym błędzie mogą wpaść w poślizg. Gra daje nam różne tory wyścigowe. Czasem będziemy mieli dużo miejsca, a w innych momentach będziemy jechać po wąskich drogach, które lepiej pokonywać wolno. To rzeczy, których z czasem nauczymy się intuicyjnie. Spędzając czas w ulubionym aucie wyczujemy jak się zachowuje i jak powinniśmy je prowadzić, a tras z czasem nauczymy się na pamięć. Podczas treningów możemy również pomóc sobie funkcją cofania — naciskając Y na padzie lub R na klawiaturze, możemy przewijać czas do tyłu, do momentu, kiedy popełniliśmy jakiś błąd i od tego miejsca wznowić grę. Osoby widzące w tym przypadku mają bardzo podobnie. Nie jest łatwo na początku pokonywać zakręty w Ferrari jadącym ponad 200 kilometrów na godzinę, jeśli całe życie spędziliśmy prowadząc osobówki. Żeby zrobić dobry czas okrążenia toru trzeba się go po prostu nauczyć. Dobrym miejscem na naukę prowadzenia samochodu jest owalny tor na trasie EagleRock, który składa się wyłącznie z lekkich zakrętów w lewo. Jeśli wejdziemy do niego w trybie jazdy próbnej, to możemy robić okrążenia bez końca, nie martwiąc się o limit czasowy czy innych kierowców.
Tryby rozgrywki
Kariera — puchar budowniczych
Puchar budowniczych jest głównym trybem rozgrywki jednoosobowej w Forzie. Składa się z turniejów podzielonych na kilka serii, które z kolei składają się z kilku wyścigów. Każdy turniej ma jakiś motyw przewodni (NP. Niemieccy rywale, brytyjskie potęgi, klasyki sportu ITD.). Po rozpoczęciu serii zazwyczaj najpierw zobaczymy krótki film wprowadzający, a potem przejdziemy do ekranu wyboru samochodu pasującego do jej wymagań. W tym miejscu możemy kupić jedno z aut proponowanych przez grę lub użyć samochodu, który już posiadamy.
Każdy wyścig składa się z dwóch etapów — treningu, tu możemy poćwiczyć przejazd po torze, oraz samego wyścigu. Przed startem możemy zdecydować, z jakiego miejsca chcemy ruszać. Wybierając ostatnie miejsca, otrzymamy więcej kredytów za wygranie wyścigów, ale jednocześnie utrudnimy sobie sytuacje, bo aby wygrać będziemy musieli się przebić do czołówki. W każdej chwili możemy zmienić poziom trudności przeciwników. Podczas jazdy nasz samochód będziezdobywał kolejne poziomy i tzw. Punkty samochodowe, które możemy wykorzystać do udoskonalenia konstrukcji naszego auta po każdym wyścigu. Jeśli nie chcemy bawić się w ręczne wybieranie części, możemy wykorzystać funkcje automatycznego ulepszenia, która sama zainstaluje możliwie najlepsze komponenty. Ta funkcja dobiera ulepszenia auta w taki sposób by poprawić jego osiągi, a nie jakąś wybraną właściwość. Jeśli chcemy poprawić jakąś wybraną własność pojazdu (promień skrętu, przyczepność, przyspieszenie itd), to dobrze sprawdzi się samodzielne dobieranie części i podzespołów pod wybrany cel. Przy okazji możemy nauczyć się bardzo dużo o tym, jak działają samochody, ponieważ każda część jest opatrzona szczegółowym opisem jej zadania, oraz wpływu wymiany na charakterystykę pojazdu. Np. zmiana wydechu czy dolotów powietrza do silnika ma istotny wpływ na dźwięk samochodu sportowego, a warto wiedzieć, że dla fanów wyścigów samochodowych odpowiedni dźwięk silnika ma duże znaczenie. Oprócz wymiany części, samochody możemy również “tuningować” — zmieniać parametry różnych elementów, takich jak przekładnie biegów, sprężystość zawieszenia i wiele innych. Tutaj także każde ustawienie jest opatrzone szczegółowym opisem, co pozwala nam świadomie dokonywać zmian.
Za zakończenie turnieju możemy zdobyć atrakcyjne nagrody w postaci unikalnych, niedostępnych w sklepie samochodów. Nowe turnieje są regularnie dodawane do gry przez producenta.
Gra Dowolna
W tym trybie to my decydujemy o wszystkim. Możemy skonfigurować grę w dowolny sposób, tworząc wyścigi przeciwko dowolnym samochodom na dowolnym torze, po wejście do wcześniej wspomnianej jazdy próbnej gdzie możemy sami jeździć po torze tyle, ile chcemy. Mamy do dyspozycji mnóstwo parametrów, takich jak długość wyścigu, pogodę, czy chcemy włączyć uszkodzenia i zużywanie opon i wiele więcej.
Rywale
W tym trybie pokonujemy najlepsze czasy zostawione przez inne osoby. Możemy wybrać dowolny tor i klasę samochodu lub wziąć udział w wyzwaniach polecanych przez producenta. Po rozpoczęciu wyścigu usłyszymy czas, poniżej którego trzeba zejść, by wygrać z najlepszym z naszych poprzedników na torze. Jeśli nam się to uda zostaniemy wpisani na listę najlepszych wyników, a gra automatycznie zaoferuje nam trudniejszego przeciwnika.
Tryby wieloosobowe
W grze są dostępne dwa tryby wieloosobowe.
Tryb “Polecany” wygląda podobnie jak puchar budowniczych — producent co jakiś czas proponuje nowe typy wyścigów z konkretnym motywem. w czasie, gdy piszę ten artykuł funkcje asystujące nie są zoptymalizowane do gry wieloosobowej. Oznacza to tyle, że możemy spowodować wypadki podczas wyścigów, a to będzie miało negatywny wpływ na naszą TZW. Ocenę bezpieczeństwa. Jeśli chcecie spróbować swoich sił w tym trybie, to najpierw warto spędzić dużo czasu, ćwicząc w trybie kariery. Wygrywanie wyścigów w trybie wieloosobowym jest dla osób niewidomych możliwe, ale wymaga dużo praktyki.
Drugim trybem wieloosobowym jest tryb prywatny. Tutaj możemy zaprosić swoich znajomych i, podobnie jak w grze dowolnej, stworzyć wyścig o takich parametrach, jakie nam odpowiadają. Jeśli mamy znajomych, którzy też posiadają tę grę, to ten tryb może nam dostarczyć wiele godzin zabawy.
Podsumowanie
Forza Motorsport to bez dwóch zdań kolejny kamień milowy w rozwoju dostępności gier komputerowych. Zawsze znajdą się tacy, którzy powiedzą, że jakieś aspekty gry mogłyby działać lepiej. Wwszystkie kwestie czytane przez lektorów nie zostały przetłumaczone na język polski, a czytnik ekranu w niektórych miejscach nie czyta polskich znaków. Gra nie posiada również żadnych funkcji informujących nas o tym, czy jesteśmy na kursie kolizyjnym z innym samochodem, ani skrótów do sprawdzenia naszej prędkości podczas jazdy, ale producent obiecuje poprawki w dostępności. Mimo to gra i tak może nam dostarczyć wiele godzin zabawy, zwłaszcza jeśli interesujemy się motoryzacją, lub po prostu chcemy zobaczyć, jak to właściwie jest prowadzić auto. Dzięki Forzie mamy okazje się o tym przekonać, siadając za kierownicą wielu istotnie różniących się między sobą pojazdów. Możemy również grać przeciwko swoim znajomym, nie zależnie od tego, czy widzą, czy nie.
Piotr Machacz
