Jaws to prawdopodobnie po NVDA drugi najczęściej spotykany czytnik ekranu dla systemu Windows w Polsce i wielu innych krajach. W odróżnieniu od NVDA nie jest on dostępny za darmo, ale jeśli tylko mamy możliwość jego zakupu, chociażby z dofinansowania, warto mieć go na podorędziu. Praca z niektórymi aplikacjami, takimi jak pakiet MS Office, może być często wygodniejsza przy użyciu Jawsa, a dzięki specjalnym skryptom sprawdza się on w pewnych sytuacjach lepiej także na niejednym stanowisku pracy.
Jesienią 2023 roku wydano nową wersję JAWS 2024, która przynosi kilka kolejnych nowości, w tym jedną przełomową dla posiadaczy monitorów brajlowskich. Przyjrzyjmy się więc krótko głównym ulepszeniom, których możemy spodziewać się za jakiś czas także w polskiej wersji Jawsa.
Pierwszą nowością jest funkcja, nazwana w wersji angielskiej Face in View. Pozwala nam ona sprawdzić obraz z internetowej kamerki naszego komputera przed rozpoczęciem rozmowy wideo. Ta forma komunikacji ostatnio bardzo się rozpowszechniła, więc Jaws wychodzi naprzeciw wszystkim, którzy bez kontroli wzroku chcą upewnić się, że kamerka jest włączona, twarz jest dobrze widoczna i co się znajduje w polu kamerki oprócz naszej twarzy. Funkcję tę można wywołać naciśnięciem skrótu Insert+Spacja, następnie O, a potem F. Ważne, funkcja nie będzie działać podczas aktywnej rozmowy wideo, co z technicznego punktu widzenia jest zrozumiałe: Jaws najpewniej potrzebuje wyłącznego dostępu do kamerki.
Użytkowników monitorów brajlowskich na pewno zainteresuje druga nowość, funkcja podzielonego brajla (Split Braille). Tekst, wyświetlany przez monitor brajlowski, można dzięki niemu rozdzielić na dwie połowy, między którymi monitor wyświetli dwie kreski pionowe, tak abyśmy mogli łatwo rozpoznać, którą połowę właśnie czytamy. Jedna z dwóch części monitora nadal będzie wyświetlać miejsce, gdzie się znajdujemy. Drugą połowę możemy wykorzystać do wielu celów, np.:
- do wyświetlania określonego tekstu w buforze, który wcześniej ustawimy. Wówczas tekst zostanie widoczny nawet po przejściu do innego okna itp.;
- do przeglądania komentarzy i przypisów w Wordzie. Jeśli dany fragment tekstu posiada przypis bądź komentarz, na jednej połowie linijki zobaczymy tekst, a na drugiej treść uwagi/komentarza;
- do kontroli formatowania tekstu. Jedna połowa linijki wyświetla tekst, a druga informuje, jeśli dany fragment tekstu jest podkreślony, pogrubiony itd.;
- do wyświetlania historii mowy, widocznej na drugiej połowie linijki. Może się przydać do wyświetlania komunikatów, które standardowo są jedynie czytane na głos, ale nie są wyświetlane w brajlu;
- do wyświetlania treści, widocznej pod kursorem Jaws. W tej sytuacji na jednej połowie linijki widzimy miejsce, na którym jest kursor PC, a na drugiej miejsce kursora Jaws;
- sprawdzania tekstu z konkretnego okna. Nawet jeśli przejdziemy w inne miejsce, na połowie monitora nadal możemy kontrolować stan danego okna.
W wersji angielskiej będzie działać ponadto kolejny tryb, pozwalający zobaczyć jednocześnie tekst napisany brajlem komputerowym i skrótowym, ale pytanie brzmi, czy pojawi się on także w wersji polskiej. Oprócz tego będą istnieć tryby podziału, zależne od konkretnej aplikacji (np. z pakietu Office). Wymieniłem tę różnorodność zastosowań podzielonego brajla, ponieważ może to być rewolucja w pracy z Jawsem i monitorem brajlowskim. Wyobrażam sobierozmaite scenariusze, kiedy ta funkcja się przyda, zwłaszcza w szkole i pracy.
Wersja angielska przyniesie jeszcze dwie nowości, które jednak na razie nie pojawią się w wersji polskiej: Lepsze wyświetlanie zapisu matematycznego dzięki otwartej bibliotece MathCAT oraz Early Adopter Program, czyli możliwość dostępu do nowych funkcji przed ich wydaniem. Szkoda, że do drugiej z wymienionych funkcji raczej nie będziemy mieli dostępu, gdyż w Polsce i innych krajach europejskich licencje do Jawsa do dziś sprzedawane są standardowo.
W Stanach Zjednoczonych firma Freedom Scientific przeszła na model subskrypcyjny, dzięki któremu nowe funkcje mogą docierać do użytkowników znacznie szybciej.
Źródło: https://support.freedomscientific.com/downloads/jaws/JAWSWhatsNew
