9 maja 1991 roku Sejm RP uchwalił Ustawę o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, na mocy której utworzono Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Od 27 sierpnia 1997 r. PFRON opiera swoje działania na Ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W niniejszym artykule przedstawiamy działania PFRON skierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami.
Cele i zadania PFRON
Głównym zadaniem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest wspieranie szeroko pojętej rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami oraz aktywizacja zawodowa tej grupy społecznej.
Środki pozostające w dyspozycji Funduszu przeznaczane są przede wszystkim na:
• Refundację podwyższonych kosztów zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami – dofinansowanie wynagrodzeń osób z niepełnosprawnościami, z którego skorzystać mogą pracodawcy chronionego i otwartego rynku pracy,.
• Refundację kosztów przystosowania, adaptacji i wyposażenia miejsc pracy osób z niepełnosprawnościami.
• Dofinansowanie tworzenia i funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej oraz zakładów aktywności zawodowej.
• Zlecanie organizacjom pozarządowym realizacji zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnością.
• Współfinansowanie projektów systemowych realizowanych ze środków pomocowych Unii Europejskiej.
• Bezpośrednie wspieranie aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami poprzez:
◦ udzielanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej,
◦ refundację składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, rolników z niepełnosprawnościami oraz rolników zobowiązanych do opłacania składek za domownika z niepełnosprawnością.
• Bezpośrednie wspieranie osób z niepełnosprawnościami poprzez:
◦ dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych,
◦ dofinansowanie likwidacji barier w komunikowaniu się,
◦ dofinansowanie likwidacji barier technicznych,
◦ dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,
◦ dofinansowanie zakupu usług tłumacza migowego lub tłumacza-przewodnika,
◦ dofinansowanie uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w turnusach rehabilitacyjnych.
• Finansowanie aktywnych instrumentów rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami zarejestrowanych jako bezrobotne lub poszukujące pracy (szkolenia, staże, itp.).
• Programy celowe PFRON.
Skąd pochodzą środki?
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pozyskuje środki na finansowanie swojej działalności głównie z obowiązkowych miesięcznych wpłat pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w ich zakładzie jest niższy niż 6%. W przypadku państwowych i niepaństwowych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wymagany wskaźnik wynosi 2%.
Pracodawcy zwolnieni są z wpłat na PFRON, gdy przeciętne zatrudnienie pracowników w danym miesiącu osiągnie co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (etaty).
Rehabilitacja zawodowa
Środki pozostające w dyspozycji PFRON, przeznaczane na aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, zostają rozpisane pomiędzy PFRON, samorządy wojewódzkie i samorządy powiatowe.
To, jaka kwota rokrocznie trafia do poszczególnych jednostek samorządu wynika z algorytmu określonego Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie algorytmu przekazywania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych samorządom wojewódzkim i powiatowym, jednakże decyzja, na co dokładnie zostaną spożytkowane środki pozostaje po stronie samorządów, bowiem zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym, samorządy zachowują w tym względzie pewną autonomię. Jedynym obostrzeniem w wydatkowaniu środków PFRON jest cel realizowanych z tych środków działań:
• Samorządy wojewódzkie muszą przeznaczyć środki na tworzenie i wspieranie działalności zakładów aktywności zawodowej.
• Samorządy powiatowe zobowiązane są do finansowania form wsparcia oferowanych za pośrednictwem Powiatowych Urzędów Pracy.
Pomimo, iż Fundusz przekazuje znaczne środki na rehabilitację zawodową osób z niepełnosprawnościami do samorządów, sam również zobowiązany jest do bezpośredniej realizacji zadań w tym obszarze. Obowiązkiem PFRON jest:
• Dofinansowanie pracodawcom wynagrodzeń zatrudnionych osób z niepełnosprawnościami. wypłacane pracodawcom.
• Refundacja pracodawcom prowadzącym zakłady pracy chronionej dodatkowych, wynikających z zatrudniania pracowników z niepełnosprawnościami: kosztów budowy, rozbudowy obiektów/pomieszczeń zakładu, kosztów transportu i kosztów administracyjnych.
• Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne osoby z niepełnosprawnością, prowadzącej działalność gospodarczą, oraz rolnikowi z niepełnosprawnością lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za domownika z niepełnosprawnością.
• Dofinansowanie do 50% oprocentowania kredytów bankowych zaciągniętych przez zakład pracy chronionej.
• Dofinansowanie do 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności gospodarczej lub prowadzenie własnego/dzierżawionego gospodarstwa rolnego.
• Zwrot kosztów przystosowania i adaptacji tworzonych lub istniejących stanowisk pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
• Zwrot kosztów wyposażenia stanowisk pracy osób z niepełnosprawnościami.
• Zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników wspierających pracownikaz niepełnosprawnością w czasie pracy.
• Refundacja kosztów szkoleń pracowników z niepełnosprawnościami.
• Przyznawanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu własnego do spółdzielni socjalnej.
• Wsparcie osób bezrobotnych z niepełnosprawnościami lub poszukujących pracy (szkolenia, staże, itp.).
Wsparciem dla pracodawców zajmiemy się w kolejnym artykule. Teraz przyjrzyjmy się bliżej wsparciu skierowanemu bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami.
Dotacja na rozpoczęcie działalności gospodarczej – pomoc bezzwrotna
Dotację z pieniędzy PFRON na rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej można otrzymać w powiatowym urzędzie pracy. Warunkiem jest utrzymanie działalności przez co najmniej 24 miesiące. Dotacja może mieć również przeznaczenie na podjęcie działalności rolniczej lub pokrycie wkładu do spółdzielni socjalnej. Maksymalna wysokość dotacji nie może przekroczyć piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Aby ją uzyskać należy być:
• osobąz niepełnosprawnością,
• zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu.
Ponadto osoba ubiegająca się o dotację nie mogła wcześniej skorzystać z pomocy ze środków publicznych na ten cel. Co zrobić, aby otrzymać dotację?
Należy:
• złożyć wniosek do powiatowego urzędu pracy zgodnie z miejscem zamieszkania (Uwaga! Każdy urząd pracy ma własny wzór wniosku!),
• zobowiązać się do prowadzenia działalności gospodarczej lub członkostwa w spółdzielni socjalnej nieprzerwanie przez okres co najmniej 24 miesięcy.
Przy rozpatrywaniu wniosku bierze się pod uwagę
• przewidywane efekty ekonomiczne przedsięwzięcia, na które mają być przeznaczone środki,
• kalkulację wydatków na uruchomienie działalności w ramach wnioskowanych środków,
• uprawnienia i kwalifikacje wnioskodawcy,
• wysokość środków własnych wnioskodawcy.
Gdy wniosek zostanie oceniony pozytywnie, mogą odbyć się negocjacje warunków umowy i jej podpisanie. W umowie znajdują się zasady wydatkowania i rozliczania pieniędzy z dotacji. Ważne Zarejestrowania działalności gospodarczej należy dokonać dopiero po przyznaniu dotacji na jej rozpoczęcie. Jeśli ta kolejność nie zostanie zachowana, wniosek o przyznanie środków finansowych PFRON nie zostanie rozpatrzony.
Oprocentowanie kredytu bankowego
Celem dofinansowania jest wsparcie samozatrudnienia osób z niepełnosprawnościami przez dofinansowanie do spłaty odsetek kredytu zaciągniętego na działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne.
Dofinansowanie przysługuje osobie z niepełnosprawnością prowadzącej działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne, która zaciągnęła kredyt bankowy na kontynuowanie tej działalności, jeżeli:
• nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo pożyczka została w całości spłacona lub umorzona,
• nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od dnia otrzymania pomocy na ten cel.
Maksymalna wysokość dofinansowania wynosi 50% kwoty oprocentowania kredytu bankowego.
Szkolenie organizowane przez Powiatowy Urząd Pracy
Celem wsparcia jest zwiększenie szansy na zatrudnienie i utrzymanie pracy zarobkowej przez szkolenia dla osób z niepełnosprawnościami bezrobotnych lub poszukujących pracy. Szkolenia te pomagają w zdobyciu lub podniesieniu kwalifikacji zawodowych.
Szkolenie może odbywać się:
• w placówkach szkolących,
• w specjalistycznych ośrodkach szkoleniowo-rehabilitacyjnych.
Szkolenie obejmuje koszty:
• wynagrodzenia dla jednostki szkolącej,
• ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków,
• zakwaterowania i wyżywienia w części albo w całości,
• przejazdu na szkolenie, w tym koszt przejazdu przewodnika lub opiekuna osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
• usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych lub osoby towarzyszącej osobie z niepełnosprawnością ruchowo zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności,
• niezbędnych badań lekarskich, psychologicznych, diagnostycznych i usług rehabilitacyjnych.
Szkolenie trwa nie dłużej niż 36 miesięcy.
Aby wziąć udział w szkoleniu, należy:
• być zarejestrowanym w urzędzie pracy,
• utracić zdolność do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie lub
• nie mieć wystarczających kwalifikacji zawodowych lub
• być w sytuacji konieczności zmiany kwalifikacji lub ich uzupełnienia lub
• nie posiadać umiejętności aktywnego poszukiwania pracy.
Szkoleniem mogą być objęte również osoby z niepełnosprawnościami będące w okresie wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracowników.
Wysokość dofinansowania szkolenia i przekwalifikowania osób z niepełnosprawnościami wynosi 100% kosztów, maksymalnie do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Refundacja składek ZUS
Aby skorzystać z refundacji należy spełniać następujące warunki:
• prowadzić działalność gospodarczą,
• posiadać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
• opłacać w całości i terminowo (lub z uchybieniem terminu nie przekraczającym 14 dni) obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne. Naliczanie i opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych dokonuje się zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
• nie mieć zaległości wobec PFRON większych niż 100 zł.
Jeżeli wnioskodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 zł, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu refundacji składek na ubezpieczenia społeczne do czasu uregulowania zaległości przez wnioskodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania. W przypadku nieuregulowania przez wnioskodawcę zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który wnioskodawcy przysługuje refundacja, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o odmowie wypłaty refundacji składek na ubezpieczenia społeczne za okres wskazany w decyzji o wstrzymaniu refundacji składek.
Z refundacji wyłączone są kwoty składek sfinansowane ze środków publicznych.
Fundusz refunduje osobie z niepełnosprawnością wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki emerytalne i rentowe, w kwotach ustalonych na podstawie art. 18ust. 8 oraz w art. 18a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem opłacenia tych składek najpóźniej w dniu złożenia wniosku.
Fundusz refunduje osobie z niepełnosprawnością, prowadzącej działalność gospodarczą składkę emerytalną i rentową. Wysokość refundacji jest uzależniona od stopnia niepełnosprawności i wynosi:
• 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –posiadacze znacznego stopnia niepełnosprawności,
• 60 % kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe –posiadacze umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
• 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – posiadacze lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Fundusz refunduje osobie z niepełnosprawnością, wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne, pod warunkiem opłacenia tych składek najpóźniej w dniu złożenia wniosku. Refundacja nie przysługuje, jeżeli składki zostały opłacone z uchybieniem terminów określonych w art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, przekraczającym 14 dni.
Staże
Bezrobotne lub poszukujące pracy osoby z niepełnosprawnościami mogą skorzystać z możliwości odbycia stażu finansowanego ze środków PFRON (lub innych środków, np. Funduszu Pracy)
Organizacją staży zajmują się powiatowe urzędy pracy. Kierują osoby zainteresowane do pracodawców, którzy zgłosili chęć zorganizowania staży.
Staż zawodowy może trwać od 1 do 12 miesięcy. Długość stażu jest zależna od oferty pracodawcy, a także wieku i statusu rejestracyjnego w urzędzie pracy. Wysokość stypendium wynosi 120% wysokości aktualnego zasiłku dla bezrobotnych. Osoba skierowana na staż nie traci statusu osoby bezrobotnej lub poszukującej pracy.
Staż odbywa się według programu, który jest określany przez pracodawcę i realizowany w miejscu pracy.
Osobie z niepełnosprawnością przysługują 2 płatne dni wolne po30 dniach odbywania stażu. Za ostatni miesiąc odbywania stażu pracodawca jest obowiązany udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia stażu.
Stażyści z niepełnosprawnościami zaliczeni do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności pracują do 7 godzin na dobę i do 35 godzin tygodniowo w pełnym wymiarze czasu pracy. Wyjątkiem jest praca w systemie zmianowym albo gdy lekarz medycyny pracy wyrazi zgodę na pracę w dłuższym wymiarze czasowym.
Rehabilitacja społeczna
Zadania te obejmują:
• Programy z zakresu rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych, których realizatorem są starostwa powiatowe, zaś instytucją finansującą i określającą rodzaje wsparcia jest PFRON (realizuje je także samorząd powiatowy).
• Projekty systemowe z udziałem środków UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
• Zlecanie zadań organizacjom pozarządowym.
• Dofinansowanie kosztów szkoleń tłumaczy języka migowego.
Zadania zlecane organizacjom pozarządowym, których celem jest aktywizacja społeczna oraz wsparcie otoczenia osób z niepełnosprawnościami
Od 2008 r. PFRON wspiera szereg działań na rzecz osób niepełnosprawnych poprzez współfinansowanie projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe (w trybie konkursowym), na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie rodzajów zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zlecanych fundacjom oraz organizacjom pozarządowym (Dz.U. nr 29, poz. 172).
Dzięki wsparciu ze środków PFRON na terenie całego kraju m.in. jest prowadzona ciągła rehabilitacja osób z niepełnosprawnościami w różnego typu placówkach, wydawane są publikacje (czasopisma, poradniki) kierowane do osób niepełnosprawnych, organizowane są imprezy sportowe i kulturalne.
Aby uzyskać informacje na temat realizowanych działań, należy skontaktować się z oddziałem PFRON.
Sprzęt elektroniczny – Aktywny Samorząd
Pomoc obejmuje zakup sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania.
W ramach środków można sfinansować dowolny sprzęt czy urządzenie współpracujące z komputerem, jak również zakup sprzętu komputerowego.
Nie istnieje katalog dopuszczonego do dofinansowania sprzętu czy oprogramowania, bowiem jego rodzaj zależy od potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Głównym kryterium uznania kwalifikowalności danego kosztu są indywidualne i specyficzne dla danego rodzaju dysfunkcji potrzeby związane z rehabilitacją zawodową i społeczną beneficjenta.
Uprawnione do złożenia wniosku są osoby posiadające znaczny stopień niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności z dysfunkcją obu kończyn górnych lub narządu wzroku w wieku do lat 18 lub w wieku aktywności zawodowej lub zatrudnione.
Warunek wykluczający uczestnictwo w programie to posiadanie wymagalnych zobowiązań wobec PFRON lub wobec realizatora programu.
Pomoc może być udzielana co 3 lata, licząc od początku roku następującego po roku, w którym udzielono pomocy.
Samorząd powiatowy może podjąć decyzję o przyznaniu dofinansowania z pominięciem wyżej wymienionych okresów, wobec wnioskodawców, którzy wskutek:
• pogorszenia stanu zdrowia, nie mogą korzystać z posiadanego, uprzednio dofinansowanego ze środków PFRON przedmiotu dofinansowania,
• zdarzeń losowych utracili przedmiot dofinansowania ze środków PFRON albo uległ on zniszczeniu w stopniu uniemożliwiającym użytkowanie i naprawę.
Decyzję o wysokości dofinansowania podejmuje realizator na podstawie oceny wniosku, dlatego bardzo ważne jest uzasadnienie potrzeby zakupu.
PFRON rokrocznie publikuje maksymalne stawki dofinansowania dla poszczególnych kategorii urządzeń i oprogramowania. O szczegółowych warunkach dofinansowania w roku 2019 będzie można przeczytać w Tyfloświecie nr 1/2019.
Udział własny Wnioskodawcy musi wynosić co najmniej 10% ceny brutto zakupu.
Sprzęt elektroniczny – szkolenia – Aktywny Samorząd
Przedmiotem dofinansowania są koszty szkolenia z obsługi sprzętów elektronicznych i oprogramowania zakupionych w programie dla osób, które skorzystały z dofinansowania w ramach Obszaru B Aktywnego Samorządu, czyli z pomocy w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania.
Edukacja – Wyższe wykształcenie – Aktywny Samorząd
Przedmiotem dofinansowania jest pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym.
Dofinansowanie obejmuje koszt opłaty za naukę (czesne) lub opłaty za przeprowadzenie przewodu doktorskiego ( w przypadku osób, które mają wszczęty przewód doktorski, a nie są uczestnikami studiów doktoranckich). Dla uczniów szkół policealnych i studentów przewidziany jest także dodatek na pokrycie innych kosztów kształcenia.
Wniosek może złożyć osoba, która spełni następujące wymagania:
• posiadanie znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
• nauka w szkole wyższej lub szkole policealnej lub kolegium lub przewód doktorski otwarty poza studiami doktoranckimi.
Warunki wykluczające uczestnictwo w programie:
• wymagalne zobowiązania wobec PFRON lub wobec realizatora programu,
• przerwa w nauce.
PFRON rokrocznie publikuje specyficzne warunki uczestnictwa i refundacji wydatków. O szczegółowych warunkach dofinansowania w roku 2019 będzie można przeczytać w Tyfloświecie nr 1/2019.
Opieka dla osoby zależnej – Aktywny Samorząd
Przedmiotem dofinansowania jest pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej.
Dofinansowanie obejmuje ponoszone przez rodziców/opiekunów koszty opieki nad dzieckiem przebywającym w żłobku lub przedszkolu albo pod inną tego typu opieką (dziennego opiekuna, niani lub w ramach klubu dziecięcego, punktu przedszkolnego, zespołu wychowania przedszkolnego, oddziału przedszkolnego w szkole).
Do złożenia wniosku uprawnia:
• posiadanie znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
• aktywność zawodowa,
• pełnienie roli opiekuna prawnego dziecka.
Warunek wykluczający uczestnictwo w programie to posiadanie wymagalnych zobowiązań wobec PFRON lub wobec realizatora programu.
Pomoc może być udzielona w każdym roku.
Turnusy rehabilitacyjne
Turnusy rehabilitacyjne to zorganizowana forma aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku. Ich celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, m.in. przez nawiązywanie i poszerzanie kontaktów społecznych, rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu. Turnusy rehabilitacyjne mobilizują do kontaktów z otoczeniem i do samodzielnego funkcjonowania, pobudzają rozwój osobisty Dlatego właśnie turnusy są jedną z podstawowych aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami. Turnusy rehabilitacyjne odbywają się w grupach zorganizowanych liczących nie mniej niż 20 uczestników o podobnych potrzebach w zakresie rehabilitacji ze względu na rodzaj niepełnosprawności. Trwają co najmniej 14 dni. Każda grupa turnusowa ma opracowany program rehabilitacji odpowiedni do schorzeń uczestników, realizowany przy udziale kadry specjalistów. Turnus może być zorganizowany w formie stacjonarnej lub niestacjonarnej.
W odróżnieniu od pobytów sanatoryjnych NFZ, które koncentrują się na rehabilitacji leczniczej osób indywidualnych, na turnusach znaczącą wagę przykłada się do aktywności społecznej i zorganizowanych działań grupowych obok poprawy stanu zdrowia w ramach rehabilitacji leczniczej.
Organizator turnusu musi posiadać uprawnienia nadane przez wojewodę i umieszczony jest w centralnej bazie organizatorów. Jego zadaniem jest zorganizowanie grup uczestników wymagających podobnej rehabilitacji, opracowanie i realizacja programu turnusu, dostosowanego do potrzeb uczestników, które zależą od rodzaju niepełnosprawności. Zapewnia on wykwalifikowaną kadrę rehabilitantów, psychologów, terapeutów – zależnie od przewidzianych programem działań. Zobowiązany jest do przesłania do właściwego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie informacji o przebiegu turnusu w terminie 21 dni od jego zakończenia odrębnie dla każdego uczestnika korzystającego z dofinansowania PFRON.
Aktualne informacje o ośrodkach i organizatorach turnusów rehabilitacyjnych posiadających wpisy do rejestrów wojewodów dostępne są pod adresem:
www.empatia.mpips.gov.pl
O dofinansowanie może się starać osoba, która spełnia następujące wymagania:
• posiadanie stopnia niepełnosprawności lub orzeczenia o niepełnosprawności w przypadku osób do 16 roku życia,
• spełnianie kryterium dochodowego: przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
◦ 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
◦ 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
W przypadku przekroczenia tych kwot, dofinansowanie pomniejsza się o kwotę, o którą dochód został przekroczony.
• posiadanie skierowania na turnus od lekarza prowadzącego.
Osobie z Niepełnosprawnością w trudnej sytuacji materialnej lub losowej może zostać przyznane dofinansowanie lub dofinansowanie opiekuna bez pomniejszania dofinansowania pomimo przekroczenia ww. kwot dochodu.
Dofinansowanie pobytu opiekuna przysługuje osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz osobie z niepełnosprawnością do 16 roku życia. Warunkiem otrzymania dofinansowania udziału opiekuna jest uzasadnienie konieczności jego pobytu we wniosku od lekarza. Opiekun musi mieć ukończone 18 lat (w przypadku członków najbliższej rodziny mieszkających wspólnie z osobą z niepełnosprawnością – 16 lat). Opiekun nie może być osobą z niepełnosprawnością, wymagającą opieki.
Pomoc może być udzielana nie częściej niż raz w roku.
Pierwszeństwo w uzyskaniu dofinansowania mają osoby z niepełnosprawnościami ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, osoby z niepełnosprawnościami w wieku do 16 lat oraz w wieku do 24 lat, o ile uczą się i nie pracują (bez względu na stopień niepełnosprawności).
Wnioski przyjmowane są do wyczerpania limitu środków.
Maksymalne kwoty dofinansowania:
• 30% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności; osoby z niepełnosprawnością w wieku do 16. roku życia; osoby z niepełnosprawnością w wieku 16-24 lat uczącej się i niepracującej, bez względu na stopień niepełnosprawności,
• 27% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• 25% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności,
• 20% przeciętnego wynagrodzenia – dla opiekuna,
• 20% przeciętnego wynagrodzenia – dla osoby z niepełnosprawnością, zatrudnionej w zakładzie pracy chronionej, niezależnie od posiadanego stopnia niepełnosprawności.
W przypadku uzasadnionym szczególnie trudną sytuacją życiową osoby z niepełnosprawnością, dofinansowanie dla tej osoby lub dofinansowanie pobytu jej opiekuna na turnusie rehabilitacyjnym może zostać podwyższone do wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia. Podwyższenie dofinansowania pobytu opiekuna może nastąpić, jeżeli opiekun pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą z niepełnosprawnością lub osoba ta ponosi koszty uczestnictwa opiekuna w turnusie.
Sprzęt rehabilitacyjny
Celem dofinansowania jest pomoc finansowa przy zakupie sprzętów, przyrządów i urządzeń wspierających funkcjonowanie i rehabilitację osób z niepełnosprawnościami w ich miejscu zamieszkania.
Sprzęt rehabilitacyjny to urządzenia i sprzęty zalecone przez lekarza, niezbędne do rehabilitacji w warunkach domowych, nieobjęte ubezpieczeniem zdrowotnym NFZ. Sprzęt rehabilitacyjny traktowany jest w przepisach odmiennie niż wyroby medyczne – nie ma określonego katalogu sprzętów rehabilitacyjnych.
Do złożenia wniosku uprawnia:
• posiadanie dokumentu potwierdzającego niepełnosprawność,
• potrzeba prowadzenia rehabilitacji w warunkach domowych przy użyciu tego sprzętu,
• spełnienie kryterium dochodowego: o dofinansowanie mogą ubiegać się osoby, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
◦ 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
◦ 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
Warunek wykluczający uczestnictwo to wymagalne zobowiązania wobec PFRON.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Dofinansowanie zakupu sprzętu rehabilitacyjnego wynosi do 80% jego kosztu, nie więcej jednak niż wysokość pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Wymagany jest udział własny w wysokości minimum 20% kosztu zakupu sprzętu rehabilitacyjnego.
Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze
Celem dofinansowania jest pomoc finansowa przy zakupie sprzętów, przyrządów i urządzeń wspierających funkcjonowanie i rehabilitację osób z niepełnosprawnościami w ich miejscu zamieszkania. O dofinansowanie można się starać, gdy cena przedmiotu dofinansowania jest wyższa od limitu dofinansowania określonego przez ministra zdrowia w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.
Przedmioty ortopedyczne to przyrządy niezbędne do samodzielnego funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością, np. protezy, kule, wózek inwalidzki.
Środki pomocnicze to przedmioty, które w znacznym stopniu ułatwiają funkcjonowanie osoby z niepełnosprawnością w środowisku społecznym lub wręcz to umożliwiają, np. pomoce optyczne dla niedowidzących, aparaty słuchowe, cewniki.
Przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze są skatalogowane w załączniku do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Znaleźć w nim można limity finansowania każdego przedmiotu w ramach ubezpieczenia pokrywane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) oraz wysokość udziału własnego wnioskodawcy w kosztach zakupu. Procentowe wskaźniki dofinansowań ze środków PFRON odnoszą się wprost do tych limitów.
Wniosek może złożyć osoba:
• posiadająca dokument potwierdzający niepełnosprawność,
• posiadająca zalecenia dotyczące zakupu sprzętu od lekarza prowadzącego,
• spełniająca kryterium dochodowego: o dofinansowanie mogą ubiegać się osoby, jeżeli przeciętny miesięczny dochód, w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty:
◦ 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym,
◦ 65% przeciętnego wynagrodzenia w przypadku osoby samotnej.
Warunek wykluczający uczestnictwo to wymagalne zobowiązania wobec PFRON.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Maksymalna kwota dofinansowania wynosi:
• do 100% udziału własnego w wyznaczonym przez NFZ limicie ceny,
• do 150% sumy kwoty limitu wyznaczonego przez NFZ oraz wymaganego udziału własnego w zakupie tych przedmiotów, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit.
Likwidacja barier architektonicznych
Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier uniemożliwiających osobie z niepełnosprawnością samodzielne funkcjonowanie. Bariery architektoniczne to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i w jego najbliższej okolicy, które ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom z niepełnosprawnościami.
Jeżeli przedmiotem dofinansowania jest np. budowa podjazdu do budynku mieszkalnego lub dobudowa windy, należy, w zależności od kwestii własności budynku lub ziemi:
• wystąpić do wydziału architektury urzędu gminy/dzielnicy o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przedstawić zgodę właściciela gruntu na budowę podjazdu (gdy właścicielem jest gmina, należy uzyskać dzierżawę tego terenu),
• po uzyskaniu pozytywnej decyzji złożyć w tym samym urzędzie projekt architektoniczno-budowlany podjazdu,
• uzyskać pozwolenie na budowę.
PFRON nie zwraca kosztów poniesionych w związku z pracami wykonanymi przed zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków PFRON.
O wsparcie może ubiegać się osoba posiadająca:
• znaczny, umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób do 16 r. życia,
• trudności w poruszaniu się,
• posiadająca nieruchomości lub użytkowanie wieczyste nieruchomości. Jeśli wnioskodawca nie jest właścicielem nieruchomości, niezbędna jest zgoda właściciela lokalu na wykonanie prac budowlanych/remontowych służących usunięciu tych barier.
Dofinansowanie ze środków Funduszu nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o dofinansowanie ma zaległości wobec Funduszu lub była, w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku, stroną umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu, rozwiązanej z przyczyn leżących po stronie Wnioskodawcy.
Dofinansowanie na likwidację barier architektonicznych może być udzielone raz na rok.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Wysokość dofinansowania wynosi do 95% kosztów przedsięwzięcia,nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Wymagany jest udział własny w wysokości minimum 5% kosztów przedsięwzięcia.
Likwidacja barier w komunikowaniu się
Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier w komunikowaniu się, uniemożliwiających osobom z niepełnosprawnościami samodzielne funkcjonowanie. Bariery w komunikowaniu się to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające Osobie Niepełnosprawnej swobodne porozumiewanie się i/lub przekazywanie informacji.
PFRON nie zwraca kosztów poniesionych w związku z pracami wykonanymi przed zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków PFRON.
Ze wsparcia może skorzystać osoba posiadająca:
• znaczny, umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób do 16 r. życia,
• potrzeby wynikające z niepełnosprawności, które mogą być zrealizowane dzięki dofinansowaniu, a przedmiot wniosku umożliwi lub w znacznym stopniu ułatwi osobie z niepełnosprawnością wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontaktów z otoczeniem.
Dofinansowanie ze środków Funduszu nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o dofinansowanie ma zaległości wobec Funduszu lub była, w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku, stroną umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu, rozwiązanej z przyczyn leżących po stronie Wnioskodawcy.
Dofinansowanie na likwidację barier komunikacyjnych może być udzielone raz na trzy lata.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Wysokość dofinansowania likwidacji barier w komunikowaniu się wynosi do 95% kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Wymagany jest udział własny w wysokości minimum 5% kosztów przedsięwzięcia
Likwidacja barier technicznych
Wsparcie polega na dofinansowaniu likwidacji barier technicznych uniemożliwiających osobie z niepełnosprawnością samodzielne funkcjonowanie. Bariery techniczne to przeszkody wynikające z braku zastosowania lub niedostosowania przedmiotów lub urządzeń odpowiednich do rodzaju niepełnosprawności.
PFRON nie zwraca kosztów poniesionych przed zawarciem umowy o dofinansowanie ze środków PFRON.
Ze wsparcia może skorzystać osoba posiadająca:
• znaczny, umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności w przypadku osób do 16 r. życia,
• potrzeby wynikające z niepełnosprawności, które mogą być zrealizowane dzięki dofinansowaniu, a przedmiot wniosku umożliwi lub w znacznym stopniu ułatwi osobie z niepełnosprawnością wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontakty z otoczeniem.
Dofinansowanie ze środków Funduszu nie przysługuje, jeżeli osoba ubiegająca się o dofinansowanie ma zaległości wobec Funduszu lub była, w ciągu trzech lat przed złożeniem wniosku, stroną umowy o dofinansowanie ze środków Funduszu, rozwiązanej z przyczyn leżących po stronie Wnioskodawcy.
Dofinansowanie na likwidację barier technicznych może być udzielone raz na trzy lata.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Wysokość dofinansowania wynosi do 95% kosztów przedsięwzięcia,nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Wymagany jest udział własny w wysokości minimum 5% kosztów przedsięwzięcia.
Usługi tłumacza języka migowego
Celem wsparcia jest dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika dla osób z niepełnosprawnościami wymagających jego pomocy, aby umożliwić im samodzielne funkcjonowanie.
Tłumacz języka migowego służy pomocą osobom głuchym posługującym się polskim językiem migowym – PJM lub systemem językowo-migowym – SJM.
Tłumacz-przewodnik jest osobą wyszkoloną w zakresie specyficznych form porozumiewania się i poruszania z ludźmi głuchoniewidomymi.
Usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza-przewodnika finansowane ze środków PFRON może wykonywać osoba, która jest tłumaczem przysięgłym, jest zarejestrowana przez Wojewodę i prowadzi działalność gospodarczą. Dofinansowanie nie przysługuje osobie, która nie spełnia powyższych wymogów.
Dodatkowo, osoby z niepełnosprawnościami mogą korzystać z usług tłumacza języka migowego bezpłatnie podczas załatwiania spraw w urzędzie. Należy zgłosić taką potrzebę co najmniej 3 dni robocze przed terminem dokonywania czynności w urzędzie – wtedy organy administracji publicznej zapewniają osobom z niepełnosprawnościami dostęp do świadczenia usług tłumaczy PJM, SJM i SKOGN (sposoby komunikowania się osób głuchoniewidomych).
Wniosek o dofinansowanie usług tłumacza języka migowego lub tłumacza przewodnika może złożyć osoba:
• posiadająca dokument potwierdzający niepełnosprawność,
• w odniesieniu do której zachodzi potrzeba wynikająca z niepełnosprawności – doświadcza ona stale lub okresowo trudności w komunikowaniu się, wynikających z niepełnosprawności,
• zdiagnozowane potrzeby mogą być zrealizowane dzięki dofinansowaniu usług tłumacza języka migowego lub tłumacza przewodnika, co umożliwi lub w znacznym stopniu ułatwi osobie z niepełnosprawnością wykonywanie podstawowych, codziennych czynności lub kontakty z otoczeniem.
Warunkiem wykluczającym uczestnictwo w programie jest posiadanie wymagalnych zobowiązań wobec PFRON lub wobec realizatora programu.
Wnioski przyjmowane są przez cały rok. Dofinansowania wypłacane są do momentu, do którego PCPR dysponuje środkami finansowymi na ten cel.
Wysokość dofinansowania za godzinę świadczenia usługi przez tłumacza języka migowego nie może być wyższa niż 2% przeciętnego wynagrodzenia.
Szczegółowych informacji na temat możliwości skorzystania ze wsparcia finansowanego ze środków Funduszu można uzyskać w oddziałach PFRON.
W kolejnym numerze czasopisma przedstawimy szczegółowe warunki ubiegania się o wsparcie w ramach programu „Aktywny student 2019”. Już teraz zapraszamy do lektury!
