W marcu, jeszcze przed nadejściem astronomicznej wiosny, jak co roku rozpoczyna się nabór wniosków w bardzo popularnym wśród osób niepełnosprawnych programie – „Aktywny Samorząd”.
Wnioski w bieżącym 2023 roku można składać od pierwszego marca do trzydziestego pierwszego sierpnia, zaś te złożone przed końcem czerwca będą premiowane kilkoma dodatkowymi punktami.
Środki finansowe na realizację programu pochodzą z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a wnioski powinny trafiać do zgodnych z miejscem zamieszkania Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej lub Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, które są realizatorami programu.
Głównymi celami programu „Aktywny Samorząd” są aktywizacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych oraz umożliwienie im uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym.
To, na co i ile pieniędzy można otrzymać, zależy od przyczyny i stopnia niepełnosprawności, większość form wsparcia dotyczy osób z dysfunkcjami narządów: ruchu, wzroku lub słuchu w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Wnioskować można o pomoc dla siebie, dzieci lub podopiecznych.
Kryteria programu podzielone są na moduły, obszary oraz zadania. Szczegółowe informacje na temat rodzajów i form wsparcia oraz warunków ich udzielania opisane są na portalu informacyjnym ,znajdującym się pod adresem https://portal-sow.pfron.org.pl, do którego odwiedzenia zachęcam, zaś ja skupię się głównie na warunkach dotyczących osób z niepełnosprawnością wzroku.
Kilka lat temu został wdrożony do użytku System Obsługi Wsparcia (w skrócie SOW), umożliwiający składanie i rozliczanie wniosków drogą elektroniczną. Do tej pory dokumenty mogły być składane w formie papierowej i elektronicznej, natomiast od tego roku wszystkie wnioski mają być składane poprzez system SOW. Złożenie wniosku w formie papierowej możliwe będzie tylko za zgodą realizatora, czyli wybranego PCPR-u lub MOPS-u. Zdalna, elektroniczna forma aplikowania o wsparcie budzi obawy u wielu osób, dlatego postaram się przybliżyć nieco sam system SOW, jak i opisać składanie wniosków w programie „Aktywny Samorząd” za jego pomocą, ze szczególnym uwzględnieniem czynników istotnych dla osoby niewidomej, posługującej się czytnikiem ekranu.
Czym jest i do czego służy SOW?
System Obsługi Wsparcia jest rozbudowanym narzędziem, umożliwiającym, zarówno instytucjom, firmom, jak i samym osobom z niepełnosprawnościami, ubieganie się o środki z PFRON, a także rozliczenie przyznanych środków. Osoby z niepełnosprawnościami, ich opiekunowie prawni, a także rodzice i opiekunowie prawni dzieci z niepełnosprawnościami mogą poprzez SOW uzyskać między innymi refundację kosztów pobytu dziecka w żłobku lub przedszkolu, kosztów nauki w szkole wyższej, pobytu na turnusach rehabilitacyjnych, zakupu niezbędnego oprzyrządowania, protez kończyn, sprzętu rehabilitacyjnego, zakupu wózka, skutera lub doposażenie pojazdów do potrzeb niepełnosprawności, kursu prawa jazdy, zakupu sprzętu elektronicznego, komputerowego, oprogramowania, szkolenia z ich obsługi, instalację windy, budowy podjazdu, dostosowanie pomieszczeń i innych.
Jak już wspomniałem wyżej, cel i wysokość środków, które można uzyskać, zależą przede wszystkim od rodzaju i stopnia niepełnosprawności. Podzielone są one na programy celowe, na przykład: „Aktywny Samorząd”, „Likwidacja barier w komunikowaniu się”, „Likwidacja barier technicznych”, „Likwidacja barier architektonicznych” itd. Aby sprawdzić, czy i na jaką pomoc można liczyć, proponuję zajrzeć na wspominaną już witrynę portal-sow.pfron.org.pl lub użyć dostępnego w systemie SOW kreatora wniosków, który – po wybraniu województwa i powiatu, podaniu rodzaju i stopnia niepełnosprawności – podpowie, o co można aplikować, oraz uruchomi właściwy formularz.
Każdy wniosek przed wysłaniem powinien zostać podpisany, potrzebny więc będzie e-Dowód z akcesoriami niezbędnymi do jego użycia, potwierdzony Profil Zaufany lub własne konto bankowości elektronicznej w jednym z banków udostępniających taką usługę. Osoby, które nie dysponują żadną z podanych metod autoryzacji, powinny skontaktować się z odpowiednim PCPR, do którego ma trafić ich wniosek i zapytać o możliwość wysłania go poprzez system SOW bez podpisu do ewentualnej autoryzacji przez pracownika urzędu lub poprosić o możliwość złożenia dokumentów w formie papierowej. W tym przypadku, po uzyskaniu zgody, również można wypełnić odpowiedni formularz w SOW, następnie wydrukować i podpisać go odręcznie i z kompletem wymaganych załączników dostarczyć do urzędu.
Nie ma róży bez kolców, a wniosków bez dodatkowych załączników. Planując złożenie wniosku przez SOW, będzie trzeba przygotować i zgromadzić wersje elektroniczne ważnych dokumentów w formie skanów. Skan orzeczenia o niepełnosprawności będzie potrzebny właściwie w każdym przypadku, często niezbędna będzie też oferta cenowa lub kosztorys, a także zaświadczenia lekarskie, których wzory można pobrać w SOW. Inne dokumenty, które mogą się przydać, to: zaświadczenia o zatrudnieniu lub nauce, akty urodzenia dzieci, pełnomocnictwa, oświadczenia o zgodzie na przetwarzanie danych, zaświadczenia lub oświadczenia o osiąganych dochodach etc. Wykazy wymaganych załączników można znaleźć na stronie portal-sow.pfron.org.pl, a także w systemie SOW po wybraniu odpowiedniego formularza.
Każda z dostępnych w Systemie Obsługi Wsparcia form pomocy ma odrębne kryteria, które należy spełnić i różne okresy karencji, czyli czasu, który musi upłynąć, aby można było aplikować o pomoc na ten sam lub podobny cel. Przykładowo, w programie likwidacji barier architektonicznych można starać się o wsparcie raz na rok. W programach likwidacji barier w komunikowaniu się oraz technicznych co trzy lata, zaś w aktywnym samorządzie – co 5 lat. Okresy te należy liczyć od następnego roku po podpisaniu umowy. Przykładowo, w tegorocznej edycji programu „Aktywny Samorząd” mogą uzyskać pomoc te osoby, które ostatni raz korzystały z niego w 2017 roku lub dawniej. W wyjątkowych, szczególnych przypadkach, okresy te mogą zostać skrócone zwłaszcza, jeśli niezbędny sprzęt zostanie utracony w wyniku żywiołu, wypadku, kradzieży, albo sytuacja zdrowotna zmieni się na tyle, że posiadany sprzęt przestanie być wystarczający.
Większość form pomocy wymaga wniesienia wkładu własnego, czyli zapłacenia części kosztów z własnych pieniędzy. Przykładowo, w programach dotyczących likwidacji barier minimalny wymagany udział własny wynosi 5% i jest zależny od dochodów, natomiast w „Aktywnym samorządzie” wynosi on minimum 10%, nie jest zależny od osiąganych dochodów, jednak obowiązują maksymalne kwoty, które można otrzymać, w zależności od stopnia niepełnosprawności oraz celu wydatku. Są też takie, w których własna wpłata nie jest wymagana. Przykładem mogą być szkolenia z obsługi zakupionego sprzętu i oprogramowania.
Naturalnie są osoby, które nie będą mogły liczyć na pomoc. Są to przede wszystkim ci, którzy mają jakieś zaległe zobowiązania wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub realizatora programu, czyli któregoś z samorządów powiatowych, a także ci, z którymi rozwiązano zawarte umowy z ich winy, zwłaszcza w ciągu trzech ostatnich lat.
Program „Aktywny Samorząd” – co i komu oferuje?
Po porcji ogólnych informacji przejdę teraz, zgodnie z deklaracją, do bardziej szczegółowego omówienia zasad programu „Aktywny Samorząd”, dotyczących osób z dysfunkcją wzroku, a w dalszej części opiszę proces złożenia wniosku w tym programie poprzez system SOW.
Obszar B programu „Aktywny Samorząd” umożliwia dofinansowanie zakupu sprzętu komputerowego i elektronicznego dla osób z dysfunkcją wzroku w stopniu znacznym lub umiarkowanym (obszary B1 i B3), szkoleń z obsługi zakupionego sprzętu (obszar B2), utrzymanie sprzętu w sprawności (obszar B5). W obszarze B1 ujęte również zostały osoby ze znacznym stopniem, które posiadają orzeczenia wydane z powodu dysfunkcji obu kończyn górnych oraz głuchoniewidome, zaś osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem posiadające dysfunkcję słuchu dotyczy obszar B4. Istotne jest, aby posiadać dokument określający przyczynę niepełnosprawności z odpowiednim symbolem – dla wzroku jest to 04-O. Osoby, które posiadają starsze orzeczenia bez symbolu, będą potrzebowały zaświadczenia od lekarza okulisty, chyba że wcześniej, załatwiając jakąś sprawę, dostarczały już takie zaświadczenie, a realizator programu weźmie je pod uwagę. Podobnie w przypadku dzieci z orzeczeniami wydanymi przed szesnastym rokiem życia potrzebne będzie zaświadczenie określające parametry ich wzroku. Wzory zaświadczeń można pobrać w SOW.
Kolejnym warunkiem uczestnictwa jest wiek aktywności zawodowej, praca, nauka lub wolontariat. Granica wiekowa w przypadku kobiet wynosi 60, a w przypadku mężczyzn 65 lat. Jeśli po przekroczeniu tego wieku nadal pracujesz, prowadzisz działalność gospodarczą lub rolniczą, albo możesz udokumentować trwający co najmniej sześć miesięcy wolontariat, również możesz wnioskować o pomoc w programie „Aktywny Samorząd”. Odbywanie nauki, zatrudnienie lub prowadzenie działalności gospodarczej należy udokumentować zaświadczeniem wydanym przez szkołę lub uczelnię, pracodawcę, wydrukiem z ewidencji CEIDG lub KRS. Ma to wpływ na ogólną ocenę wniosku. Jeśli więc spełniasz łącznie powyższe kryteria: rodzaju i stopnia niepełnosprawności oraz mieścisz się w określonym przedziale wiekowym lub po przekroczeniu go nadal pracujesz albo udzielasz się społecznie, to możesz złożyć wniosek w programie „Aktywny Samorząd”. Jeśli nie spełniasz któregoś z tych warunków, sprawdź inne programy, na przykład te dotyczące likwidacji barier w komunikowaniu się. Osoby pełnoletnie posiadające pełną zdolność do czynności prawnych składają wnioski we własnym imieniu. Osoby ubezwłasnowolnione w tym procesie reprezentują ich przedstawiciele prawni, zaś w przypadku dzieci o pomoc wnioskują ich rodzice lub prawni opiekunowie. W przypadku tych dwóch ostatnich grup potrzebne będą akty urodzenia dziecka lub dokumenty potwierdzający sprawowanie opieki prawnej.
Wiadomo już kto może wystąpić o wspracie, zatem pora wspomnieć, co można kupić. Generalnie – dowolny sprzęt komputerowy i elektroniczny oraz oprogramowanie. Nie istnieje żaden katalog sprzętów dopuszczonych do dofinansowania. Zakupy mają ułatwić dostęp do informacji i ograniczyć skutki wynikające z niepełnosprawności. Są to najczęściej: komputery stacjonarne lub przenośne, monitory, telewizory z funkcją przewodnika głosowego, drukarki, skanery lub urządzenia wielofunkcyjne, smartfony, smartwatche, tablety, akcesoria takie jak klawiatury, słuchawki, mikrofony, głośniki przenośne, dyski zewnętrzne, pendrive, dyktafony cyfrowe, odtwarzacze książek cyfrowych, licencje programów odczytu ekranu lub powiększających, pakietów aplikacji biurowych , zamieniające teksty drukowane na cyfrowe (OCR), a także specjalistyczne lupy elektroniczne, powiększalniki, zaś w przypadku osób niewidomych – notatniki, monitory, drukarki brajlowskie i maszyny do pisania brajlem. Kluczowym elementem jest uzasadnienie, w którym należy opisać, zwłaszcza w przypadku oczywistych przedmiotów, ich cechy i właściwości, które pomogą Ci w nauce, zdobyciu lub kontynuowaniu zatrudnienia, wykonywaniu codziennych czynności, samodzielności, niezależności, dostępie do informacji, pokonywaniu barier wynikających z posiadanej dysfunkcji, ogólnie rzecz ujmując, rehabilitacji zawodowej i społecznej. Przekonujące uzasadnienie zdecydowanie zwiększy szansę na pozytywną decyzję i przyznanie środków na zakup potrzebnych urządzeń. Ci zaś, którzy potrzebują pomocy w opanowaniu obsługi sprzętu i oprogramowania, mogą złożyć osobny, dodatkowy wniosek o dofinansowanie odpowiedniego szkolenia.
Osoby posiadające sprzęt, który uległ awarii i okres gwarancji już minął lub też ich sprzęt wymaga rozbudowy albo uaktualnienia oprogramowania, są w okresie karencji i nie mogą wnioskować o zakup nowego sprzętu, mogą aplikować o środki na utrzymanie swojego sprzętu w sprawności. Otrzymanie wsparcia na cele serwisowe nie wydłuża okresu obowiązującej ich karencji.
Ile można otrzymać?
W 2023 r. można wnioskować o następujące kwoty:
- osoby ze znacznym stopniem dysfunkcji wzroku lub obu kończyn górnych na sprzęt elektroniczny do 10 000 zł, a osoby niewidome dodatkowo na sprzęt brajlowski do 16 500 zł,
- osoby z umiarkowaną dysfunkcją wzroku na sprzęt elektroniczny do 10 000 zł,
- osoby ze znaczną i umiarkowaną dysfunkcją słuchu na sprzęt elektroniczny do 6 000 zł.
Wymagany udział własny w zakupie wynosi minimum 10%, a maksymalne dofinansowanie pokryje do 90% wartości zakupu.
Przykładowo, jeśli osoba niewidoma chce kupić sprzęt elektroniczny o wartości 8 000 zł i sprzęt brajlowski o wartości 15 000 zł, to może liczyć na dofinansowanie do 7 200 zł na sprzęt elektroniczny i do 13 500 zł na sprzęt brajlowski. W tym przypadku wymagana wpłata własna wyniesie w sumie 2 300 zł. Aby ubiegać się o maksymalne kwoty dofinansowań, kupowany sprzęt elektroniczny powinien kosztować w zaokrągleniu: w przypadku dysfunkcji wzroku 11 112 zł, dysfunkcji słuchu 6 667 zł, zaś brajlowski 18 334 zł. Oczywiście, można kupić droższy sprzęt, jednak różnicę pomiędzy ceną sprzętu a przyznanym dofinansowaniem trzeba wtedy zapłacić z własnych środków. Przykładowo, chcąc kupić komputer kosztujący 14 000 zł, trzeba być przygotowanym na wydatek 4 000 zł. Na szkolenia z obsługi kupionego sprzętu i oprogramowania można w bieżącym roku uzyskać: dla dysfunkcji wzroku 2 200 zł, dysfunkcji słuchu 3 300 zł, zaś głuchoniewidomi mogą liczyć na 4 400 zł. W przypadku szkoleń nie jest wymagana wpłata własna, a w szczególnych przypadkach podane kwoty mogą zostać podwyższone maksymalnie o 100%. Na utrzymanie sprzętu w sprawności można otrzymać do 1 650 zł, a minimum 10% kosztów trzeba pokryć z własnych środków.
Zakładanie konta w SOW
Uruchamiam przeglądarkę na komputerze, wpisuję adres https://sow.pfron.org.pl i trafiam na stronę logowania do Systemu Obsługi Wsparcia finansowanego ze środków PFRON. Do środka można dostać się na dwa sposoby. Pierwszy, to kliknięcie przycisku „zaloguj poprzez Węzeł Krajowy”, a następnie użycie e-Dowodu, Profilu Zaufanego, lub swojego konta bankowości elektronicznej. Drugi sposób, to zarejestrowanie się w SOW i utworzenie konta użytkownika. Ważne, aby podczas rejestracji w systemie użyć tego samego adresu e-mail i numeru PESEL, których używamy w Profilu Zaufanym. Użycie innych danych uniemożliwi autoryzację i podpisywanie dokumentów w SOW.
Wybieram znajdującą się na górze strony logowania zakładkę „rejestracja” i wypełniam wszystkie pola formularza, potwierdzam zapoznanie się i akceptację regulaminu zaznaczając pole wyboru (link do jego pobrania jest powyżej) i naciskam przycisk „zarejestruj”. Muszę teraz przejść do poczty, otworzyć wiadomość e-mail od systemu SOW i skopiować znajdujące się w niej tymczasowe hasło. Wracam na stronę logowania, w pole „login” wpisuję swój e-mail, a w pole „hasło” wklejam to otrzymane przed chwilą mailem i wciskam przycisk „zaloguj”. Jestem już w środku, jednak system wymaga, bym zmienił hasło na własne, przenosząc mnie automatycznie do odpowiedniego formularza. W pole „dotychczasowe hasło” wklejam to tymczasowe z maila. Wymyślam swoje, składające się z minimum ośmiu znaków – wielkich i małych liter oraz cyfry lub znaku specjalnego. Wpisuję je w pola „nowe hasło” i „potwierdź hasło”, następnie wprowadzam kilka cyfr numeru PESEL, o które prosi system, i zatwierdzam formularz. Hasło zmienione, konto użytkownika systemu SOW założone, wszystkie pola i przyciski były prawidłowo interpretowane przez czytnik ekranu. Na stronie głównej, na górze, umieszczono link umożliwiający powrót do strony głównej systemu, link do deklaracji dostępności, przyciski umożliwiające słabowidzącym zmianę kontrastu na żółty z czarnym tłem oraz dostosowanie wielkości czcionki, a dla niesłyszących – możliwość połączenia się z tłumaczem on-line języka migowego; następnie znajdują się kolejno: przycisk powiadomień o nowych wiadomościach oznaczony imieniem i nazwiskiem zalogowanego użytkownika, przycisk do informacji o koncie i jego edycji oraz przycisk wyjścia (wylogowania z systemu). Z lewej strony znajduje się pionowe, główne menu a w nim wyszukiwarka i zwinięte gałęzie: wiadomości, wnioski, ankiety, turnusy rehabilitacyjne, pisma, umowy, aneksy, rozliczenia i edycja konta. Gdy okno przeglądarki nie jest zmaksymalizowane, jest również przełącznik, pozwalający zwinąć lub rozwinąć menu.
Centralny, duży obszar okna prezentuje treści wybranego aktualnie działu systemu. Po pierwszym zalogowaniu wyświetlona jest tu kartoteka użytkownika. Warto ją uzupełnić, ułatwi to później wypełnianie wniosków, bo dane z kartoteki będą automatycznie importowane do formularzy. Kartoteka podzielona jest na wiele sekcji, chcąc uzupełnić dane w którejś z nich, trzeba kliknąć „pokaż szczegóły”. Wędrując od góry trafiam na pole „dane podstawowe” – imiona, nazwisko, e-mail, telefon, PESEL, data urodzenia, płeć. Niżej adres zamieszkania, klikam „pokaż szczegóły” i uzupełniam dane. Adresy zameldowania i do korespondencji, gdy są takie same jak adres zamieszkania, można pominąć. Dalej sekcje dotyczące niepełnosprawności, zatrudnienia, wykształcenia, dochodów i rachunku bankowego, a także możliwość dodania załączników potrzebnych do każdego wniosku, na przykład skanów orzeczenia. Te sekcje przeznaczone są dla tych, którzy składają wnioski we własnym imieniu. Uzupełniłem dane, klikam „zapisz” na końcu kartoteki i konto jest gotowe do dalszych działań.
Wypełnianie wniosku
W głównym menu klikam i rozwijam gałąź „wnioski”, a następnie „nowy wniosek”. Z list rozwijanych wybieram województwo oraz powiat, aby wniosek trafił do właściwego PCPR i klikam „następna”, teraz klikam „osoba niepełnosprawna”, a następnie „Aktywny Samorząd”. Na kolejnej liście szukam elementu „Aktywny Samorząd Moduł I B1, B3, B4 – sprzęt elektroniczny” i mam do wyboru: „pobierz wzór PDF”, „utwórz nowy”, „wymagane załączniki” i „dokumentacja”. Ja klikam „utwórz nowy” i trafiam na pierwszą stronę formularza – „dane wnioskodawcy”. Przechodzę do nagłówka „rola wnioskodawcy”, zaznaczam przycisk opcji dla znacznego stopnia niepełnosprawności, a następnie opcję, że składam go we własnym imieniu. Dane personalne, adres zamieszkania i dane kontaktowe uzupełniły się automatycznie z kartoteki, zaznaczam pole wyboru, że adres do korespondencji jest taki sam jak zamieszkania i wędrując w dół mijam nieaktywne pola innego adresu.
Na dole każdej ze stron znajduje się grupa przycisków-łączy:
- „Pobierz wzór PDF” – umożliwia pobranie czystego wniosku do wydrukowania,
- „Drukuj wniosek PDF” – po wypełnieniu całości umożliwia pobranie wypełnionego wniosku w formacie PDF,
- „Anuluj” – przerywa wypełnianie wniosku,
- „Poprzednia strona” – cofa do poprzedniej,
- „Sprawdź i zapisz” – weryfikuje, czy wszystkie obowiązkowe pola są wypełnione i zapisuje dane,
- „Zapisz” – zapisuje dane bez sprawdzania,
- „Następna strona” – przenosi do kolejnej strony formularza,
- „Wyślij do instytucji” – umożliwia podpisanie gotowego wniosku elektronicznie i wysłanie go.
Ważne, aby wszystkie pola oznaczone symbolem gwiazdki zostały uzupełnione, dlatego po wypełnieniu każdej ze stron, przed przejściem do kolejnej, należy koniecznie kliknąć „Sprawdź i zapisz”. Obok niektórych pól znajdują się wskazówki do pola, kliknięcie uruchomi okienko z podpowiedzią. Po przeczytaniu tekstu pomocy trzeba kliknąć „Zamknij”, by wrócić do formularza. Klikam więc „Sprawdź i zapisz”, a kliknięcie „Następna strona” przenosi mnie do danych dziecka/ podopiecznego. Ta część mnie nie dotyczy, więc ponownie: „Sprawdź i zapisz” i „Następna strona”. W tej części zaznaczam przyciski opcji oraz pola wyboru określające niepełnosprawność, jej rodzaj, stopień oraz inne, wynikające z posiadanego orzeczenia i zaświadczeń lekarskich. Po przejrzeniu, czy wszystko poprawnie pobrało się z kartoteki, klikam „Sprawdź i zapisz” i przechodzę do kolejnej strony – „Aktywność zawodowa”. Przeglądam stronę, sprawdzam, czy informacje właściwie pobrały się z kartoteki, wypełniając pola na daty (trzeba wpisać 4 cyfry roku i po dwie miesiąca oraz dnia, myślniki rozdzielające wpiszą się automatycznie). Edukację mam już za sobą, więc na kolejnej stronie, dotyczącej nauki, zaznaczam pole wyboru „Nie dotyczy”. Jeśli się uczysz lub studiujesz, zaznacz odpowiedni rodzaj szkoły lub uczelni. Następna strona „Korzystanie z PFRON” wymaga odpowiedzi na pięć pytań poprzez zaznaczenie opcji tak lub nie, dotyczących wcześniejszego korzystania z dofinansowań i zaległości w rozliczeniach z funduszem.
Idę dalej, pora na uzasadnienie. Jak już wspominałem, to bardzo istotna część wniosku, pole nie może zostać puste. Wpisz tutaj frazę „Treść uzasadnienia znajduje się w załączniku do wniosku” i napisz osobny dokument – chyba, że zmieścisz się w dwóch tysiącach znaków. Jeśli jest to Twój pierwszy wniosek w życiu albo wcześniej otrzymałeś dofinansowanie na innego rodzaju urządzenia niż te, które teraz planujesz kupić, zaznacz „Tak – po raz pierwszy otrzymam pomoc”. W innym przypadku, zaznacz opcję „Nie”. Jeśli nie posiadasz jeszcze sprzętu komputerowego lub oprogramowania, w kolejnym punkcie zaznacz opcję „nie”. Wybranie opcji „Tak”, uaktywni pole edycyjne. Wpisz w nim, co posiadasz. Przykładowo, jeśli chcesz kupić aktualizację oprogramowania, powinieneś tu wykazać, że posiadasz już starszą wersję tego programu. Pole „Ukończone kursy komputerowe” jest obowiązkowe, jeśli nie ukończyłeś żadnego, napisz, czy potrafisz obsługiwać komputer lub że potrzebujesz szkolenia. Kolejne strony: „informacje dodatkowe” oraz „Średni dochód”, nie wymagają chyba komentarza.
Następna strona – przedmiot wniosku najczęściej rodzi pytania i wątpliwości. Posłużę się przykładem. Wybrałem interesujące mnie rzeczy i mam ofertę cenową – fakturę pro forma od wybranego sprzedawcy. Są na niej: laptop za 4 100 zł, pakiet aplikacji biurowych za 650 zł, aktualizacja programu odczytu ekranu za 875 zł, urządzenie wielofunkcyjne za 700 zł, odtwarzacz książek za 1 500 zł, smartfon za 3 000 zł i głośnik bezprzewodowy za 290 zł, łączna cena całego sprzętu to 11 115 zł. Muszę teraz dopasować rzeczy z tej listy do kategorii z wniosku i zsumować ich ceny. Mam pięć kategorii:
- standardowy sprzęt komputerowy (laptop i drukarka – 4 100 + 700 = 4 800 zł),
- smartfon lub tablet (smartfon za 3 000 zł),
- sprzęt lektorski (odtwarzacz książek za 1 500 zł),
- inny sprzęt (głośnik za 290 zł),
- oprogramowanie (pakiet biurowy i aktualizacja czytnika ekranu – 650 + 875 = 1 525 zł).
Wiem, że co najmniej 10% kosztów muszę zapłacić sam, więc aby policzyć kwoty wnioskowane, odejmuję po 10% od każdej z nich i zaczynam wypełniać formularz. Zaznaczam pole wyboru dla kategorii standardowy sprzęt komputerowy. Muszę określić typ (stacjonarny/mobilny/nie dotyczy). Laptop jest głównym i najdroższym elementem w tej kategorii, więc zaznaczam typ mobilny, w pole „Cena brutto” wpisuję 4 800,00 zaś w pole „Wnioskowana kwota dofinansowania” wpisuję 4 320,00. Idę dalej, zaznaczam pole wyboru smartfon lub tablet, typ ustawiam na mobilny, cenę brutto przepisuję z oferty (3 000,00), odejmuję 10% udziału własnego i w pole „Wnioskowana kwota”, wpisuję 2 700,00. Przechodzę dalej, mijam kategorie, które mnie nie dotyczą, zaznaczam kolejno: sprzęt lektorski oraz inny sprzęt, określam ich kategorie i uzupełniam cyferki. Docieram do kategorii oprogramowanie, zaznaczam typ (tym razem wybieram opcję „Nie dotyczy”), cena brutto 1 525,00, a wnioskowana kwota to 1 372,50 zł. Poniżej mam dwa pola tylko do odczytu, w których wprowadzone wyżej kwoty automatycznie się sumują. W polu „Razem cena brutto” mam 11 115,00 zł, natomiast w polu „Razem wnioskowana kwota dofinansowania” mam 10 003,50 zł, więc za dużo. Wracam więc do pola wnioskowanej kwoty na oprogramowanie, odejmuję od niej 3,50 i wprowadzam 1369,00 zł. Sprawdzam pole „Razem wnioskowana kwota” i już mam prawidłowo, 10 000,00 zł, czyli maksymalną kwotę, o którą mogę się ubiegać w tym roku. Kolejne pole – „Deklarowany udział własny w zakupie” trzeba uzupełnić ręcznie, więc wpisuję 1115,00 i w kolejnym polu do odczytu („Procentowy udział własny wnioskodawcy”) mam 10,03%, więc wszystko się zgadza, zatem klikam „Sprawdź i zapisz”. Chcąc dorzucić do tego zestawu linijkę brajlowską za 15 500 zł, to w polu „Razem: cena brutto” będzie kwota 26 615,00, w polu „Razem: wnioskowana kwota” będzie 23 950,00, „Deklarowany udział własny” 2 665,00, zaś „Procentowy udział własny” 10,01%. Gdy kupowany sprzęt elektroniczny i oprogramowanie będą kosztowały w zaokrągleniu do 11 112 zł, to Twoja wpłata wyniesie 10% ceny, maksymalnie 1 112 zł, zaś gdy będzie droższy, całość kwoty powyżej 10.000 zł będziesz musiał pokryć z własnych pieniędzy. Gdy kupowany sprzęt brajlowski będzie kosztował w zaokrągleniu do 18 334 zł, to zapłacisz 10% jego ceny, maksymalnie 1 834 zł, gdy będzie droższy, całość kwoty powyżej 16 500 zł, zapłacisz z własnych pieniędzy.
Wystarczy cyferek, przechodzę na kolejną stronę wniosku – „Informacje uzupełniające”. W tym miejscu można podać dane swojego konta bankowego – nazwę banku i numer rachunku. Przyda się to głównie wtedy, gdy rozliczenie ma mieć formę refundacji, czyli gdy opłacamy całości z własnych pieniędzy, a realizator przelewa przyznane dofinansowanie na podany w tym miejscu rachunek bankowy nie wcześniej, jak po upływie czternastu dni od daty zakupu. Gdy płatność ma zostać zrealizowana na konto sprzedawcy po opłaceniu tylko udziału własnego, można zostawić te pola puste. Kolejna strona to wzory załączników. Znajdują się tu pliki do pobrania, zaświadczenia lekarskie, dodatkowe oświadczenia itd. Jeśli któryś jest dla Ciebie wymagany, pobierz, wydrukuj, wypełnij, podpisz i zrób jego skan. Idę na następną stronę, „Załączniki i oświadczenia”; to miejsce na dołączenie do wniosku wszelkich załączników: orzeczenia, zaświadczeń, uzasadnienia itd. Akceptowane formaty plików to JPG lub PDF. Dla wygody zgromadziłem wszystkie pliki załączników w jednym folderze. Klikam łącze „Dodaj plik”, następnie przycisk „Załącznik wybierz plik”, w oknie Eksploratora wskazuję ścieżkę do pliku, który chcę dodać i klikam „Otwórz”. W pole „Opis załącznika” wpisuję, w zależności od jego zawartości, np. orzeczenie o niepełnosprawności, zaświadczenie o zatrudnieniu, uzasadnienie wniosku, oferta cenowa itd. Dodając skan orzeczenia, zaznaczam opcję „Tak, zawiera orzeczenie”, natomiast dodając innego rodzaju dokumenty, wybieram opcję „Nie”. Klikam „Zapisz”, a po chwili wybrany plik zostanie załadowany na stronę. Powtarzam te czynności tyle razy, ile mam załączników do dodania. Po zakończeniu przeglądam i sprawdzam, czy są wszystkie, gdy jest ich więcej niż dwadzieścia, trzeba w tym celu użyć przycisków „Następna” lub „Poprzednia strona”. Poniżej umieszczono wykaz załączników wymaganych oraz opcjonalnych, fakultatywnych. Upewniam się, czy nie brakuje któregoś z wymaganych, a następnie klikam „Sprawdź i zapisz”.
To była ostatnia strona wniosku, pora go podpisać i wysłać. Klikam „Wyślij do instytucji”. Mam do wyboru: „Wyślij bez podpisywani” albo „Podpisz i wyślij”. Wybieram „Podpisz i wyślij”, loguję się do swojego Profilu Zaufanego, potwierdzam podpisanie pliku, przepisuję kod z wiadomości SMS i potwierdzam podpisywanie. Automatycznie wracam do SOW, mam komunikat o pomyślnym złożeniu wniosku, który od teraz znajduje się w zakładce „Wnioski złożone”.
Nie taki SOW straszny, jak go malują
Pod względem dostępności dla czytników ekranu, SOW wypada, moim zdaniem, całkiem dobrze. Pracowałem zarówno z Jawsem, jak i NVDA w aktualnych wersjach, używałem głównie przeglądarki Google Chrome, ale wykonałem również kilka prób, używając Firefoxa oraz Edge. Nie spotkałem miejsc ani kontrolek, które nie były prawidłowo odczytywane, interpretowane. Są nagłówki, listy, łącza, punkty orientacyjne, więc po wstępnym zapoznaniu się z rozkładem systemu można poruszać się sprawniej, używając klawiszy szybkiej nawigacji. Formularz wniosku ma klasyczną, prostą konstrukcję, pola edycyjne, przyciski opcji, pola wyboru, łącza itp. Myślę, że każdy użytkownik czytnika ekranu, który opanował w podstawowym zakresie poruszanie się po stronach internetowych i webowych formularzach, poradzi sobie w SOW pod względem technicznym. Pewnym utrudnieniem może być formalny, urzędowy i prawniczy język, który nawet w okienkach pomocy często niewiele wyjaśnia, ale w takich miejscach to niestety norma.
Wniosek, nad którym pracujemy zapisuje się w zakładce „Wnioski robocze”, trzeba go tam odszukać, kliknąć „Edytuj” i kontynuować wypełnianie. Aby uniknąć błędów i nie pominąć żadnego obowiązkowego elementu, trzeba pamiętać o kliknięciu „Sprawdź i zapisz” na każdej stronie formularza. Komunikaty o wykrytych brakach są czytelne, a jeśli pominiemy tę czynność, system i tak wymusi jej wykonanie przed wysłaniem gotowego wniosku. Irytujące bywają sytuacje, gdy po kliknięciu np. „Sprawdź i zapisz” punkt uwagi przeskakuje na górę strony, albo po kliknięciu „Wyślij do instytucji” trzeba poszukać chwilę okienka komunikatu, by móc przejść dalej. Problem pojawia się również, gdy PCPR, do którego ma trafić wniosek, wymaga jakiegoś załącznika, np. oświadczenia RODO itp., którego nie da się wypełnić na komputerze, tylko trzeba je wydrukować, wypełnić, podpisać odręcznie i zeskanować. Moim zdaniem, poza wzorami zaświadczeń lekarskich, wszelkie inne powinny być formularzami do wypełnienia w SOW lub aktywnymi formularzami PDF, które można byłoby wypełnić korzystając z czytnika ekranu i podpisać cyfrowo.
Po wysłaniu wniosku, o wszelkich zmianach w sprawie będziesz informowany wiadomością e-mail z informacją, że w systemie SOW czeka nowa wiadomość. Aby ją przeczytać, trzeba się zalogować i przejść do zakładki „Wiadomości”. O tym, jak przebiegają kolejne kroki: umowa, zakupy i ich rozliczanie, napiszę za jakiś czas.
Adam Ostrowski
