Na obecnym etapie rozwoju nauki oraz nowoczesnych technologii, stworzenie osobom niewidomym i słabowidzącym warunków do zdobywania edukacji, doskonalenia zawodowego oraz rozwijania własnych zainteresowań nie powinno przysparzać problemów. Jedynymi czynnikami, które mogą hamować ten proces, są: brak wystarczających środków finansowych oraz wciąż zbyt mała, nie tylko w społeczeństwie, ale także wśród zainteresowanych, wiedza o możliwościach, jakie daje nowoczesne oprogramowanie i sprzęt rehabilitacyjny.
WSPÓLNA INICJATYWA
Fundacja Unia Pomocy Niepełnosprawnym SZANSA powstała szesnaście lat temu. Swoją nazwę zawdzięcza spotkaniu kilku instytucji i osób je reprezentujących, które postanowiły wspólnie pomagać inwalidom. Niektóre z tych osób wiedziały, jak to czynić, inne nie, lecz nawet te, należące do drugiej grupy, miały ogromną chęć zrobienia dla swoich podopiecznych czegoś pożytecznego. Różnorodność organizacji oraz osób będących pomysłodawcami projektu spowodowała nazwanie inicjatywy ?Unią?.
Byłem jedną z tych osób. Dla mnie realizacja idei pomocy nie była niezrozumiała. Jako zaangażowany w sprawy naszego środowiska niewidomy, wiedziałem, co należy czynić. Jestem informatykiem i menadżerem, twórcą programów dla niewidomych, w tym współtwórcą jednego z syntezatorów mowy, założycielem największej na polskim rynku firmy dystrybuującej oprogramowanie i sprzęt dla osób z dysfunkcją wzroku ?Altix?, a także autorem książek o środowisku osób z dysfunkcją wzroku i podręczników do matematyki dla niewidomych uczniów. Byłem działaczem Polskiego Związku Niewidomych przez wiele lat. Czy mogę być niezorientowany w problemach bliskich mi osób?
Powstanie Fundacja stworzyło mi szansę zrealizowania pomysłów, które miały na celu zwiększenie stopnia aktywności osób niewidomych i słabowidzących. Przez lata ?Szansie? udało się dokonać wielu ciekawych rzeczy: konferencje, szkolenia, doradztwo rehabilitacyjne, konkursy z nagrodami, pomoc finansowa, organizacja tyflopunktów. To więcej, niż się spodziewaliśmy, zakładając Fundację.
NIE TYLKO ?SZANSA?
Naszym największym wspólnym dziełem jest międzynarodowa konferencja i wystawa REHA FOR THE BLIND IN POLAND. Pierwsza jej edycja odbyła się w roku 1999, w roku bieżącym mieliśmy przyjemność organizować ją już po raz szósty.
Zaczynaliśmy dosyć skromnie. Na pierwszej konferencji było ośmiu wystawców.
Podczas kolejnych edycji gościliśmy ich dziesięciu, dwunastu, piętnastu. Konferencja, która odbyła się w roku 2007, zgromadziła ich aż dwudziestu, a tegoroczna trzydziestu. Przyjeżdżają do nas wystawcy z całego świata. Mieliśmy już gości z Japonii, USA i całej Europy.
Wystawa staje się jedną z najważniejszych na naszym kontynencie. Najpierw nasze ambicje skupiały się na tym, by była największą w naszej części Europy, teraz ścigamy się o miano wystawy ważnej dla całego świata. Czy nam się to uda? Zależy to od woli środowiska niewidomych i słabowidzących w Polsce. Jak dotąd, co widać po rosnącej rokrocznie liczbie wystawców oraz gości, ?REHA?? rozwija się. Można mieć, więc, nadzieję, że będzie jeszcze lepiej.
Konferencja to nie tylko ?Szansa?, ale także inne ważne dla niewidomych instytucje, jak: Polski Związek Niewidomych, Fundacja Instytutu Rozwoju Regionalnego, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci Niewidomych i Słabowidzących Tęcza, szkoły specjalne etc.
Honorowym patronatem objęła tę konferencję Małżonka Prezydenta RP ? Maria Kaczyńska oraz Prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, będącego ogromnym wsparciem finansowym dla całego przedsięwzięcia.
GOŚCIE HONOROWI
REHA FOR THE BLIND IN POLAND , zwyczajowo już, składa się z kilku modułów.
Wydarzenie inauguruje część oficjalna, na którą składają się wystąpienia gości honorowych, przedstawicieli naszej Fundacji oraz wręczenie statuetek Idolom, czyli osobom niewidomym, które osiągnęły wzorowe wyniki w rehabilitacji i osobom widzącym, które poświęciły się dla naszego środowiska.
Mieliśmy szansę wysłuchać przedstawicieli najwyższych władz, które deklarują pomoc. Szczególnie ważne były dla nas słowa pana Marszałka Senatu RP ? Zbigniewa Romaszewskiego o obowiązkach państwa wobec osób niepełnosprawnych oraz deklaracje przedstawiciela Prezesa Zarządu PFRON, Romana Uhliga, dotyczące zaangażowania tej, tak ważnej dla niewidomych, instytucji w finansowanie programów dofinansowań, bez których inwalidzi wzroku nie mogliby zakupić sprzętu komputerowego, rehabilitacyjnego czy też studiować. Minister Paweł Wypych z Kancelarii Prezydenta RP wręczył Krzyż Zasługi Kornelowi Chmielowi, niewidomemu działaczowi ze Śląska. Fundacja wnioskowała o odznaczenie przez pana Prezydenta kilku wybitnych niewidomych, co udało się osiągnąć właśnie w tym roku. Kilka słów przekazała zgromadzonym również Prezes Zarządu PZN – pani Anna Woźniak-Szymańska.
REFERATY
Szczególne zainteresowanie zgromadzonych skupiają referaty merytoryczne. Podczas tegorocznej konferencji było ich czternaście. Wśród nich najlepiej przyjęte zostało wystąpienie doktora Piotra Fryczkowskiego ? znakomitego okulisty, który przekazał informacje o najnowszych osiągnięciach okulistyki na świecie, łącznie z próbami zastosowania sztucznych oczu oraz pana Włodzimierza Szaranowicza z TVP, który podzielił się swoimi refleksjami na temat relacjonowania zawodów sportowych w taki sposób, by sprawozdania były użytecznie również dla niewidomych. W drugim dniu konferencji, sytuację osób z dysfunkcją wzroku w swoich krajach przedstawili goście z Europy Wschodniej i Centralnej.
IDOL
Konkursy na Idola Fundacji Szansa wpisały się już w tradycję Konferecji. Rozstrzygane są one w trzech kategoriach: idol naszego środowiska, firma i produkt.
Fundacja powołała niezależne jury, które zdecydowało o wyróżnieniach, uwzględniając głosy wszystkich zainteresowanych. W skład jury weszli w tym roku: dr Stanisław Jakubowski ? informatyk, pracownik PFRON, przewodniczący jury, dr Jan Omieciński – matematyk, Daria Bizoń ? doktorantka, informatyk, Anna Tomaszewska ? dyrektor szkoły dla słabowidzących w Łodzi, Rafał Charłampowicz ? Uniwersytet Gdański i Zbigniew Drzazga ? informatyk z Warszawy.
Idolami środowiskowymi Fundacji zostali m.in.: Janusz Skowron ? wybitny jazzman, ks. Janusz Strojny ? wychowawca młodzieży w Laskach, Jerzy Łączny ? autor audycji radiowych o niewidomych w radiu Merkury w Poznaniu, Michał Dziwisz ? młody twórca internetowego radia dla niewidomych z Iławy, Tadeusz Golachowski ? wybitny muzyk (pośmiertnie).
Statuetkę w kategorii ?produkt? otrzymał program dla matematyków Euler, którego autorem jest niewidomy informatyk Igor Busłowicz, a w kategorii ?firma?, ku naszemu zaskoczeniu, po raz drugi ? Freedom Scientific.
Czas spędzony na Konferencji umilił gościom koncert Violi Brzezińskiej, która zasłynęła ze zwycięstwa w programie ?Szansa na sukces? w roku 1995 oraz w konkursie ?Debiuty Opola 1996?. Wystąpiła ona z własnym zespołem i, jak się wydaje, jej muzyka spodobała się zgromadzonym.
Dodatkowymi atrakcjami podczas Konferencji były konkursy z wartościowymi nagrodami.
ZAGRANICZNI GOŚCIE
Na Konferencję przybywają delegacje niewidomych z wielu krajów. W tym roku przyjechało trzynaście ekip. Nie udało się, niestety, przylecieć niewidomym z Liberii, gdyż nie mogli dostać wiz wjazdowych do Polski. Obsługiwała ich ambasada RP w Senegalu, która właśnie przestaje istnieć.
Przybyli jednak goście z innych krajów. Czy kilka lat temu ktoś się spodziewał, że przyjadą tu, na naszą konferencję, goście z Kazachstanu, Armenii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii itd.? A jednak miało to miejsce. Udział w ?REHA?? stał się dla nich możliwością zapoznania się z polskimi rozwiązaniami i doświadczeniami, by móc je potem zastosować w swoim kraju.
Unia Pomocy Niepełnosprawnym SZANSA zaprosiła również niewidomych z Gruzji, gdyż uważamy, że to im właśnie żyje się teraz najtrudniej. Już nie toczy się tam otwarta wojna, tak jak to miało miejsce w sierpniu, ale sytuacja nadal nie jest unormowana. Ilu niewidomych żyje w miastach i wioskach sąsiadujących z Południową Osetią i Abchazją? Jak radzili sobie, gdy wojska obu stron konfliktu właśnie tam ścierały się ze sobą? Zdając sobie sprawę z powagi sytuacji, ?Szansa? podjęła decyzję o przeprowadzeniu akcji wspierającej niewidomych z tego kraju.
NIE TYLKO ZAGRANICZNI GOŚCIE
W tym roku udało nam się zgromadzić około tysiąca gości z całego kraju. Przyjechały do nas grupy młodzieży z Krakowa, Poznania, Wrocławia, Łodzi i Bydgoszczy, grupy niewidomych członków PZN z Kielc i Zielonej Góry. Wystawę zwiedzało również wielu gości, którzy przyjechali na ?REHA?? prywatnie, samemu bądź z rodzinami czy przyjaciółmi. Dzięki transmitowaniu Konferencji przez Internet, miały okazję uczestniczyć w niej osoby z najodleglejszych krańców Polski, które nie zawsze mogły się zjawić osobiście.
WIĘCEJ INFORMACJI?
Nasi goście, na wystawie towarzyszącej Konferencji, mieli okazję obejrzeć mnóstwo ciekawych produktów. Wzmianki o nich pojawiły się już w materiale konferencyjnym, który został wydany w wersji czarnodrukowej i brajlowskiej. Pełne informacje o prezentowanych rozwiązaniach zostaną opublikowane w biuletynie pokonferencyjnym, który ukaże się jeszcze w tym roku. Będzie on wydany, podobnie jak materiały konferencyjne, w czarnym druku, w brajlu, a także na płytach CD wraz z zapisem transmisji konferencji. Wszystkie materiały zostaną udostępnione na stronie www.szansa.waw.pl
ILU LUDZI, TYLE OPINII
Konferencja REHA FOR THE BLIND IN POLAND jest wydarzeniem wielowątkowym, które stało się spotkaniem całego środowiska. Dzięki zaangażowaniu kilkunastu pracowników Fundacji oraz dziesiątków jej społecznych działaczy, mamy możliwość podsumowania roku pracy całego świata nad niwelowaniem skutków inwalidztwa wzroku oraz przedstawienia planów na następny okres.
Co najbardziej ucieszyło mnie osobiście? Jestem niebywale wdzięczny za liczne przybycie gości. Właśnie to stanowi najlepszą zapłatę za naszą pracę. Planujemy zorganizowanie tego spotkania w taki sposób, by każdy znalazł dla siebie coś ciekawego, ważnego. Zdajemy sobie sprawę, że środowisko jest zróżnicowane. Różne sytuacje życiowe mają osoby starsze, młodsze, uczniowie, osoby pracujące czy bezrobotne, niewidomi i słabowidzący, inwalidzi oraz osoby widzące, które nam pomagają. Dla nich wszystkich należy przygotować coś atrakcyjnego. Staramy się sprostać oczekiwaniom wszystkich odwiedzających ?REHA??, dlatego też dbamy o zróżnicowanie tematyki referatów. Widzieliśmy, że poszczególnych wystąpień słuchają z uwagą różne osoby. Podobnie jest w przypadku wystawy. Staramy się zgromadzić produkty interesujące wszystkie wymienione grupy tak, aby każdy odnalazł coś dla siebie.
KOLEJNA EDYCJA
Za rok spotkamy się po raz siódmy. Kolejna edycja odbędzie się, najprawdopodobniej, w pierwszy piątek grudnia 2009 r. następną konferencję na pierwszy piątek grudnia 2009. Rozważamy, czy powinniśmy zorganizować konferencję jedno ? czy dwudniową. Zadecyduje o tym samo środowisko. Już niebawem sami zainteresowaniu będą mogli wziąć udział w sondażu dotyczącym tej kwestii.
Konferencja ?REHA FOR THE BLIND? jest współfinansowana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Marek Kalbarczyk[i]
[i] Marek Kalbarczyk jest Prezesem Zarządu Fundacji Unia Pomocy Niewidomym ?Szansa?
