?Opracowanie systemu wykrywania zagrożeń bezpieczeństwa osób niewidomych i słabowidzących ze szczególnym uwzględnieniem ruchu drogowego. Aspekty prawno-kryminologiczne i technologiczne?
Pod takim tytułem realizowany jest projekt w ramach Polskiej Platformy Bezpieczeństwa Wewnętrznego pod kierownictwem prof. dr hab. Ewy Guzik-Makaruk z Uniwersytetu w Białymstoku. Projekt jest finansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Składa się on z dwóch części ? prawnej i technologicznej.
Część prawna, obejmująca warstwę prawnokarną, kryminologiczną i wiktymologiczną jest realizowana przez Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. W ramach projektu zostanie przeprowadzona analiza stanu prawnego w płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej w zakresie bezpieczeństwa w ruchu osób niewidomych i słabowidzących. Na jej podstawie zostaną przygotowane postulaty de lege ferenda pod adresem polskiego ustawodawcy. Dokonana diagnoza poczucia bezpieczeństwa w ruchu osób niewidomych i słabowidzących przyczyni się do ustalenia katalogu zagrożeń występujących w ruchu. Dzięki temu będzie możliwa analiza sytuacji osób niewidomych i słabowidzących jako ofiar przestępstwa.
W ramach projektu zostanie opracowany model miejskiej mapy zagrożeń dla osób niewidomych i słabowidzących, poruszających się w przestrzeni zurbanizowanej, poprzez wyłonienie istotnych jej elementów.
Jeden z etapów projektu poświęcony jest ustaleniu kategorii czynów zabronionych, popełnianych przez sprawców niewidomych i słabowidzących. Należy bowiem pamiętać, że osoba niewidoma i niedowidząca może być zarówno ofiarą przestępstwa, jak i jego sprawcą.
Ogromne znaczenie będzie miała ocena gotowości jednostek samorządu terytorialnego do wdrażania innowacyjnych rozwiązań, mających wpływ na poprawę bezpieczeństwa w ruchu osób niewidomych i słabowidzących. Ponadto ocena regulacji prawa o ruchu drogowym w świetle doświadczeń funkcjonariuszy Policji wzbogaci część prawną realizowanego projektu.
Część technologiczna projektu opracowywana jest przez grupę naukowców z Katedry Telekomunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie pod kierunkiem prof. dr hab. inż. Andrzeja Dziecha. Jego zastępcą jest dr inż. Andrzej Głowacz. Celem prac prowadzonych na AGH jest stworzenie pomocy elektronicznych, które znacznie zwiększą bezpieczeństwo i orientację niewidomych poruszających się po mieście. Te pomoce to m.in.:
-
system analizujący obraz z kamer noszonych przez użytkownika, który rozpozna najważniejsze zagrożenia (może to być np. zbliżanie się do krawędzi peronu) oraz informujący o rodzajach i numerach pojazdów podjeżdżających na przystanek,
-
system wykorzystujący głębię obrazu do oceny odległości między użytkownikiem a przeszkodami na drodze,
-
nawigacja satelitarna,
-
detektor przeszkód.
Wszystkie z projektowanych pomocy są istotne dla bezpieczeństwa i komfortu poruszania się po mieście, jednak najbardziej przełomowe znaczenie może mieć system analizujący obraz z kamer. Dysponując odpowiednio zaprogramowaną aplikacją i kamerą, zainstalowaną np. na okularach, niewidomy czekający na autobus lub tramwaj nie będzie musiał polegać ani na systemach informacji pasażerskiej (których zwykle nie ma), ani na pomocy innych osób stojących na przystanku. Nie tylko dowie się, jaki numer linii podjechał, ale odróżni autobus od busa, co w przypadku poruszania się z psem jest bardzo istotne. Notabene, taki system wcale nie musi ograniczać się do rozpoznawania sytuacji tylko na przystankach.
Cały projekt w znacznej części ma charakter bardzo nowatorski. Kwestiami prawnymi, szczególnie kryminologicznymi, dotyczącymi niewidomych do tego czasu praktycznie nikt się w Polsce nie zajmował. Nie ma polskiego detektora przeszkód, który byłby używany i miał praktyczne zastosowanie. Pomoce wykorzystujące obraz z kamer powstają na Politechnice Łódzkiej (?Urban Navigator? i ?Naviton?), ale mają one trochę inny charakter, a system rozpoznający złożone sytuacje ruchu miejskiego może okazać się takim przełomem w orientacji przestrzennej, jakimi były pies przewodnik, biała laska i GPS.
Katarzyna Heba, Rafał Charłampowicz
