Grudzień, koniec roku, czas prezentów i podsumowań, pora kupowania prezentów z okazji mikołajek i tych pod choinkę, tradycyjnie już rozpoczyna się organizowaną przez Fundację Szansa dla Niewidomych, coroczną międzynarodową konferencją – Reha for the Blind in Poland.
W tym roku nie mogło więc być inaczej. Jakkolwiek przed rozpoczęciem Konferencji mówiło się, że tym razem będzie ona mało interesująca, bo rok nie obfitował w nowości technologiczne, dotyczące osób z dysfunkcją wzroku, trzeba przyznać, że kilkakrotnie zostaliśmy pozytywnie zaskoczeni. Na szczególną uwagę zasłużyła przygotowana przez Dział Zbiorów dla Niewidomych Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego prezentacja nowej usługi bibliotecznej, czyli DAISY On-line. Spotkanie prowadziła Monika Cieniewska – Zastępca Dyrektora ds. Zbiorów dla Niewidomych Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego wraz z Grzegorzem Złotowiczem – Tyfloinformatykiem w Dziale Zbiorów dla Niewidomych oraz Jolantą Złotowicz – Kierownikiem Sekcji Zbiorów Książki Mówionej.
Książki w Standardzie Daisy już od ładnych paru lat są dostępne dla czytelników za pośrednictwem Działu Zbiorów dla Niewidomych GBPIZS. Do tej pory czytelnicy mogli je otrzymywać bezpośrednio z siedziby Biblioteki, przesłać do Biblioteki swój nośnik i poprosić o ich nagranie lub za pośrednictwem Serwisu Wypożyczeń On-line pobrać je na swój komputer, rozpakować, a następnie wgrać na kartę pamięci i czytać za pomocą odtwarzacza. Eh, a gdyby tak można było taką książkę pobrać bezpośrednio na odtwarzacz… To takie skomplikowane: najpierw trzeba się zalogować, pobrać książkę, rozpakować, a potem wgrać na kartę i dopiero jej słuchać. Drogi czytelniku, mówisz i masz. To prawie jak prezent na gwiazdkę lub na mikołajki. Znana na świecie technologia DAISY On-line zawitała również u nas, w Polsce!
Daisy on-line? A cóż to takiego.
Jest to technologia pozwalająca na przesyłanie książek cyfrowych bezpośrednio z serwera bibliotecznego do dedykowanych odtwarzaczy, takich jak: Plextalk Linio Pocket czy Victor Stream nowej generacji. Teraz, drogi czytelniku, aby mieć dostęp do księgozbioru DAISY, nie jest Ci już niezbędna przeglądarka internetowa i komputer. Nawet, jeśli nie jesteś zaprzyjaźniony z komputerem, ba, jego bezwzrokowa obsługa przysparza Ci problemów, to dzięki tej technologii, Serwis Wypożyczeń On-line DZdN staje się dla Ciebie dostępny.
Jak wybierać książki?
Można wybierać je na kilka sposobów:
- Przez system menu usługi On-line, pod warunkiem, że jest on obsługiwany przez odtwarzacz.
- Za pośrednictwem przeglądarki internetowej, dodawać je do zbioru “Moje zakładki”.
- Zdać się na wybór bibliotekarza: po pierwszym zalogowaniu do usługi On-line, za pośrednictwem odtwarzacza, skontaktować się z Biblioteką i zgłosić, że chcemy, aby książki przygotowywał nam bibliotekarz.
Co umożliwia system dynamicznych menu DAISY On-line?
Jeżeli jest obsługiwany przez używany przez czytelnika odtwarzacz, to umożliwia dostęp do następujących funkcji:
- Pozostały limit pobierania: podaje czytelnikowi informację o limicie pobierania do wykorzystania w bieżącym miesiącu.
- Szukaj książki: umożliwia wyszukiwanie książek według nazwiska autora, tytułu, albo haseł przedmiotowych (wystarczy wpisać jeden lub więcej fragmentów tekstu, w zależności od tego, według jakiego klucza szukamy naszej książki).
- Szukaj autora: poszukiwanie autora przez wprowadzenie jednego lub kilku fragmentów nazwiska lub imion autora.
- Lista autorów: wyświetlanie autorów, których nazwisko rozpoczyna się od podanej jednej, lub kilku pierwszych liter.
- Szukaj tytułu: znajduje książki, których tytuł zawiera wprowadzone fragmenty tekstu.
- Lista tytułów: wyświetlanie książek, których tytuły rozpoczynają się od wprowadzonego jednego lub kilku znaków.
- Szukaj cyklu i Lista cykli: działa tak samo, szukanie tytułów, ale dotyczy tytułów cyklu.
- Szukaj lektora i Lista lektorów: podobnie jak poszukiwanie autorów, ale dotyczy lektorów książki.
- Szukaj sygnatury: umożliwia szybkie wyszukanie konkretnej książki przez jej sygnaturę.
10. Katalog tematyczny: pozwala na przeglądanie książek wg haseł przedmiotowych, służących do klasyfikacji treści książki.
11. Katalog nowości: wyświetla aktualizacje księgozbioru w ciągu ostatniego roku, pogrupowane wg daty aktualizacji.
Po wypożyczeniu książki, cały jej rozmiar jest jednorazowo odliczany od limitu wypożyczeń.
Książki są wypożyczane na 3 miesiące. Po jej przeczytaniu, czytelnik zwraca ją do Biblioteki i wtedy jest ona usuwana z odtwarzacza. Należy przy tym pamiętać, że protokół DAISY On-line obsługuje jedynie dostęp do książek w standardzie DAISY, a inne typy zbiorów, dostępne w serwisie, nie są przez niego obsługiwane.
Komunikaty usługi
Każdy z czytelników, który posiada konto internetowe w GBPiZS, może przeczytać na stronie lub otrzymać za pośrednictwem poczty elektronicznej, jeśli sobie taką opcję włączył na swoim koncie, wszelkiego rodzaju ogłoszenia i powiadomienia. Są to informacje dotyczące aktualizacji księgozbioru (nie tylko DAISY), wszelkie komunikaty techniczne, inne wiadomości niedotyczące Serwisu Wypożyczeń oraz informacje i zaproszenia z poza biblioteki. Dzięki usłudze Komunikaty Usługi DAISY On-line Serwis Wypożyczeń publikuje zatem te ogłoszenia, które są przesyłane czytelnikom pocztą elektroniczną.
W liście publikowanych ogłoszeń znajdują się wszystkie powiadomienia, rozsyłane przez Serwis w ciągu ostatnich 60 dni. I tu pojawia się kolejna dogodność. W sytuacji, gdy czytelnik nie posługuje się pocztą elektroniczną, a jego odtwarzacz obsługuje mechanizm ogłoszeń usługi DAISY On-line, to może w ten sposób być na bieżąco, jeśli chodzi o informacje dotyczące biblioteki oraz otrzymywać inne interesujące go wiadomości.
Aby ułatwić ich przeglądanie, ogłoszenia można oznaczyć, jako przeczytane i wówczas nie będą się one pojawiać przy następnym wyświetleniu listy ogłoszeń.
Obsługiwane funkcje
Jak już wspomnieliśmy, nie wszystkie odtwarzacze książek, DAISY obsługują tę technologię. Obecnie są to zaledwie dwa modele i każdy z nich obsługuje tę technologię inaczej. I tak…
Odtwarzacz Plextalk obsługuje system dynamicznych menu usługi Online, ale
nie ma możliwości wpisywania polskich liter i podczas wyszukiwania polskie znaki należy zastępować spacją.
Plextalk umożliwia odtwarzanie książek przez pobieranie, albo przez strumieniowanie i obsługuje również mechanizm komunikatów usługi Online.
Victor Reader Stream nowej generacji nie obsługuje systemu dynamicznych menu usługi Online i dlatego książki można wybierać tylko korzystając z przeglądarki internetowej i dodawać je do zbioru “Moje zakładki”, albo skorzystać z przygotowywania ich dla nas przez pracowników biblioteki.
Odtwarzacz Victor Leader nowej generacji umożliwia odtwarzanie książek przez pobieranie. Jego producenci obiecują, że wkrótce i w nich będzie obsługa dynamicznych menu, a co za tym idzie, będzie możliwe również odtwarzanie książek poprzez ich strumieniowanie.
Więcej informacji, a w tym wskazówki jak podłączyć się do usługi, znaleźć można na stronie:
https://wypozycz.dzdn.pl/wol/doserver.php
Inne odtwarzacze
Przedstawiciele firmy Hims Ltd twierdzą, że ich odtwarzacze wkrótce będą obsługiwały omawianą usługę. Jeśli chodzi o odtwarzacze softwarowe, to jak na razie nie ma dobrych wieści, ponieważ nie ma jeszcze aplikacji na smartfony, zarówno z systemem Android jak i IOS, która obsługiwałaby technologię DAISY On-line. Należy jednak mieć nadzieję na szybką poprawę sytuacji, bowiem dzisiejsza technologia rozwija się niezwykle dynamicznie i napisanie odpowiednich aplikacji, czy to przez producentów smartfonów, czy też przez biblioteki, to jedynie kwestia czasu. Technologia DAISY On-line jeszcze nie otwiera, ale już uchyla polskie okno na świat. Jej popularność i dostępność wraz z przystąpieniem Polski do Traktatu z Marrakeszu i przystąpieniem Biblioteki do projektu TIGAR, otworzy je już na całą szerokość. To niezwykle ważne, ponieważ pozwoli nam na równy dostęp do dóbr kultury i nauki.
Agnieszka Pelczarska
