Jednym z najczęściej poruszanych tematów w miejscach grupujących osoby z niepełnosprawnością wzroku, takich jak np. grupy na Facebooku, konwersacje na Twitterze czy listy dyskusyjne, jest temat podróżowania koleją, a szczególnie złożonym zagadnieniem jest system ulg przewidzianych w polskim prawie oraz pytania związane z asystą w czasie podróży. Istotne kwestie to również kanały sprzedaży, aplikacje i strony internetowe z rozkładami jazdy. To wszystko razem sprawia, że planowana podróż koleją, zwłaszcza pociągami różnych kategorii i np. grupy osób z różnymi ulgami przewidzianymi dla nich w prawie, staje się już całkiem dużym wyzwaniem, gdy nie posiada się na ten temat dość szczegółowej wiedzy.
Problem fragmentacji usług i skomplikowanych zależności między przewoźnikami dotyka właściwie wszystkich podróżnych w mniejszym lub większym stopniu, ale osób z niepełnosprawnościami w szczególności. Z mojej strony postaram się zwrócić uwagę na informacje, jakie przydadzą się osobie niewidomej lub słabowidzącej, która chce podróżować koleją po Polsce.
Zacznijmy zatem od początku.
Jakie ulgi ustawowe przewiduje ustawodawca dla osób niewidomych i słabowidzących?
Ulgi ustawowe związane są nie tylko z rodzajem niepełnosprawności, ale co szczególnie skomplikowane, także z ich stopniem i kategorią pociągu, na jaki kupujemy bilet. System jest niepotrzebnie skomplikowany, dlatego poniżej przeczytacie, komu i jaka ulga przysługuje w jakiej kategorii pociągu.
Z punktu widzenia osób uznanych za niewidome, niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji albo tylko do samodzielnej egzystencji najważniejsze są następujące ulgi.
Pierwszą jest ulga 93 procent na bilety jednorazowe lub imienne miesięczne – na pociągi osobowe, regionalne.
Drugą jest ulga na pociągi pospieszne, czyli takie, które nie zatrzymują się na wszystkich stacjach.
Trzecią ulgą, najistotniejszą dla osób niewidomych, jest ulga 95 procent na bilet jednorazowy dla przewodnika osoby niewidomej lub opiekuna albo na psa przewodnika. Przewodnik osoby niewidomej musi mieć 13 lub więcej lat, natomiast opiekun musi mieć 18 lat. Na przykład 14-letnia siostra nie może pojechać z niewidomym bratem, który ma 13 lub 15 lat jako przewodnik, ponieważ przewodnik takiej osoby jest jednocześnie jej opiekunem, a więc musi mieć 18 lat. Natomiast jak najbardziej 35-letnia niewidoma może pojechać gdzieś ze swoim 13-letnim dzieckiem jako przewodnikiem.
Bilet z ulgą 95 procent powiązany jest zawsze z biletem kupionym dla niewidomego. Nie można więc np. kupić biletu dla przewodnika tylko na część trasy, jeżeli te dwie osoby się rozdzielają. Nie można też kupić takiego biletu zupełnie osobno i niezależnie do wykorzystania w przyszłości.
Pozostałe osoby z niepełnosprawnością wzroku, które nie są uznane za osoby niezdolne do pracy, należą do dawnej II grupy inwalidzkiej lub mają umiarkowany stopień niepełnosprawności, mają prawo do ulgi w wysokości 37 procent, czyli płacą 63 procent ceny biletu. Dotyczy to zarówno imiennych biletów miesięcznych jak i biletów jednorazowych.
Oprócz powyższych, dzieci z niepełnosprawnościami i młodzież do ukończenia 24 roku życia oraz studenci z niepełnosprawnościami do ukończenia 26 roku życia mają prawo do korzystania z biletów jednorazowych oraz imiennych miesięcznych na przejazd celowy np. z domu do szkoły, na uczelnię. Szczegółową listę takich miejsc, do których można się udać korzystając z ulgi 78 procent można znaleźć np. na stronie PZN.
https://pzn.org.pl/ulgi-przy-zakupie-biletow-na-przejazdy-kolejowe-i-w-komunikacji-autobusowej-pks/
Tutaj dodam tylko, że opiekun takiej osoby ma również prawo do zakupu biletu w cenie obniżonej o 78 procent. W przypadku, gdy opiekun jedzie po osobę z niepełnosprawnością do miejsca, z którego będzie ją odbierać, będzie potrzebować stosownego zaświadczenia wystawianego przez podmiot sprawujący jakiś rodzaj wsparcia lub opieki nad tą osobą, np. ośrodek szkolno-wychowawczy, placówka rehabilitacyjna itd. Na podstawie takiego zaświadczenia będzie mieć prawo do zakupu biletu z ulgą 78 procent w obie strony, a nie tylko, gdy towarzyszy osobie z niepełnosprawnością.
Jakie bilety kupować, gdy uprawnienia do ulg na przejazd się nakładają?
Oczywistym jest, że warto wtedy wybierać taką konfigurację, aby wydać jak najmniej. Na przykład, jeżeli podróż będzie odbywać się tylko jednym, dwoma albo trzema pociągami osobowymi/regionalnymi, to zamiast dwóch biletów z ulgą 78% dla osoby niepełnosprawnej i opiekuna, warto kupić bilet z ulgą 93 procent oraz 95 procent dla opiekuna.
Odwrotnie jest w przypadku pociągów pospiesznych (obecnie z kategorii Twoje Linie Kolejowe lub InterCity). Tutaj, w podobnym scenariuszu nakładania się ulg, lepiej jest wybrać 2 bilety z ulgą 78 procent niż bilety jeden z ulgą 51 procent dla osoby niewidomej, a drugi z ulgą 95 procent dla przewodnika lub opiekuna. Oczywiście, gdy osoba niewidoma jedzie z kimś w celu turystycznym, nad morze, to nie ma wyjścia i powinna kupić bilet wyłącznie na taką ulgę, jaka jej przysługuje, np. 51 procent na pociąg intercity i powiązany z nim bilet z ulgą 95 procent dla opiekuna lub przewodnika.
A co z pociągami wyższych kategorii, tj. pierwszą klasą w Pociągach InterCity, co z pociągami Express InterCity i Express InterCity Premium? Dofinansowanie państwa do biletu ulgowego obejmuje tylko najtańszy wariant, czyli drugą klasę kategorii IC. Całą różnicę wynikającą np. z tego, że kupiliśmy bilet na podróżowanie pierwszą klasą, bilet na pociąg EIP lub EIC pasażer musi dopłacić we własnym zakresie. Ostatecznie ceny biletów na pociągi najwyższej kategorii dla osób, którym ulgi przysługują są i tak istotnie niższe, chociaż na dłuższych trasach dla wielu osób i tak mocno obciążające budżet.
Niestety mam złe wiadomości dla osób z niepełnosprawnością wzroku w stopniu lekkim, żadne ulgi nie przysługują takim osobom w tym zakresie.
Wiem, jaki bilet kupić, zatem gdzie i jak zaplanować podróż?
Rozkład jazdy pociągów można sprawdzić w kilku aplikacjach mobilnych i na kilku stronach www.
Zacznijmy od tych ostatnich.
Pierwszym wyborem, który polecam jest starsza strona z rozkładem jazdy PKP, stworzona przez spółkę PKP Informatyka.
Można ją znaleźć pod tym adresem:
http://old.rozklad-pkp.pl/
Mimo pewnych niedociągnięć związanych z dostępnością, np. nieoczywistymi, bo niezaetykietowanymi wprost polami wyboru z filtrami kategorii pociągów, strona sprawdza się świetnie. Jest tak przede wszystkim dlatego, że to klasyczna, statyczna strona niezaśmiecona dynamicznymi alarmami i alertami wysyłanymi przez nowoczesne strony wprost do technologii wspomagających. Strona ta zawiera klasyczne formularze HTML i ma takie elementy jak pola edycyjne, pola wyboru, tabele itd.
Mimo upływu czasu można na tej stronie z powodzeniem wyszukać pociągi nawet nowszych kategorii, podobnie, jak miało to miejsce, gdy bez przedrostka „old” w adresie przez ładnych kilka lat była tą podstawową stroną do wyszukiwania połączeń. Zdarzają się niestety coraz częściej sytuacje, w których trzeba weryfikować sprawdzone tutaj informacje na nowszych stronach i w aplikacjach, mimo, że i stare i nowe wersje korzystają z tych samych baz danych. Z czasem pewnie strona ta stanie się nieużyteczna i zostanie po prostu wyłączona.
Kolejną stroną do sprawdzania rozkładów jazdy jest nowsza wersja rozkładu od PKP informatyki, a znaleźć ją można pod adresem:
https://rozklad-pkp.pl
Moim zdaniem dla niewidomych znacznie przyjaźniejsza chociaż już dość przestarzała jest pierwsza, starsza strona rozkładu PKP. W nowszej choćby trudniej ustawić dokładną datę wyszukiwanego połączenia, a wyniki wyszukiwania też przegląda się trochę wolniej przy użyciu czytnika ekranu.
Trzecia strona, to portal pasażera PKP Polskich Linii Kolejowych, czyli kolejnej spółki z grupy PKP.
Dostępna jest pod adresem:
https://www.portalpasazera.pl
Ta strona jest już bardzo udana i ma zastosowanych wiele ulepszeń związanych z dostępnością.
W porównaniu do pierwszej strony, którą podałem, czyli starszej odsłony strony z rozkładem od PKP informatyka dokładniej pokazywane są numery torów, peronów, kategorie oraz numery i nazwy pociągów. Przejrzyściej wyszczególnione są też informacje bieżące o rzeczywistym czasie spóźnienia pociągu np. na który czekamy na stacji.
Strona umożliwia też łatwy eksport do pliku pdf planu podróży dla wybranego połączenia lub połączeń.
Moim zdaniem, jeżeli chodzi o strony www służące wyłącznie do wyszukiwania połączeń i niczego innego, to wszystko, co spokojnie można polecić. Są to pełnoprawne wyszukiwarki spółek z grupy PKP, a wyszukiwarki firm trzecich jak np. Koleo czy SkyCash mają mniejsze możliwości, zarówno na stronach www, jak i w aplikacjach, o których będzie poniżej. Natomiast agregatory w rodzaju epodroznik.pl nie grzeszą dostępnością, więc nawet nie rozważam ich w tym artykule.
W jakich aplikacjach mobilnych mogę wyszukać połączenie, które będzie mi odpowiadać?
Zasadniczo w każdej aplikacji, w której można kupić bilet na pociąg, istnieje również wyszukiwarka połączeń, jednak aplikacją typowo przeznaczoną do wyszukiwania połączeń jest portal pasażera od PKP PLK S.A. Jest to odpowiednik strony internetowej, z dostępnością tej aplikacji na ogół nie jest źle, chociaż np. w iOS często trzeba używać eksploracji, ponieważ kursor VO nie przemieszcza się po całej aplikacji poprawnie. Jeżeli chodzi o system Android, niestety nie mam żadnych sprawdzonych informacji na temat jakości aplikacji Portal Pasażera na tym systemie.
Aplikacja jako wyszukiwarka sprawdza się więcej niż zadowalająco. Zawiera m. in. bardzo przydatną funkcję „szybkie połączenia”, która już po otwarciu pokazuje pociągi odjeżdżające w najbliższym czasie ze stacji, jaką skonfigurowaliśmy, dodając konkretną trasę do szybkich połączeń. Może z tego skorzystać np. osoba mieszkająca w Inowrocławiu, a pracująca w Toruniu lub Bydgoszczy i dojeżdżająca regularnie koleją do pracy i wracająca do domu. Funkcja „szybkie połączenia” pokazuje najbliższe odjazdy ze stacji, którą skonfigurowano w trakcie ustawiania szybkich połączeń.
Portal pasażera ma też bardzo elastyczny sposób wyszukiwania i prezentowania połączeń. Domyślnie, wszystkie tego typu systemy pozostawiają zawsze kilka minut na przesiadkę w wyszukanym połączeniu. W przypadku polskiej kolei, przesiadki te często wymykają się jednak wszelkiej normie czy regułom, więc w wyszukiwarce portal pasażera można wyszukać połączenia, w przypadku których czas na przesiadkę wynosi np. 3 minuty. W innych aplikacjach nie znalazłem tak elastycznego sposobu wyszukiwania połączeń, bo np. Skycash czy Koleo pomijają takie ryzykowne przesiadki.
Pozostałe aplikacje czy strony internetowe, które opiszę w kontekście podróżowania przez osoby z niepełnosprawnością wzroku, to głównie kanały sprzedaży biletów, a wyszukiwanie połączeń jest tylko jedną z ich funkcji, gorszą lub lepszą, często nie sprawdzającą się w zadowalający sposób.
Skąd pobrać aplikację Portal pasażera?
Link dla iOS:
https://apps.apple.com/pl/app/portal-pasa%C5%BCera/id1454640062?l=pl
link dla systemu android:
https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.plksa.portalpasazera&hl=pl&gl=US
Przejdźmy teraz do kolejnego etapu przygotowania do podróży koleją.
W jakich aplikacjach mobilnych i na jakich stronach internetowych mogę kupić bilet na planowaną podróż?
Aplikacji mobilnych i stron www jest kilka, a różnią się one od siebie w pewnych obszarach dość znacznie.
Co proponuje sama grupa PKP i przewoźnicy?
Grupa PKP proponuje przede wszystkim swoją aplikację mobilną Bilkom Bilety oraz stronę bilkom.pl. Chociaż wiele można zarzucić tej aplikacji i stronie w kwestii wygody korzystania, szczególnie przez osoby niewidome, to jednak aplikacja swoje zadanie spełnia, a niejako przy okazji, ze względu na fakt, iż należy do Skarbu Państwa, to i pojawiła się ciekawa możliwość integracji aplikacji/konta Bilkom Bilety z aplikacją mObywatel. W ten sposób w aplikacji mObywatel można, po połączeniu kont na Bilkom i w mObywatelu pokazywać do kontroli bilety zakupione w tym systemie.
Co proponują przewoźnicy, zarówno ci z grupy PKP, jak i koleje samorządowe i przewozy regionalne?
Jeżeli chodzi o strony www, to na ogół na stronie każdego przewoźnika, takiego jak np. PKP Intercity, Polregio, Koleje wielkopolskie, Koleje mazowieckie, Arriva RP można kupić bilet, korzystając właśnie ze strony danego przewoźnika.
Z punktu widzenia pasażera, odwoływanie się do stron kilku przewoźników w celu zakupu biletów na dłuższą trasę z przesiadkami po Polsce mogłoby być mocno nieprzyjemnym doświadczeniem. Powstało zatem kilka stron i aplikacji mobilnych, które grupują część, niestety każda z nich trochę inną niż druga przewoźników, na których pociągi można kupić bilety w tej aplikacji.
Istnieją 3 takie aplikacje mobilne, a dwie strony www, ponieważ Skycash, mimo tego, że posiada stronę, całą aktywność użytkownika/pasażera właściwie przenosi do aplikacji, ale o Skycashu trochę później.
Bilkom Bilety, czyli niezła aplikacja, fatalna strona www dla czytników ekranu, gotowa platforma wspólny bilet i spore braki w ofercie
Wspólny bilet, to coś, co jest niewątpliwie potrzebne. Dziś pasażer nie tylko musi wiedzieć, o której godzinie, z jakiego toru, przy którym peronie odjeżdża jego pociąg oraz ile kosztuje bilet. Pasażer w Polsce, zwłaszcza na trasie obsługiwanej przez kilku przewoźników, musi też wiedzieć, jakiej spółki przewozowej bilet kupuje, gdzie i w jakich pociągach różnych przewoźników obowiązuje wzajemne honorowanie biletów. W teorii wspólny bilet miał być lekiem na tę bolączkę polskiej kolei, czyli niesamowitą fragmentację i niepotrzebne skomplikowanie. W praktyce wyszło dość średnio, bo chociaż do przewoźników największych, takich jak Polregio i PKP Intercity dołączyło jeszcze kilka spółek samorządowych np. Koleje Wielkopolskie, Śląskie czy Mazowieckie, to jednak spora grupa mieszkańców Polski z aplikacji Bilkom Bilety i z całej platformy nie będzie w stanie skorzystać. Skoro już trzymam się przykładów z województwa kujawsko-pomorskiego, to pora na kolejny ilustrujący to wykluczenie. Ktoś, kto chciałby dostać się z Bydgoszczy do Tucholi pociągiem obsługującej tę trasę Arrivy, na platformie bilkom.pl i w aplikacji mobilnej Bilkom Bilety nie zobaczy połączenia bezpośredniego, tym bardziej nie kupi więc biletu. Wszystko dlatego, że spółka Arriva RP, która obsługuje część tras w województwie, nie uczestniczy w projekcie wspólnego biletu, zatem pasażer, jeżeli chce zachować możliwość zakupu biletu na pociągi Arrivy, musi skorzystać z platformy Koleo lub aplikacji Skycash. Jakich konkretnie przewoźników obsługuje platforma Bilkom Bilety? Są to: PKP Intercity, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, Przewozy Regionalne (POLREGIO), Koleje Mazowieckie, Koleje Wielkopolskie, Łódzka Kolej Aglomeracyjna, a ostatnio dołączyły Koleje Małopolskie i Koleje Śląskie.
Od strony dostępności, aplikacja mobilna Bilkom Bilety na przykładzie iOS jest możliwa do wykorzystania przez osobę niewidomą, można wyszukać połączenie, kupić bilet, pokazać go do kontroli itd. Jest w niej jednak sporo dziwnie ponazywanych kontrolek, których przeznaczenia łatwo się domyślić lub sprawdzić ich działanie i zapamiętać.
Jeżeli chodzi o stronę bilkom.pl, to moim zdaniem jest źle. Na początek i na koniec napiszę tylko, że nie udało mi się nawet wyszukać połączenia w wybranym dniu, nie mówiąc o tym, żeby kupić bilet, ponieważ kalendarz jest niedostępny, żeby wybrać konkretną datę i godzinę, a w dodatku data wyszukiwanego połączenia, najczęściej jest to dzień, w którym wchodzimy na stronę znajduje się w polu edycyjnym tylko do odczytu, więc jedyną drogą do zmiany dnia, godziny czy miesiąca jest właśnie niedostępny kalendarz, zatem przez stronę zakup biletu jest praktycznie, gdy piszę ten artykuł niemożliwy do wykonania przy pomocy czytnika ekranu oraz przeglądarki www.
Z zalet Bilkomu można wymienić możliwość utworzenia konta przy pomocy poświadczeń z portalu społecznościowego Facebook. Chociaż z punktu widzenia bezpieczeństwa, łączenie konta Bilkom z Facebookiem to pewna doza ryzyka, to jednak konieczność, a raczej brak konieczności zapamiętywania kolejnego hasła, jest niewątpliwą zaletą. Rzecz jasna, konto może być dostępne przy użyciu logowania przez Facebook oraz przy użyciu adresu e-mail i hasła.
A co z płatnościami? Jakie formy płatności za bilety obsługuje platforma bilkom.pl i aplikacja Bilkom Bilety?
W Bilkomie możemy zapłacić Blikiem, kartą płatniczą lub przelewem typu Pay by link. O ile przestałem rozważać zakup biletu na stronie z powodu problemów z wyszukaniem połączenia, które mnie interesuje, tak w aplikacji mobilnej dotarłem aż do wyboru metody płatności. Z Blikiem nie będzie najmniejszego problemu, ponieważ jego wybór dla użytkownika jak i możliwość wpisania kodu i realizacja płatności są w pełni dostępne w aplikacji. Natomiast problem dla osób korzystających z czytnika ekranu VoiceOver w iOS na iPhonie pojawia się przy próbie wybrania płatności przelewem Pay by link. Nie można wybrać banku, z którego korzystamy, bez zgadywanek. W oknie webowym znajduje się mnóstwo przycisków opcji, które oznaczają różne banki obsługujące płatności w Bilkomie przez Dpay. Niestety, jak to często bywa w takich sytuacjach, przyciski opcji służące do wyboru banków są zaetykietowane jakże zrozumiałymi etykietami w rodzaju 156, 155 itd. Płatność jest możliwa do realizacji przez osobę niewidomą, korzystającą z iOS, przy wykorzystaniu Blika. To bardzo duży minus, którego nie sposób pominąć w końcowej ocenie platformy Bilkom.
Gdzie zacząć korzystać z Bilkomu?
Po pierwsze, pod adresem:
bilkom.pl
w aplikacji po pobraniu jej z Google play store pod tym linkiem:
https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.promate.bilkom&hl=pl&gl=US
a na urządzeniach Apple po pobraniu tutaj:
https://apps.apple.com/pl/app/bilkom-bilety/id1457659571?l=pl
Skycash, czyli najwięcej przewoźników, loteria pod względem dostępności i nieelastyczna forma przechowywania biletów.
Aplikacja Skycash, to aplikacja, z której jako aktywny podróżnik kolejowy korzystam, mimo wielkiej frustracji, najdłużej.
Jest tak, ponieważ w ofercie Skycash znajduje się największa liczba obsługiwanych przewoźników kolejowych.
Sytuację komplikuje fakt, że bilety kolejowe, to tylko jeden, wcale nie najważniejszy kawałek tortu Skycash, więc gdy już następują jakieś zmiany negatywnie wpływające na dostępność aplikacji, to bardzo długo też często czekać trzeba na ich naprawę. Mój rekord to… 3 lata. Sam Skycash umożliwia również zakup biletów lotniczych LOT, komunikacji miejskiej w części miast Polski, opłacenie parkingu, zapłacenie rachunków, a nawet doładowanie przedpłaconego licznika energii elektrycznej i wiele innych. W przeciwieństwie do Bilkomu, Skycash oferuje swoim użytkownikom coś w rodzaju wewnętrznego portfela. Portfel taki posiada własny numer konta, a jego bezpłatne zasilenie przelewem ze swojego banku jest możliwe przy użyciu danych wskazanych w Skycashu. Istnieją też płatne formy zasilenia konta – chcąc doładować je kwotą w wysokości 25 z ł, zapłacimy np. 1,00 zł pośredniczącemu portalowi płatniczemu.
Skoro już wyżej wspomniałem o liście przewoźników, to odpowiedzmy sobie na pytanie, jakie bilety kolejowe zakupimy w Skycashu?
Z aplikacji skorzystamy, chcąc kupić bilety na pociągi następujących przewoźników: Przewozy regionalne (pod marką Polregio, PKP InterCity, Warszawska kolej dojazdowa, Szybka Kolej Miejska W Trójmieście, Arriva RP, Koleje Wielkopolskie, Koleje Mazowieckie, Koleje Śląskie, Koleje Dolnośląskie, Łódzka Kolej Aglomeracyjna oraz czeski Leo Express na trasy w Polsce, które obsługuje.
Jak widać, lista jest dość długa i obejmuje naprawdę większość działających przewoźników na terenie kraju, ale niestety i tak nie wszystkich. Dość duży przewoźnik regionalny, Koleje Małopolskie nie sprzedaje biletów poprzez Skycash, a i w samej Warszawie trzeba uważać, chcąc kupić bilet w obrębie tej samej aglomeracji, ponieważ bilet na WKD kupimy w jednej aplikacji, natomiast na SKM Warszawa już niekoniecznie i trzeba będzie użyć innej.
Ze SkyCashem jest jeszcze jeden, dość poważny problem, a mianowicie nieelastyczna forma przechowywania i prezentacji biletów. Podczas, gdy Bilkom Bilety oraz Koleo, o którym napiszę trochę niżej umożliwiają pokazywanie biletu z poziomu aplikacji macierzystej oraz z plików PDF, które można pobrać ze strony www lub otworzyć załącznik e-mail, w którym bilet został przesłany po zakupie, tak w Skycashu niestety musimy posiadać naładowane urządzenie, na którym ta aplikacja jest zainstalowana i zalogowana na naszym koncie, np. na iPhonie, telefonie z Androidem, tablecie itd. Bilet możemy pokazać tylko w aplikacji. O ile nie stanowi to problemu w przypadku podróży osobistej lub indywidualnej, tak w przypadku grupy podróżnych i aplikacji Skycash problem pojawi się w momencie, gdy np. z jakichś przyczyn osoba, która zakupiła bilety musiała zrezygnować z podróży wraz z innymi. Nie ma wtedy możliwości przekazania biletów innym, chyba, że będzie to zrzut ekranu, ale i tak problem może nadal istnieć, gdy drużyna konduktorska poprosi o wylegitymowanie się. Kolejny problem w Skycash jest taki, że niestety jesteśmy całkowicie pozbawieni elastyczności wynikającej z możliwości przesłania pliku PDF. Nie możemy kupić biletu np. osobie starszej i wydrukować go, nie możemy też przesłać mailem pliku PDF z biletem dla osoby, której go zakupiliśmy, jeżeli z jakiegoś powodu nie może tego zrobić sama.
Inne problemy ze Skycashem to trudności z logowaniem, gdy się pomylimy. Zastosowana tam Captcha, czyli kody z obrazka są wyjątkowo nieprzyjazne osobom niewidomym.
Gdzie pobrać skycash?
Apple APP store:
https://apps.apple.com/pl/app/skycash/id320226186?l=pl
Google Play Store:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.skycash.beta&hl=pl&gl=US
Na szczęście, Skycash to nie wszystko.
Jest jeszcze trzecia aplikacja i byłaby najlepsza, gdyby nie pewien istotny brak w ofercie.
Koleo – najbardziej dostępne, najbardziej elastyczne i… niestety bez PKP intercity
Koleo, jako platforma do sprzedaży biletów, ma według mnie praktycznie wszystko, o czym może tylko pomyśleć pasażer chcący korzystać ze swojej ulubionej metody pobierania biletów, szukania połączeń i płacenia za nie. Użytkownicy niewidomi i niedowidzący też nie mogą wiele zarzucić twórcom aplikacji i strony Koleo, ponieważ ekipa Astarium słucha, w przeciwieństwie do wielu innych twórców stron i aplikacji, sugestii, jakie przesyłają niewidomi i niedowidzący użytkownicy.
A zatem, jakich przewoźników obsługuje Koleo?
W Koleo kupimy bilety na pociągi: Arrivy, Polregio, Kolei Dolnośląskich, Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, PKP SKM w Trójmieście, Kolei Wielkopolskich.
Jak widać, brak tu w ofercie w praktyce jedynego dalekobieżnego ponadregionalnego przewoźnika w naszym kraju, czyli PKP Intercity, którego system sprzedaży jest w najlepszym razie znośny, a w najgorszym mocno nieprzystający do obecnych potrzeb współczesnego pasażera.
Prawda, że brak tu jeszcze wielu innych przewoźników, natomiast ci, którzy są, zyskują naprawdę wiele w oczach pasażerów. Pierwszym przykładem jest wspomniana już przeze mnie kilkakrotnie forma przechowywania i prezentowania biletów.
Jak to działa? Gdy w Koleo kupimy bilet na połączenie z przesiadką na 2 pociągi dwóch różnych przewoźników np. Arriva i Polregio, to obydwa kody zostaną pokazane w aplikacji w jednym okienku, nie trzeba otwierać dwóch osobnych biletów, jak ma to miejsce u innych dostawców kanałów sprzedaży. W taki oto sposób nawet Arriva, która nie uczestniczy w projekcie „Wspólny bilet”, odnosi z tego korzyści, ponieważ pasażer nie musi szukać kilku biletów, bo wszystkie są w jednym oknie, wystarczy przewinąć ekran, co jest wykonalne nawet dla osoby niewidomej używającej VO czy czytników ekranu dostępnych w systemie Android.
Skoro już o prezentowaniu biletów mowa, to Koleo pozwala na pobranie biletu w formacie PDF z załącznika e-maila, który jest wysyłany po zakupie biletu, można pokazać bilet tradycyjnie w aplikacji, ale co najważniejsze można też zalogować się przez przeglądarkę www na dowolnym urządzeniu, pokazać bilet przy kontroli z telefonu współpasażera, gdy np. nasze urządzenie zawiedzie. Jeżeli wiemy wcześniej, że nie będziemy mieć możliwości okazania biletu do kontroli w formie elektronicznej, można wcześniej przed podróżą wydrukować bilet np. w punkcie ksero.
A jak w koleo możemy zapłacić za bilet?
Tutaj ponownie mamy do czynienia z największą liczbą możliwości wśród platform będących kanałami sprzedaży biletów kolejowych. W Koleo, podobnie jak w Skycashu, można opłacić bilet, korzystając ze środków zgromadzonych w portfelu użytkownika platformy Koleo.
Dostępny jest, podobnie jak w Bilkomie, bardzo popularny Blik oraz karty płatnicze. Dla użytkowników iPhone’ów jest też świetna wiadomość, od niedawna w Koleo za bilety można płacić, używając Apple Pay, a użytkownicy urządzeń z Androidem skorzystają Google Pay. Haczyk jest taki, że minimalna kwota, za jaką taki bilet można zakupić to 20 zł. Jeżeli cena biletu jest niższa, to różnica między kwotą 20 zł a ceną biletu zostanie przekazana na konto Koleo. Z jednej strony, to dosyć nieprzyjemne, bo wymuszające na nas doładowanie konta Koleo, a z drugiej, gdy nastąpi awaria zewnętrznych dostawców płatności, to na koncie Koleo znajdą się stosowne środki na pokrycie kosztów kolejnej podróży i nie trzeba będzie już wybierać Apple Pay czy Google Pay. Bilety kosztujące powyżej 20 zł nie będą generować takich trudności.
Jakie są inne ciekawe funkcje Koleo?
Pierwszą funkcją, która przychodzi do głowy, jest możliwość dodania kilkorga pasażerów do swojego konta. Nie tworzymy w ten sposób żadnych kont, ale dodajemy wymagane dane o imieniu i nazwisku pasażera oraz ewentualnie o uldze, z jakiej ten pasażer korzysta.
Później, gdy kupujemy bilet, mając dodanych kilkoro takich pasażerów, zaznaczamy tylko w trakcie zakupów, z którym lub z którymi z nich jedziemy, a aplikacja zakupi odpowiednią liczbę biletów, uwzględniając stosowne ulgi dla każdego z pasażerów. Wszystko oczywiście zobaczymy w podsumowaniu (w tym wyszczególnionych pasażerów) oraz cenę końcową za wszystkie bilety, nim jeszcze zostaną one opłacone.
Kolejnym ułatwieniem, niezwiązanym już z podróżowaniem, ale z wygodą jest możliwość połączenia konta Koleo nie tylko z adresem e-mail i logowaniem przy użyciu hasła, ale również z Facebookiem, kontem Google i Apple ID.
Gdzie zacząć korzystanie z Koleo?
Strona www:
koleo.pl
aplikacja dla Androida:
https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.koleo&hl=pl&gl=US
Aplikacja dla iOS:
https://apps.apple.com/pl/app/koleo/id1256462727?l=pl
IC Mobile Navigator, czyli przybudówka do Skycash
O tej aplikacji wspominam tylko z obowiązku, ponieważ tak naprawdę aplikacja ta nie wykonuje niczego innego niż sam Skycash. Jest to zintegrowane rozwiązanie, zintegrowane do tego stopnia, że w aplikacji Intercity logujemy się kontem Skycash.
Jedyne, co wyróżnia IC Mobile Navigator, to ciekawy wykaz punktualności pociągów dla konkretnej stacji obsługiwanej przez pociągi PKP InterCity oraz historia wszystkich zakupionych w Skycash/IC Mobile Navigator biletów na pociągi tego przewoźnika. Udało mi się przejrzeć historię na ponad 5 lat wstecz.
Program nie zmienił się od dłuższego czasu i np. w iOS nie dokonano żadnych zmian od 2018 roku.
Aplikację w Google Play można pobrać pod tym linkiem:
https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.intercity.navigator&hl=pl&gl=US
a w Apple APP Store program dostępny jest tutaj:
https://apps.apple.com/us/app/ic-mobile-navigator/id588146118?l=pl
PKP intercity, czyli 2 kanały sprzedaży
Temu przewoźnikowi muszę poświęcić osobną część tego artykułu. Po pierwsze dlatego, że to w praktyce, z nielicznymi drobnymi wyjątkami jedyny przewoźnik dalekobieżny, posiadający w swoim parku taborowym naprawdę zróżnicowane typy pociągów. Jeden kanał sprzedaży już omówiliśmy, a drugi, to strona intercity.pl.
Co ciekawe, strona wypada naprawdę elastycznie w porównaniu ze Skycashem. Bilet można kupić bez logowania, a tymczasowe konto tworzy się na czas użyteczności biletu i jest powiązane z jego numerem, taki bilet można więc zwrócić wcześniej, zmienić termin przejazdu, gdy jest to możliwe. Bilet ten można pobrać z panelu użytkownika, a dane do logowania, to podany adres e-mail i numer tego biletu. Można też użyć go w dowolnej aplikacji na urządzeniu po pobraniu pliku PDF.
W przyszłości szykuje się wprowadzenie całkiem nowego systemu sprzedaży biletów w Intercity i pewnie nie tylko, ale póki co jest to na etapie przetargu, więc na obecny moment ten system, chociaż momentami dość toporny, jest jedynym, z jakiego możemy skorzystać.
Konto w systemie e-rezerwacji EIC warto jednak utworzyć, będziemy mieli wtedy dostęp choćby do historii zakupionych biletów, a w wypadku zagubienia numeru biletu, będzie można zawsze zresetować hasło.
To już wszystko, co można w dużym skrócie napisać o możliwościach zakupu biletów na pociągi w Polsce i o planowaniu podróży oraz ulgach dla osób z niepełnosprawnością wzroku na bilety. Czas na ostatni istotny element podróży, czyli organizację wsparcia, gdy będzie potrzebne.
Asysta w podróży pociągiem, na dworcach, jak z niej skorzystać i kto ją oferuje?
Na pierwszy rzut oka, wszystko wydaje się strasznie skomplikowane. Dlaczego? Ponieważ właściwie każdy przewoźnik ma stronę poświęconą informacjom dla osób z niepełnosprawnościami i organizacji asysty. Mamy więc różne numery telefonów, dla każdego przewoźnika inny, inny również dla zarządcy infrastruktury np. dworców. W tym chaosie pojawia się natychmiast pytanie, gdzie właściwie się zgłosić, żeby zorganizowano mi asystę, gdy będę potrzebować jej na trasie składającej się z dwóch etapów lub więcej, a podróż będzie odbywać się przy pomocy dwóch lub więcej przewoźników? W teorii warto zgłosić się do każdego z przewoźników.
W praktyce zarówno PKP S.A., PKP PLK S.A, jak i przewoźnicy np. PKP Intercity S.A, koleje wielkopolskie, Polregio i inni współpracują ze sobą w przypadku organizacji asysty w podróży dla osoby z niepełnosprawnością jadącej z przesiadkami. Wystarczy więc zgłosić się do obsługi pierwszego przewoźnika lub zarządcy dworca, na którym pierwszy raz będziemy potrzebować pomocy i przekazać wszystkie informacje, jakie będą wymagane do sprawnej organizacji asysty przez obsługę na dworcu ich pociągach. Potrzebne informacje to: czas i data przejazdu, może też być konieczne wskazanie miejsca spotkania obsługi dworca z osobą z niepełnosprawnością, informacje ogólne o ilości i wielkości bagażu osoby, która potrzebuje pomocy, oraz czy taka osoba podróżować będzie sama, z opiekunem, psem przewodnikiem czy też będzie to może większa grupa osób z niepełnosprawnościami. Potrzebna będzie również trasa przejazdu wraz ze wskazaniem stacji początkowej, stacji pośredniej lub pośrednich oraz stacji końcowej, a także dokładna informacja, w których miejscach będzie potrzebne wsparcie. Potrzebny może być też numer biletu, wagonu i zarezerwowanego miejsca, jeżeli będziemy poruszać się co najmniej jednym pociągiem z rezerwacją miejsc. Oczywiście każdy przewoźnik lub zarządca infrastruktury lub dworca może wymagać trochę innego zestawu informacji w swoim formularzu zgłoszeniowym lub na infolinii, w zależności od tego, na jaki kanał zgłoszenia się zdecydujemy.
Napisałem, że zgłaszamy prośbę o wsparcie tylko pierwszemu przewoźnikowi lub zarządcy infrastruktury, a wszystkie informacje są przekazywane dalej do innych spółek w ten sposób, aby osoba z niepełnosprawnością nie musiała wypełniać np. trzech formularzy zgłoszenia prośby o asystę lub dzwonić w trzy miejsca, żeby załatwić tę jedną sprawę.
Poniżej umieszczam linki do wszystkich stron dla osób z niepełnosprawnościami przewoźników kolejowych działających w Polsce, jakie znalazłem. Najczęściej na tych stronach znajduje się wiele dodatkowych informacji, w tym linki do formularzy zgłoszenia prośby o asystę oraz numery telefonów.
Od siebie dodam, że zgłoszenie prośby o asystę w podróży do 48 godzin przed odjazdem zobowiązuje przewoźników i zarządców dworców do organizacji pomocy na miarę swoich możliwości i zgodnie z tym, co umieszczają w regulaminie. Najlepiej też pojawiać się w miejscu umówionego z obsługą stacji spotkania na 30 minut przed godziną planowanego odjazdu pierwszego pociągu, ale w praktyce można zdążyć nawet w 10 minut. Podobnie jest z tym terminem 48 godzin. W praktyce obsługiwane są osoby, które zgłaszają się nawet na kilka godzin przed rozpoczęciem podróży, z tym, że wtedy przewoźnicy i zarządcy infrastruktury nie są już zobowiązani do udzielenia pomocy, na ogół jednak nie ma z tym problemów.
Z własnego doświadczenia dodam też, że asystę warto organizować tylko wtedy, gdy poruszamy się w miejscach rzadko przez nas uczęszczanych, gdy na przesiadkę jest bardzo mało czasu lub poznajemy nowe miejsce albo po prostu rzadko podróżujemy koleją. Gdy dobrze znamy dworzec i trasy, po których się poruszamy, to w praktyce łatwiejsza będzie do zorganizowania i szybsza w przeprowadzeniu pomoc przygodna, punktowa, czyli po prostu uzyskiwanie informacji i wskazówek od innych podróżnych, np. o drodze na peron, numerze wagonu czy miejsca.
Zastrzegam, że wszystkie umieszczone tutaj odnośniki mogą zostać zmienione lub usunięte przez poszczególne spółki bez uprzedzenia. Informacji aktualnych zawsze warto szukać na stronie przewoźnika lub zarządcy, a tutaj umieszczone są one tylko dla ułatwienia.
Asysta w PKP Intercity informacje:
https://www.intercity.pl/site/dla-pasazera/informacje-dla-osob-z-niepelnosprawnoscia-i-osob-o-ograniczonej-sprawnosci-ruchowej
Pomoc dla osób z niepełnosprawnością w Polregio:
https://polregio.pl/pl/podroz-bez-barier/
Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami w kolejach Śląskich:
https://www.kolejeslaskie.com/obsluga-podroznych/pomocne-informacje/najczesciej-zadawane-pytania/podroz-bez-barier/
Pomoc dla osób z niepełnosprawnościami w kolejach wielkopolskich:
https://koleje-wielkopolskie.com.pl/dla-pasazera/informacje-dla-osob-z-niepelnosprawnoscia/kontakt-zgloszenie-osoby-z-niepelnosprawnoscia/
Zgłoszenie prośby o asystę w kolejach mazowieckich:
https://www.mazowieckie.com.pl/pl/zgloszenie-przejazdu
Informacje o asyście w kolejach małopolskich:
https://malopolskiekoleje.pl/index.php/podroz/52-pomoc-osobom-niepelnosprawnym
Podróż osób z niepełnosprawnościami w kolejach dolnośląskich:
https://kolejedolnoslaskie.pl/dla-podroznych-2/przejazdy-osob-z-niepelnosprawnoscia/
Pomoc dla podróżnych z niepełnosprawnościami w Łódzkiej kolei Aglomeracyjnej:
https://lka.lodzkie.pl/informacje-dla-osob-niepelnosprawnych/
Wsparcie dla podróżnych z niepełnosprawnością u przewoźnika Arriva:
https://arriva.pl/25/pomoc-osobom-niepelnosprawnym
Pomoc dla osób z niepełnosprawnością w PKP SKM Trójmiasto:
https://www.skm.pkp.pl/dla-pasazera/formularz-kontaktowy-dla-niepelnosprawnych
SKM warszawa, informacje dla pasażerów z niepełnosprawnościami i formularz zgłoszenia prośby o asystę:
https://www.skm.warszawa.pl/strefa-pasazera/
Wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami w Warszawskiej Kolei Dojazdowej:
https://wkd.com.pl/dla-pasazerow/aktualnosci-przeglad/39-dla-osob-niepelnosprawnych.html
Informacje dla osób z niepełnosprawnościami od PKP s.a.
https://www.pkp.pl/pl/dworce/informacje-dla-pasazerow-niepelnosprawnych-lub-o-ograniczonej-sprawnosci-ruchowej
Informacje dla osób z niepełnosprawnościami od PKP Polskich Linii Kolejowych S.A.
https://www.plk-sa.pl/niepelnosprawni/
Kilka ciekawostek na koniec
Wiele osób, nie tylko niewidomych często zastanawia się, z czego wynika nadanie konkretnych numerów wagonom czy miejscom w wagonach PKP Intercity. Inni zastanawiają się, jak nadawane są numery pociągów. Nie temu poświęcony jest ten artykuł, ale dla mocno zaciekawionych umieszczam tu linki do ciekawych artykułów na ten temat.
Jaka jest logika numeracji miejsc w wagonach i EZT? Wyjaśnia magazyn koleo:
https://magazyn.koleo.pl/zasada-numeracji-miejsc-w-wagonie/
W jaki sposób numerowane są pociągi w rozkładzie jazdy?
https://magazyn.koleo.pl/zasady-numeracji-pociagow-pkp/
Podsumowanie
Podróżowanie koleją jest często niełatwe dla pasażerów pełnosprawnych, a dodatkowe trudności mają pasażerowie z niepełnosprawnościami. Na szczęście podróż koleją może być i staje się coraz przyjemniejszym doświadczeniem. Stosunkowo łatwo zakupić dziś bilet w Internecie, w czasie podróży można uzyskać wsparcie pracowników kolei i współpasażerów, komfort poruszających się po polskich torach pociągów stale wzrasta od około dekady.
W tym artykule starałem się przekazać wiele informacji dla tych, którzy koleją dawno nie jeździli, jeżdżą okazjonalnie albo gubią się w gąszczu zależności. Opisałem więc ulgi przysługujące poszczególnym grupom osób z niepełnosprawnością wzroku, opisałem strony www i aplikacje mobilne służące do planowania podróży oraz zakupu biletów. Znajdziecie tu też informacje na temat zamawiania asysty pracowników kolei w czasie podróży, jeżeli będzie potrzebna. Nie wszystko jest tutaj proste i oczywiste, rynek kolejowy w Polsce jest bezsensownie i beznadziejnie pofragmentowany, w różnych kanałach sprzedaży biletów online brakuje poszczególnych przewoźników tak, że najlepiej korzystać ze wszystkich z nich, chociaż z ich dostępnością momentami bywa naprawdę krucho. Mimo tych trudności, samodzielne podróżowanie koleją przez osoby niewidome i słabowidzące jest jak najbardziej możliwe, a po przełamaniu pierwszych obaw i nabyciu doświadczenia może to być nawet bardzo pozytywne odczucie, kolejny przyczynek do wzrostu poczucia własnej niezależności osoby z niepełnosprawnością.
Życzę przyjemnych podróży, jak słychać na dworcach w całej Polsce z głośników.
Kamil Żak
