16 czerwca 2025 pojawiła się nowa wersja NVDA, oznaczona numerem 2025.1. Przyniosła ona sporo zmian i nowości, dlatego stwierdziłem, że tak duży update zasługuje na napisanie o nim krótkiego artykułu podsumowującego najważniejsze zmiany. Osobiście uważam, że jest to wersja przynosząca w ostatnich latach najwięcej pozytywnych i przydatnych nowości dla zwykłych użytkowników.
Pomoc zdalna wbudowana w NVDA
Głównym game changerem jest integracja z NVDA Remote zwanym dawniej pomocą zdalną. Obecnie funkcja nazywa się “dostęp zdalny”. Od teraz, chcąc połączyć się z dowolnym komputerem pod kontrolą NVDA bądź udostępnić swoją maszynę do kontrolowania dla innych np. w celu uzyskania pomocy, naprawy komponentów bądź dokonania zmian w systemie w formie zdalnej nie potrzebujemy już dodatku “NVDA Remote (Pomoc zdalna)”. Warto zaznaczyć jednak, iż domyślne skróty używane dotychczas we wtyczce uległy zmianie. Są to odpowiednio:
- NVDA+Alt+R: Pozwala wywołać okno konfiguracji połączenia i rozpoczynania sesji.
- NVDA+Alt+Tab (dawniej F11): Pozwala na przełączanie się między naszym a kontrolowanym komputerem. Dodatkowe skróty można skonfigurować w Ustawieniach, w podsekcji “Zdarzenia wejścia”. Warto zaznaczyć jednak, że aby pomoc zdalna zaczęła działać, należy najpierw aktywować ją w ustawieniach programu w kategorii “Zdalny dostęp”. W celu aktywacji zaznaczamy pole “Włącz pomoc zdalną”.
Zmieniły się skróty, zmieniło się nieco nazewnictwo, ale sposób działania wciąż jest ten sam. Mając więc ulubiony serwer NVDA Remote nie musimy z niego rezygnować, ponieważ oficjalna integracja wspiera ten sam protokół i wszystkie dotychczasowe serwery. 
Responsywniej, szybciej i stabilniej
Kolejną istotną zmianą jest aktualizacja obsługi silników mowy. Od tej wersji NVDA powinno znacznie przyspieszyć. O ile nie zauważymy dużej zmiany na szybkich komputerach, o tyle na nieco wolniejszych maszynach czas od naciśnięcia klawisza do odczytu tego co się pod nim znajduje powinien być krótszy. W tej wersji wprowadzono usprawnienia silników syntezy. M.in. Sapi4 i Sapi5 korzystają z szybszego silnika audio WaSapi, co znacznie przyspiesza jego działanie i w przypadku Sapi4 umożliwia również korzystanie z przyciszania dźwięku NVDA+Shift+D, co wcześniej nie było możliwe. Przy okazji kompletnie usunięto wsparcie dla innych, przestarzałych silników audio z wyłączeniem dla Sapi4, gdzie, jeśli wystąpią problemy, możemy zmienić go w ustawieniach zaawansowanych. Przy okazji poprawiono irytujący błąd występujący przy niektórych głosach Sapi powodujący zatrzymywanie odczytu podczas używania funkcji “Czytaj wszystko”. Bardzo przydatną, niedostępną dotychczas opcją dla osób, ceniących sobie szybkość mowy oraz starsze głosy jest możliwość podkręcania szybkości dla Sapi 5 tak, jak od lat miało to miejsce w przypadku syntezatora Espeak. Dodatkowo NVDA stara się ucinać początkową ciszę podczas wymawiania tekstu w przypadku większości syntezatorów, dlatego na nieco słabszych konfiguracjach oraz w przypadku głosów ją generujących korzystanie z komputera powinno być przyjemniejsze i bardziej responsywne. Sprawdziłem to na laptopie i istotnie trudno nie zgodzić się, że Espeak, którego używam do codziennej pracy z komputerem, działa po prostu sprawniej. 
Rozbudowany Add-on store. Aktualizacje dodatków zrobią się za Ciebie zgodnie z Twoimi oczekiwaniami
Kolejną nowością jest wprowadzenie automatycznych aktualizacji dodatków w Add-on store, oraz dostosowywania kanałów, z których wtyczki mają być aktualizowane. Dodatkowo, od teraz, możemy zdecydować, czy chcemy automatycznie aktualizować dodatki wyłącznie do wersji stabilnych, deweloperskich, czy może po prostu do każdej nowej wersji, która jest dostępna. Ta ostatnia opcja przyspiesza nam otrzymywanie poprawek i może być bardzo przydatna w przypadku zmian w kompatybilności dodatków, które pojawiają się średnio raz na kilka wersji.
Od dawna NVDA co jakiś czas zrywa kompatybilność z dawno nieaktualizowanymi dodatkami i jej wybór może pomóc nam zachować ciągłość ich działania. Jak napisano w liście zmian, “Kanał automatycznej aktualizacji można ustawić w kategorii ustawień o nazwie Add-on store”. NVDA może więc wykonywać aktualizacje dodatków w tle, bez konieczności twojej ingerencji.
Aby skorzystać z tej opcji, należy dokonać odpowiednich zmian w ustawieniach w kategorii “Add-on store”.
Sortowanie i pomniejsze zmiany
W Add-on store wprowadzono również możliwość sortowania dodatków po kolumnach. Możemy wybrać, czy mają się one wyświetlać malejąco bądź rosnąco według nazwy, stanu, aktualnie zainstalowanej wersji, kanału (Beta, Dev, stabilna), autora czy daty publikacji. Pojawiła się również możliwość anulowania aktualizacji dodatków podczas jej trwania, oraz ponowienia próby jeśli aktualizacja zakończy się niepowodzeniem. Dodatkowo dodano obsługę serwera lustrzanego jeśli z jakiegoś konkretnego powodu chcemy skorzystać z mirrora listy dodatków.
Czytaj mniej, pracuj szybciej
Pojawiła się również zmiana dotycząca odczytu wpisywanych znaków tzw. echa pisania. Od teraz skrótem NVDA+2 oraz w ustawieniach możemy przełączać się pomiędzy trzema, a nie tak jak wcześniej dwoma dostępnymi trybami. Został dodany nowy tryb umożliwiający czytanie pisanych znaków wyłącznie wtedy, gdy NVDA wykryje pole edycji. Dzięki temu, wykonując różne akcje na komputerze m.in. oznaczanie elementów spacją, klawisze nie będą niepotrzebnie raportowane.
Przyjaźniejszy OCR
NVDA pozwala teraz na ręczne odświeżenie zawartości w oknie OCR. Co to oznacza? Dotychczas, aby sprawdzić, czy coś zmieniło się po kliknięciu na rozpoznany tekst w niedostępnej aplikacji najczęściej naciskało się Escape i dokonywało ponownego rozpoznania. Teraz wystarczy tylko nacisnąć NVDA+F5, aby rozpoznać tekst na nowo.
Pojawiła się również opcja przypisania skrótu do przełączania automatycznego okresowego odświeżania rozpoznanego tekstu.
Inne istotne zmiany
Chrome od wersji 136, umożliwiono kopiowanie z zachowaniem formatowania, możliwe do włączenia lub wyłączenia przy użyciu skrótu NVDA+Shift+F10. Oznacza to, że możemy skopiować tekst w dokładnie takiej formie, w jakiej został on zaprezentowany na czytanej przez nas obecnie stronie internetowej. Dodatkowo NVDA informuje nas w momencie, gdy link na stronie prowadzi do aktualnie czytanej podstrony ogłaszając go jako kotwiczny. Jeśli nas to irytuje, możemy wyłączyć tę opcję w ustawieniach formatowania dokumentów.
Marcel Kardasz
