16. września 2015 r., w warszawskiej Szkole Wyższej Psychologii Społecznej odbył się pierwszy Kongres osób z niepełnosprawnościami. Witając uczestników kongresu, Aleksander Waszkielewicz – Fundator Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, zwrócił uwagę na szczególne zaangażowanie Rzecznika Praw Obywatelskich we wspieranie osób z niepełnosprawnościami. Powiedział, że państwo wydaje na pomoc osobom z niepełnosprawnościami 70-80 miliardów złotych, a mimo to wciąż jest bardzo wiele do zrobienia. Obecny na Kongresie Rzecznik Praw Obywatelskich dr Adam Bodnar zapowiedział działania na rzecz przyjęcia przez Polskę protokołu do Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych, który dotyczy skargi indywidualnej do międzynarodowego organu. Podziękował, sprawującej urząd Rzecznika w poprzedniej kadencji, pani Irenie Lipowicz za zaangażowanie w sprawy osób z niepełnosprawnościami. Stwierdził ponadto, że ratyfikacja Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami przekłada się bezpośrednio na zapisy polskiego ustawodawstwa, a tym samym ma wpływ na funkcjonowanie osób niepełnosprawnych tak w życiu codziennym, jak i społecznym. Podczas spotkania wręczono nagrody ambasadorów Konwencji. Wyróżnienie to otrzymali m.in.:
- Agnieszka Dudzińska – za działanie na rzecz dostępności edukacji oraz zaangażowanie w walkę o prawa dzieci niepełnosprawnych;
- Joanna Braun – za działania na rzecz poprawy sytuacji uczniów z niepełnosprawnościami mimo ograniczeń systemowych;
- Monika Janik i Kinga Śniegocka – za walkę z dyskryminacją osób niepełnosprawnych, które korzystają z pomocy psów asystujących;
- Anna Machalica – za działanie na rzecz wykluczonych;
- Krystyna Mrugalska – za działania na rzecz osób z niepełnosprawnością intelektualną;
- Jarosław Gniatkowski – za działania na rzecz dostępności wyborów dla niewidomych;
- Prezydent Gdyni Wojciech Szczurek – za prekursorskie w Polsce działania samorządowe na rzecz osób niepełnosprawnych, a szczególnie za nadanie priorytetowego znaczenia projektowaniu uniwersalnemu;
- BZWBK – za program „Obsługa bez barier”, w ramach którego klienci z niepełnosprawnością mogą skorzystać z pomocy tłumacza języka migowego oraz sieci udźwiękowionych bankomatów;
- Muzeum Pałac w Wilanowie – za działania na rzecz dostępności kultury i sztuki;
- Departament Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju – za bezprecedensowe zaangażowanie we wdrażanie zapisów Konwencji na gruncie Funduszy Europejskich w Polsce;
- Dr Anna Błaszczak – za działania na rzecz upowszechniania Konwencji oraz jej wdrażania;
- Irena Lipowicz – za szczególne zaangażowanie Rzecznika Praw Obywatelskich w ochronę praw osób z niepełnosprawnościami.
Podczas kongresu przedstawiono problematykę związaną z różnymi obszarami działania konwencji takimi jak:
- Zabezpieczenie społeczne;
- Dostępność informacji; Dominik Muskała z Polskiego Związku Głuchych mówił, że wprawdzie jest ustawa o języku migowym, ale w praktyce osoby niesłyszące muszą przy załatwianiu swoich spraw w urzędach korzystać z pomocy rodziny lub osób o niedostatecznych kompetencjach.
- Prawa obywatelskie – czynne i bierne prawo wyborcze osób z niepełnosprawnościami, problem ubezwłasnowolnienia, dostępu do sądu, zawierania małżeństw przez osoby z niepełnosprawnością psychiczną i intelektualną; Profesor Krystyna Mrugalska stwierdziła, że wprawdzie wszyscy zgadzają się co do zasad, ale w praktyce drobnych spraw życia codziennego niepełnosprawni są często wykluczeni, dlatego najważniejsze to w sprawach drobnych nie odpuszczać.
- Praca;
- Edukacja;
- Psy asystujące, dostępność architektoniczna. Podczas dyskusji eksperci byli pytani głównie o sprawy indywidualne, dotyczące m.in. uprawnień do zasiłków i innych świadczeń, pomocy w znalezieniu pracy czy mieszkań chronionych.
Na zakończenie Kongresu uczestnicy mogli zapoznać się z przygotowywanym przez organizacje pozarządowe raportem alternatywnym z wdrażania Konwencji w Polsce.
