Ósma wersja systemu iOS, wydana osiem lat temu, wprowadziła funkcję, która znacznie przyspieszyła wpisywanie tekstu przez osoby z dysfunkcją wzroku na ekranie dotykowym. Wejście Ekranu Brajla to tryb, w którym punkty pisma brajlowskiego są wirtualnie umieszczane na ekranie dotykowym, tak by umożliwić wpisywanie znaków poprzez jednoczesne dotknięcie punktów wymaganych do ich wpisania. Dzięki temu możliwe stało się redagowanie wiadomości, postów w portalach społecznościowych, a nawet dłuższych tekstów, co było dość uciążliwe przy nieustannej potrzebie lokalizowania poszczególnych liter, cyfr i znaków interpunkcyjnych na tradycyjnej klawiaturze ekranowej.
Mimo swych rozlicznych funkcji takich jak możliwość pisania skrótami brajlowskimi, usuwanie znaków i słów czy wybór sugestii autokorekty, tryb ten zdawał się nie oferować intuicyjnego systemu pozwalającego na przegląd i korektę tego co napisaliśmy. Jedynym do tej pory znanym sposobem, by to osiągnąć było wyjście z trybu wpisywania Brajla i przełączenie pokrętła na jedną z jednostek nawigacji po tekście, by dokonać poprawek tradycyjnym mechanizmem edycji. Sposób ten wymuszał na użytkownikach nieustanną konieczność przełączania się pomiędzy różnymi pozycjami pokrętła co mogło być dosyć męczące w sytuacji, gdy korekty, których chcieliśmy dokonać były drobne i obejmowały np. wstawianie bądź usunięcie jednego znaku.
W tym samym czasie, aplikacje oferujące możliwość pisania Brajlem na smartfonach opartych o system Android oferowały dedykowane gesty pozwalające na nawigację i edycję tekstu napisanego w ten sposób co znacznie przyspiesza proces korekty. Okazuje się jednak, że podobne gesty istniały już od dłuższego czasu także w rozwiązaniu firmy Apple, nie zostały jednak udokumentowane.
Jürgen Fleger, prowadzący niemieckojęzyczny podcast Apfel-Fleger, w jednym z odcinków prezentuje gesty, które przypadkowo odkrył jeden z jego znajomych. Aby z nich skorzystać należy po wejściu w tryb pisania Brajlem przytrzymać dowolny z sześciu punktów Brajla na ekranie, odczekać aż usłyszymy dźwięk sugerujący wchodzenie w tryb eksploracji punktów, a następnie nie odrywając palca od ekranu użyć jednego z poniższych gestów:
- pionowe przesunięcie dwoma palcami w górę lub w dół – przechodzi pomiędzy jednostkami nawigacji: znaki, wyrazy, wiersze;
- poziome przesunięcie dwoma palcami – nawigacja po napisanym tekście według wybranej jednostki;
- poziome przesunięcie trzema palcami – zaznaczanie tekstu według wybranej jednostki
- Aby nawigacja po tekście była możliwa, należy najpierw wybrać jednostkę, według której chcemy się po nim przemieszczać. Gdy już znaleźliśmy miejsce, w którym chcemy dokonać edycji bądź zaznaczyliśmy fragment tekstu, możemy stosować tradycyjne gesty i operacje takie jak usuwanie znaków, słów lub wpisanie nowego tekstu co spowoduje zastąpienie tekstu zaznaczonego. Operację kopiowania, wycinania i wklejania są możliwe do wykonania po uprzedniej konfiguracji gestów w ustawieniach VoiceOver, w sekcji Polecenia – Wejście Ekranu Brajla.
Warto zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii oraz ograniczeń tej metody edycji.
Po pierwsze, kierunek nawigacji i zaznaczania jest odwrotny do tego jaki logicznie wynika z wykonywanych gestów. Przesuwając dwoma lub trzema palcami w lewo, przemieszczamy się więc do przodu, zaś w prawo do tyłu, co może wymagać pewnej zmiany przyzwyczajeń.
Na pewne trudności mogą napotkać także osoby piszące Brajlem z kontrakcjami. Z uwagi na to jak skonstruowany jest mechanizm translacji skrótów, słowo, które piszemy nie istnieje, dopóki nie zakończymy jego pisania poprzez wstawienie spacji. Wynikają z tego dwie niedogodności podczas edycji tekstu w wyżej opisany sposób.
Jeżeli chcemy przesunąć kursor w inne miejsce, należy uprzednio ukończyć pisanie słowa, w przeciwnym razie kursor pozostanie na poprzednim miejscu.
Kłopotliwe jest także dokonywanie pomniejszych korekt wymagających np. wstawienia jednego, brakującego znaku. W momencie, gdy zaczniemy pisać tekst w miejscu, do którego przemieściliśmy kursor, wstawiane przez nas znaki zaczną być traktowane jako nowe słowo, a nie kontynuacja poprzedniego. Oznacza to, że przykładowo skróty rozwijające jedną literę do całego słowa będą zachowywać się tak, jak gdybyśmy to całe słowo chcieli wpisać i zostanie ono doklejone do uprzednio napisanego.
Wyżej opisana metoda została przetestowana na telefonie iPhone 13 Mini pod kontrolą systemu iOS 15.6.1 z Wejściem Ekranu Brajla ustawionym w tryb ekranu z przodu. Opisane gesty mogą różnić się w innych trybach, a funkcja może zachowywać się inaczej na innych konfiguracjach sprzętu i oprogramowania.
Od teraz edycja i korekta długich tekstów pisanych Brajlem na urządzeniu z iOS nie powinna już stanowić problemu.
Paweł Masarczyk
